دانشگاه تهران، برترین دانشگاه ایرانی در رتبه‌بندی «شانگهای»
بیش از یک دهه است که دانشگاه تهران در این نظام رتبه‌بندی در جایگاه نخست ملی جای می‌گیرد. گفتنی است که در ویرایش ۲۰۲۳ نظام رتبه‌بندی شانگهای، دانشگاه تهران تنها مؤسسة ایرانی است که در میان ۵۰۰ دانشگاه برتر جهان جای گرفته است. در نمودار یک، روند سالانۀ جایگاه جهانی دانشگاه تهران در این نظام رتبه‌بندی گزارش شده است. رتبه‌بندی شانگهای، جایگاه مؤسسه‌ها را به شکل بازه‌ای منتشر می‌کند و دانشگاه تهران در سال ۲۰۲۳ میلادی در بازۀ ۴۰۱ تا ۵۰۰ جهان جای گرفته است.
رتبه‌بندی جهانی «شانگهای» مؤسسه‌های پیشرو در جهان را بر پایۀ شش سنجۀ کلیدی ارزیابی می‌کند. دانش‌آموختگان برندۀ جایزۀ «نوبل» یا مدال «فیلدز» (۱۰ درصد امتیاز)، اعضای هیئت علمی برندۀ جایزۀ «نوبل» یا مدال «فیلدز» (۲۰ درصد امتیاز)، پژوهشگران پراستناد در ۲۱ زمینة علمی (۲۰ درصد امتیاز)، انتشارات در نشریه‌های «ساینس» و «نیچر» (۲۰ درصد امتیاز)، انتشارات در نمایه‌های استنادی علوم و علوم اجتماعی (۲۰ درصد امتیاز)، و سرانۀ عملکرد اعضای هئیت علمی (۱۰ درصد امتیاز) سنجه‌های ارزیابی در این نظام رتبه‌بندی هستند.
بر پایۀ گزارش سال ۲۰۲۳ میلادی نظام رتبه‌بندی علمی دانشگاه‌های جهان یا «شانگهای»، افزون بر دانشگاه تهران، نُه مؤسسۀ ایرانی دیگر نیز در میان ۱۰۰۰ مؤسسۀ برتر جهان هستند. از این رو، دانشگاه‌های «علوم پزشکی تهران»، «صنعتی امیرکبیر»، «علوم پزشکی شهید بهشتی»، «صنعتی شریف»، «تربیت مدرس»، «تبریز»، «فردوسی مشهد»، «علم و صنعت ایران»، و «علوم پزشکی شیراز» نیز در میان ۵۰۱ تا ۱۰۰۰ مؤسسۀ برتر جهان جای گرفته‌اند. در جدول یک، رتبه‌های ملی و جهانی مؤسسه‌های ایرانی آمده است.
بهترین امتیاز دانشگاه تهران در سنجۀ «انتشارات در نمایه‌های استنادی علوم و علوم اجتماعی» به دست آمده است. در مقایسه با دیگر مؤسسه‌های ایرانی، امتیاز دانشگاه تهران در دو سنجۀ «انتشارات در نمایه‌های استنادی علوم و علوم اجتماعی» و «سرانۀ عملکرد» بیشتر است که روی هم ۳۰ درصد امتیاز را پیش‌بینی می‌کنند. در جدول زیر، امتیاز همة مؤسسه‌های ایرانی در سنجه‌های ارزیابی نظام رتبه‌بندی «شانگهای» در سال ۲۰۲۳ میلادی گزارش شده است.
دانشگاه تهران و دانشگاه صنعتی شریف تنها مؤسسه‌هایی هستند که سنجه «دانش‌آموختگان برنده جایزه نوبل و مدال فیلدز» آورده‌اند. بر پایۀ روش‌شناسی «شانگهای»، هرچه از زمان دانش‌آموختگی این برندگان بیشتر بگذرد، امتیاز دانشگاه تهران کمتر خواهد شد. پس در چنین شرایطی تمرکز بیشتر دانشگاه بر سنجه‌هایی که بیشتر در کنترل دانشگاه هستند همانند انتشارات ضروری است.
از سنجه‌های دیگری که شاید کنترل آن بیشتر در اختیار دانشگاه باشد، «مقاله‌های ساینس و نیچر» است. امتیاز دانشگاه تهران در ویرایش تازة رتبه‌بندی شانگهای با افزایش همراه بوده است؛ اگرچه این افزایش چشم‌گیر نیست. از آنجا که وزن این سنجه نیز ۲۰ درصد است و می‌تواند بخش بزرگی از رتبۀ دانشگاه را پیش‌بینی کند، توجه بیشتر به این دو نشریه امری مهم است. بنابراین، با سیاست‌ها و مشوق‌های کارآمد می‌توان امتیاز دانشگاه را در این زمینه بالا برد.
بر پایۀ گزارش سال ۲۰۲۳ میلادی رتبه‌بندی «شانگهای»، «Harvard University» پیشگام است و «Stanford University»، «Massachusetts Institute of Technology»، «University of Cambridge»، «University of California, Berkeley»، «Princeton University»، «University of Oxford»، «Columbia University»، «California Institute of Technology»، و «University of Chicago» در جایگاه دوم تا دهم هستند.
نظر شما :