برگزاری آئین نکوداشت نود سال فعالیت دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران
به گزارش روابط‌عمومی دانشگاه تهران، در مراسمی با حضور سرپرست و اعضای هیأت‌رئیسه دانشگاه، رئیس، استادان، دانش‌آموختگان و دانشجویان دانشکده ادبیات علوم انسانی دانشگاه تهران، ۹ دهه فعالیت و تأثیرگذاری فرهنگی این دانشکده گرامی داشته شد.
در این گردهمایی که با استقبال گسترده دانشگاهیان همراه بود، دکتر جواد اصغری، رئیس دانشکده ادبیات و علوم انسانی، ضمن خوشامدگویی به حاضران به‌ویژه استادان پیشکسوت دانشکده، گفت: «این جمع یادآور دیروزهای پربار و خاطره‌انگیز این نهاد فاخر است؛ دانشکده‌ای که همواره در سپهر ادب و فرهنگ ایران‌زمین چون ستاره‌ای درخشان، راهنمای جویندگان علم و حقیقت بوده است.»
دکتر اصغری همچنین با اشاره به نودسالگی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، یاد بنیانگذاران و استادان پیشین دانشکده، از جمله استادان بدیع‌الزمان فروزانفر، جلال‌الدین همایی، پرویز ناتل خانلری، ذبیح‌الله صفا، محمد معین و محمدتقی بهار را گرامی داشت و گفت: «این دانشکده تنها به گذشتگان خود دلخوش نیست. استادان امروز، با احساس‌کردن رایحه نفَس بزرگان گذشته، پای در مسیر آنان نهاده و راه را ادامه می‌دهند تا دانشکده سرچشمه‌ای برای جوشش اندیشه‌های نو باشد.»
وی با تأکید بر رسالت دشوار دانشکده ادبیات و علوم انسانی گفت: «حفظ اصالت از یک‌سو و همگامی با مقتضیات زمان و تحولات شتابان علم از سوی دیگر، امریست خطیر که نیازمند تلاش و همدلی همگان است. اما با تکیه بر تجارب ارزشمند گذشته و با ایمان به توانایی‌های جوانان امروز، می‌توانیم در این مسیر گام‌هایی بلند برداریم. امید من به همدلی‌ای است که اکنون میان استادان و دانشجویان و کارکنان با مدیریت دانشکده پدید آمده است.»
دفاع نادرست و بی‌پایه، بیش از مخالفت‌ها به بنیان تمدن ما آسیب می‌زند
پس از سخنرانی رئیس دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دکتر ژاله آموزگار با تشویق‌های مکرر حضار در جایگاه سخن ایستاد و با تبریک نودمین سال فعالیت دانشگاه تهران و دانشکده ادبیات و علوم انسانی گفت: «دانشگاه تهران یک مؤسسه آموزشی نیست، بلکه میراث فرهنگی ایران به شمار می‌رود که برجسته‌ترین دانشمندان ما استاد یا پرورش‌یافته این دانشگاه بودهاند.»
دکتر آموزگار با اشاره به وجود استادان پرافتخار این دانشکده و تلاش خالصانه آنان برای خدمت به میهن، بر لزوم ایجاد انگیزه در جوانان تأکید کرد و اظهار داشت: «باید به جوانان انگیزه بدهیم و به آنها اجازه بدهیم که اظهار وجود کنند.»
استاد زبان و فرهنگ‌های باستانی ایران ادامه داد: «اکنون که در این جایگاه ایستاده‌ام، بدون هیچ‌گونه گزافه‌گویی، یکی از خوشبخت‌ترین‌های این روزگارانم؛ چرا که سالیان عمرم با همه پستی و بلندی‌ها و با همه دلخوشی‌ها و با همه حسرت‌ها و امیدها بر وفق مرادم بوده و به خدمت اندکی که کرده‌ام افتخار کنم.»
مؤلف کتاب «تاریخ اساطیر ایران» با ابراز سرافرازی به استادی در دانشکده ادبیات و علوم انسانی گفت: «بسیار به وجود دانشجویانم که سال‌های عمرم به اشتیاق حضورشان، به کلاس می‌رفتم افتخار می‌کنم و مطمئن هستم هر کس در کلاس من حضور داشته، عشق به این سرزمین در وجودش نقش بسته است.»
استاد پیشکسوت دانشگاه تهران با تأکید بر اینکه خدمات تمامی دانشکده‌ها و استادان سایر رشته‌ها قابل تحسین و موجب افتخار است، اظهار داشت: «اما آنچه به ما امکان می‌دهد که در جهان سرمان را بلند نگاه داریم، شاهکارهای ادبی و گنجینه‌های فکری، فلسفی و تاریخی کم‌نظیر ماست که با زبان توانای فارسی و با قدمتی به بلندای تاریخ تمدن جهانی به رشته تحریر درآمده‌اند.»
استاد آموزگار در پایان گفت: «قدر این موهبت‌ها را بدانیم و در بهتر عرضه کردن شاهکارهایمان بکوشیم، به طور منطقی و عالمانه به معرفی آنها بپردازیم، از خود بزرگ‌بینی و اغراق‌های بی‌مدرک و سند بپرهیزیم، چرا که غالباً دفاع نادرست و بی‌پایه و اغراق‌آمیز بیش از مخالفت‌ها به بنیان تمدن ما صدمه می‌زند. واقعیت‌ها را با زبانی خوش بیان کنیم که ایران عزیزمان سربلند و فرهنگی غنی ما ریشه‌دار و پایدار باشد.»
فلسفه ایرانی باید در برنامه آموزشی دانشگاه قرار گیرد
در ادامه، دکتر نصرالله پورجوادی، پژوهشگر، دانش‌آموخته و استاد بازنشسته فلسفه دانشگاه تهران، با اشاره به خاطره تحصیل خود در دانشکده ادبیات و علوم انسانی در دهه ۱۳۴۰، از دکتر یحیی مهدوی، بنیانگذار فقید گروه فلسفه، یادکرد و گفت: «تشکیل گروه فلسفه در دانشکده ادبیات، مدیون زحمات و همت او بود. وی کسی بود که فلسفه را نه به عنوان ابزار و وسیله، نه برای تبلیغ یک مرام و مسلک، بلکه برای خود فلسفه می‌خواست.»
وی با تأکید بر ارتباط تمدن و فلسفه گفت: «در آموزش فلسفه در ایران، آنچه مورد غفلت قرار گرفته، فلسفه ایرانی است. تمدن ایرانی تمام ویژگی‌های لازم یک تمدن، از جمله فلسفه، هنر و ادبیات را دارد. اگر فرهنگ ایران در ایران مورد پژوهش قرار نگیرد، پس کجا باید مطالعه شود؟»
مورخ قاضی نیست و باید با احتیاط، انصاف و منطق نظر دهد
سخنران بعدی این گردهمایی، دکتر منصوره اتحادیه، مورخ برجسته و استاد بازنشسته گروه تاریخ، در سخنانی ضمن تبریک نودمین سال تأسیس دانشکده، رسالت رشته تاریخ را چنین توصیف کرد: «تاریخ جستجوی بی‌پایان حقیقت است، کاری بسیار سخت و پیچیده که باید با درایت و حوصله و احساس مسئولیت انجام شود. تاریخ، اطلاع از گذشته بر اساس آثار و شواهد باقی‌مانده است، از این رو آنجا که شواهدی وجود ندارد، تاریخ هم نمی‌تواند باشد.»
وی با تأکید بر اهمیت شواهد مکتوب و اسناد در تاریخ‌نگاری، خاطرنشان کرد: «باید در تاریخ‌نگاری استفاده از اسناد خصوصی مورد توجه قرار گیرد؛ چرا که این اسناد دریچه‌ای به زندگانی روزمره مردم می‌گشاید.»
دکتر اتحادیه ضمن گرامی‌داشت یاد و خاطره استادان گروه تاریخ دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، اظهار داشت: «در تاریخ‌نگاری نباید سطحی‌نگری کرد و مسائل را سیاه و سفید دید. نظردادن خیلی مسئولیت دارد، مورخ قاضی نیست و باید با احتیاط انصاف و منطق نظر دهد.»
وی در پایان تأکید کرد: «تاریخ پایه دوام و هویت ماست. آینده ما وابسته به علاقه ما به وطن است، علاقه‌ای که مورخ آن را می‌سازد.»
هنگامی که موضوع پژوهش، انسان است، مسئولیت پژوهشگر سنگین‌تر می‌شود
دکتر حمکت‌اله ملاصالحی، استاد پیشکسوت گروه باستان‌شناسی دانشگاه تهران، نیز با اشاره به اهمیت علوم مرتبط با انسان‌شناسی گفت: «هر نظام دانایی و فکری، هر دانشکده و پژوهشکده‌ای که موضوع و مسأله‌اش شناخت انسان است، مسئولیتش صد چندان سنگین‌تر و راهش سنگلاخی‌تر از دیگر رشته‌ها است.»
دکتر ملاصالحی با بیان اینکه آنچه در انسان‌شناسی امروز مغفول مانده، «انسان بما هو انسان» است، گفت: «در این حوزه، ایران پر از گنجینه‌های عظیم فکری و فرهنگی و فلسفی است که با آن می‌توان بار دیگر انسان به ما هو انسان را بازخوانی کرد. انسان، تنها صورت نیست، بلکه سیرتی هم دارد که درون آن، عالمی از کشش‌های زیباشناسانه وجود دارد. همه این عناصر زیباشناسانه در فرهنگ و تمدن ایرانی وجود دارد.»
ادبیات ما نه فقط حامل ارزش‌های ادبی، بلکه غنی از حکمت گذشتگان ماست
دکتر غلامرضا اعوانی از دانش‌آموختگان دانشکده ادبیات و علوم انسانی و استاد و پژوهشگر پیشکسوت فلسفه، در سخنانی با گرامی‌داشت یاد و خاطره استادان پیشین دانشکده گفت: «این دانشکده، استادان و فرهیختگان بسیاری داشت که هر کدام خدمات علمی و ادبی ارزشمندی به فرهنگ ایران ارائه داده‌اند.»
وی با اشاره به اهمیت فلسفه و حمکت در فرهنگ ایرانی گفت: «فرهنگ ایران از دیرباز به حکمت معروف بوده است. چه پیش از اسلام و چه پس از اسلام. یونانیان ایرانیان را به حکمت می‌شناسند و این موضوع در نوشته‌های یونانیان آمده است که که فلسفه از ایران آغاز شده است.»
دکتر اعوانی افزود: «حکمت فقط در اندیشه ابن‌سینا و ملاصدرا نیست، بلکه ادبیات و شعر و عرفان ما نیز سرشار از حکمت است. بنابراین، ادبیات ما نه فقط حامل ارزش‌های ادبی، بلکه غنی از حکمت گذشتگان ماست. لذا باید تلاش کنیم که این ادبیات را، این فرهنگ غنی را به آیندگان منتقل کنیم.»
بخش اعظم مفاخر فرهنگی ایران استاد یا فارغ‌التحصیل دانشکده ادبیات و علوم انسانی بودهاند
پایان بخش این گردهمایی، سخنان استاد شفیعی کدکنی، استاد پیشکسوت گروه ادبیات فارسی دانشکده بود. وی درباره اهمیت دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران گفت: «دانشکده ادبیات و علوم انسانی یکی از بزرگ‌ترین نهادهای فرهنگی ایران در دوران جدید است. همه شما بهتر از من می‌دانید که این دانشکده تقریباً بخش اعظم مفاخر فرهنگی ایران را یا به عنوان استاد یا به عنوان فارغ‌التحصیل داشته است و ایران همواره به چنین استادانی و به چنین فارغ التحصیلانی افتخار خواهد کرد.»
استاد شفیعی کدکنی افزود: «۹۰ سال پیش امثال بدیع الزمان فروزانفر، ملک الشعرای بهار و بسیاری استادان دیگر که مفاخر فرهنگ ملی ما هستند در این دانشکده تدریس می‌کرده‌اند و استاد بودهاند. ما برای همه آن جمع فرهیخته احترام قائل هستیم و زحماتی را که برای تعالی فرهنگ ملی ما کشیدند ستایش می‌کنیم.»
دکتر شفیعی کدکنی، با یادآوری خاطراتی از محضر استاد فروزانفر گفت: «من سال‌ها افتخار شاگردی او را داشتم و گمان نمی‌کنم اگر بگویم بیشترین بهره را به عنوان یک شاگرد از محضر او برده‌ام، در حق دیگر استادان و بزرگان ظلمی نکرده‌ام. ما عاشق استاد بدیع‌الزمان فروزانفر بودیم و هنگامی که از در دانشکده وارد می‌شد، با عشق از او استقبال می‌کردیم. ایشان هم از لحظه ورود به دانشکده، افاده و استفاده‌اش شروع می‌شد و از هنگامی که از خودرو پیاده می‌شد و از این راهرو عبور می‌کرد و وارد کلاس می‌شد و درس را شروع می‌کرد، یک لحظه از وقت دانشجویان و حاضران را هدر نمی‌کرد. بهترین ایام عمر ما ساعاتی بود که در خدمت استاد فروزانفر بودیم.»
گفتنی است این مراسم، در قالب نشست‌های فرهنگی «شب‌های بخارا»، در تالار فردوسی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران و با حضور گروه کثیری از علاقه‌مندان برگزار گردید.
نظر شما :