جهاد علمی، ایمان‌محور و هویت‌ساز است

به گزارش روابط عمومی دانشگاه تهران، دکتر محمدعلی زلفی‌گل، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری، در آئین جشنواره آموزش دانشگاه تهران که صبح امروز (۱۹ اردیبهشت) برگزار شد، با گرامیداشت یاد و خاطره شهدا و آرزوی سلامتی برای جانبازان و آزادگان و همه کسانی که با رفتار و گفتار و کردار دل در گرو ایران اسلامی دارند، گفت: دانشگاه تهران نماد علمی کشور است و همه کسانی که دل در گرو میهن دارند باید احترام ویژه‌ای برای این نماد علمی کشور قائل باشند و ما در وزرات عتف، دانشگاه تهران را سمبل علم، ادب، فرهنگ و اخلاق می‌دانیم. به همین دلیل دانشگاه تهران جایگاه متفاوتی دارد. چرا که شهدای دانشگاه تهران باعث شکل‌گیری روز دانشجو و روز معلم شدند و استادان علامه مطهری و مفتح و دکتر علی‌محمدی این تفاوت را رقم زدند.

دکتر زلفی‌گل تصریح کرد: از نظر شخصیت علمی، دانشگاه تهران جامع‌الاطراف است و هارمونی خاص خود را دارد که در کمتر دانشگاهی این توازن وجود دارد. اگرچه در سالیان گذشته با توجه به محدودیت‌های کشور برخی از رشته‌های ما مورد توجه بیشتر داوطلبان قرار گرفته و برخی رشته کمتر انتخاب شده‌اند مانند رشته‌های علوم انسانی و علوم پایه، اما امیدوارم با سیاست‌های آتی و شرایطی که حاکم می‌شود توزیع متوازن استعدادها را در رشته‌های مختلف داشته باشیم. رشته‌های علوم پایه و انسانی بنیان پیشرفت علمی و اجتماعی هستند، چنانچه توزیع متوازن رشته‌ها را نداشته باشیم شخصیت علمی کشور آسیب می‌بیند.

به گفته وی، دانشجویان و داوطلبان تحصیل بر حسب علاقه تحصیلی رشته خود را انتخاب نمی‌کنند، بلکه بر حسب آینده شغلی رشته انتخاب می‌کنند که این ظلم بزرگی برای علم است.

وزیر علوم افزود: با آسیب‌شناسی که انجام دادیم مشخص شد افرادی که در المپیادهای جهانی در رشته‌های علوم پایه مدال آورده بودند به خاطر آینده شغلی مجبور شده‌اند رشته دیگری را انتخاب کنند و ما در قبال اینها مسئولیم و باید پاسخگو باشیم.

وی خاطرنشان کرد: همه کسانی که به دلیل تعارض منافع این شرایط را رقم می‌زنند در قبال آیندگان مسئولند و باید پاسخگو باشند. ما باید توزیع متوازن استعدادها را داشته باشیم توسعه با توصیه امکان‌پذیر نیست.

وی افزود: در کشورهای پیشرفته نخبه‌ترین افراد در رشته‌های علوم انسانی تحصیل می‌کنند تا مدیریت جامعه را به عهده بگیرند و نخبه‌های سایر رشته‌ها را از دیگر کشورها می‌پذیرند و این در کشور ما برعکس است. اگر در علوم پایه کشور ضعیف شود، علم در کشور ضعیف می‌شود.

وزیر علوم با انتقاد از جدایی دانشگاه تهران و علوم پزشکی تهران و ایجاد مرز بین این دو افزود: در صورتی که این دو دانشگاه یکی بودند مزایای زیادی در پی داشت و امکانات به صورت مشترک قابل استفاده بود و تحقیقات بین‌رشته‌ای مخدوش نمی‌شد و جایگاه و رتبه علمی دانشگاه ما تنزل پیدا نمی‌کرد.

دکتر زلفی‌گل گفت: جامعه ما با قانون اداره می‌شود نه با توصیه، لذا در وزارت علوم، تحقیقات و فناوری زمانی که این مسئولیت را پذیرفتم بر آن بودم که آموزش‌های دانشگاهی باید از آموزش تئوری صرف خارج و مهارت محور شود. ولی وقتی کار را شروع کردم متوجه شدم که در برخی رشته‌ها که نیاز جدی به مهارت و کارورزی وجود دارد در صنعت پذیرش نمی‌شوند و فرهنگ این مساله وجود ندارد.

وزیر علوم اظهار داشت: باید شرایطی ایجاد کنیم که بخش‌های مختلف جامعه در خدمت دانشجویان قرار گیرد و بتوانند کارورزی کنند در غیر این صورت مهارت‌محور کردن آموزش ممکن نیست. اگر بخواهیم نقش دانشگاه در مدیریت جامعه فراهم شود باید ابزار لازم را فراهم کنیم.

وی افزود: دانشگاه باید محور و مدار باشد و توجه داشته باشیم که با توطئه دشمنان دانشگاه در مقابل نظام قرار نگیرد. در جایی که ما اختیار و مسئولیت داریم باید خودباوری که دغدغه مقام معظم رهبری است را در دانشجو ایجاد کنیم و به دانشجو انگیزه و امید ببخشیم.

وزیر علوم، تحقیقات و فناوری تأکید کرد: جهاد علمی هویت‌ساز است و مستلزم داشتن ایمان و باور است. جهاد با نداشتن امکانات نیز محقق می‌شود. دنیای علم در حال پیشرفت است. همان‌طور که علم امروز تکنولوژی فردا است برای تولید علم جدید نیز نیازمند تکنولوژی و امکانات هستیم وگرنه تولید علم با کیفیت نخواهد بود، اما همه اینها نباید باعث شود تلاش نکنیم.

دکتر زلفی گل افزود: باید بدانیم هرگونه هزینه برای علم و فناوری بهترین نوع سرمایه‌گذاری برای آینده کشور است، اما با همین شرایط هم استادان دانشگاه دستاوردهای خوبی را رقم زده‌اند.

وی ادامه داد: در کشور ۲۰ میلیون تحصیل‌کرده دانشگاهی داریم و این ارتقا سطح علمی ما را نشان می‌دهد. دانایی؛ یعنی علم و عقل توأم در جامعه افزایش یابد؛ عقل یعنی پیشگیری از مشکلات با برنامه‌ریزی درست و یا مشکل پیش‌آمده را با علم حل کردن. دانش‌آموختگان ما که وارد جامعه می‌شوند حکیم هستند؛ یعنی کارهای بیهوده انجام نمی‌دهند و این دستاورد کمی برای جامعه نیست.

وی افزود: اتفاقات مهمی در دانشگاه‌های کشور رقم خورده است و دانشگاه‌های ما نقش زیادی تا به حال ایفا کرده‌اند که منجر به حمایت مقام معظم رهبری از دانشگاه شد و ایشان تمام قد از دانشگاه حمایت کردند. همان‌طورکه پزشک سلامتی را بازمی‌گرداند مهندس نیز با تجهیزاتی که در اختیار پزشک قرار می‌دهد همین کار را انجام می‌دهد.

وزیر علوم افزود: تلاش خواهیم کرد سقف پرواز را برای استادان و یاوران علمی افزایش دهیم. یک استاد دانشگاهی که می‌تواند تأثیر زیادی در جامعه داشته باشد باید بیشتر دیده شود.

وزیر علوم افزود: آئین‌نامه تشویقی را به جای ۱۰ پایه به ۳۲ پایه افزایش دادیم. ۵ پایه برای دیپلماسی علمی؛ ۵ پایه برای فعالیت‌های پژوهشی؛ ۵ پایه مرجعیت علمی؛ ۵ پایه برای فناوری و نوآوری؛ ۳ پایه برای سرآمدان اموزشی که متأسفانه با افزایش تحصیلات تکمیلی توجه به مقطع کارشناسی کمتر شده که این باید اصلاح شود و ۵ پایه برای کسب افتخارات علمی و ۲ پایه برای مدیریت اثربخش. با توجه به اختیاراتی که داریم باید بتوانیم انگیزه بیشتری در استادان ایجاد کنیم.

وی گفت: ما به عنوان استاد دانشگاه باید نسل پاسخگو تربیت کنیم و به جامعه تحویل دهیم و برای رسیدن به این هدف ابتدا باید خودمان پاسخگو باشیم. استاد فقط وظیفه ندارد تدریس کند، بلکه باید نسبت به تمام مسائل و نیازهای دانشجو حساس باشد. اگر بتوانیم دانشجوی عالمتر، عاقل‌تر و با اخلاق‌تر از خود تربیت کنیم آن زمان می‌توانیم خود را موفق ارزیابی کنیم. یکی از وظایف استادان دانشگاه استادپروری است یعنی کسانی را تربیت کنیم که در رشته خود قوی و سرآمد باشند. به عنوان استاد باید انگیزه و روحیه دانشجو را تقویت کنیم تا بیشتر تلاش کند نه اینکه باعث دلسردی و بی‌انگیرگی باشیم.

به گفته وزیر علوم، اولویت‌هایی که در این دوره در دستور کار وزارت علوم، تحقیقات و فناوری است: تحقق مرجعیت علمی و ایجاد دیپلماسی است که اولویت اول است؛ آموزش و پژوهش هدفمند با طراحی سامانه ایده‌ها و نیازها (نان)؛ نوآوری فرهنگی و فرهنگ نوآوری و تولید ثروت از دانش.

وی اظهار امیدواری کرد با قوانین و مقررات و سیستم‌های تشویقی در این راستا گام‌های مؤثری برداریم و شعار امسال که ما آن را فرمان امسال می‌نامیم یعنی تولید، دانش‌بینان، اشتغال‌آفرین محور و مدار آموزش عالی کشور باشد. همین که حاکمیت ما دانش را محور رفع مشکل کشور دانسته، نعمتی بی‌بدیل برای ماست.

دکتر زلفی گل در خاتمه خاطرنشان کرد: مشکل امروز کشور ما بی‌کاری است و باید باور داشته باشیم که بی‌کاری با تولید علم و دانش حل می‌شود. امیدواریم با کمک استادان و متخصصان و امکاناتی که حاکمیت در اختیار دانشگاه‌ها و پارک‌های علم و فناوری قرار می‌دهند بتوانیم استفاده حداکثری از این ظرفیت‌ها داشته باشیم.