دانشگاه تهران جایگاه ویژه‌ای در محافل علمی و دانشگاهی اتحادیه اروپا دارد/ برنامه‌های «اراسموس پلاس» یا «افق اروپا» فرصت مناسبی برای توسعه همکاری‌ها با اتحادیه اروپا است/ توصیه‌های مهم برای دانشجویان عازم اروپا

با توجه به اهمیت موضوع، مینا راستی دانشجوی کارشناسی ارشد علوم ارتباطات اجتماعی دانشگاه تهران با دکتر قادر قربانی اصل، رایزن علمی و فناوری جمهوری اسلامی ایران در اروپا و سرپرست دانشجویان ایرانی در اتحادیه اروپا به گفت‌وگو نشسته است که در ادامه می‌خوانید:
 

فراتر از کشورها، ایران باید روابط علمی و فناوری خود را در سطح اتحادیه اروپا تقویت کند
دکتر قادر قربانی اصل در ابتدای گفت‌وگو، ارتباطات علمی دانشگاه‌های ایران با اروپا را به دو بخش ارتباطات علمی دوجانبه با دانشگاه‌های کشورهای اروپایی و روابط و همکاری‌های علمی چندجانبه با اتحادیه اروپا تقسیم کرد و گفت: در گذشته اختصاص بودجه‌های پژوهشی و حمایت‌های مالی از همکاری‌های علمی و فناوری دانشگاه‌های اروپایی به طور مستقل در هر کشور صورت می‌گرفت، اما امروزه علاوه بر حمایت و پشتیبانی مالی دانشگاه‌ها توسط هر کشور اروپایی، بودجه کلان و مشترکی نیز در اتحادیه اروپا وجود دارد که علاوه بر تقویت آموزش، پژوهش و نوآوری در دانشگاه‌های اروپا، آن‌ها را برای همکاری‌های علمی بین‌المللی ترغیب می‌کند. به همین منظور در حال حاضر دانشگاه‌های اروپا برای دریافت بودجه‌های پژوهشی یا انجام پروژه‌های مشترک بین دانشگاهی، بیشتر به سمت اتحادیه اروپا می‌روند.

رایزن علمی و فناوری جمهوری اسلامی ایران در اروپا با بیان این نکته که بودجه‌های کلان پژوهشی و تحقیقاتی در اختیار اتحادیه اروپا بوده و این فرصتی را برای کشور ما فراهم می‌کند، یادآور شد: کشور ایران علاوه بر روابط دوجانبه علمی با کشورهای اروپایی، باید روابط علمی و فناوری خود را با خود اتحادیه اروپا بیش از پیش تقویت کند. داشتن روابط علمی قوی با اتحادیه و طراحی ساز و کارهای مناسب برای گسترش آن به ایجاد و تقویت ارتباطات علمی دانشگاه‌های ایران با کل دانشگاه‌های اروپایی نیز منجر خواهد شد که خود فرصتی مهم است.
 

دانشگاه تهران نمایندۀ اصلی ارتباطات علمی دانشگاه‌های ایران با اتحادیه اروپا است
وی ادامه داد: البته ایجاد روابط علمی چندجانبه و استفاده از فرصت مطرح شده، در دستور کار بسیاری از دانشگاه‌های جهان است به عنوان مثال، در سال‌های اخیر دانشگاه‌های کشورهای مختلفی مانند چین، مکزیک، برزیل، هند، ترکیه و… به دلیل اهمیت و پتانسیل مالی، فناوری و علمی موجود، برای برقراری روابط علمی و فناوری با اتحادیه اروپا تلاش نموده و طرح‌ها و همکاری‌های بسیار خوبی را آغاز کردند، به همین دلیل برقراری چنین روابطی برای کشور ایران حائز اهمیت است و دانشگاه تهران به عنوان نماد آموزش عالی کشور، نماینده و مسئول هماهنگ کنندۀ ارتباطات علمی دانشگاه‌های ایران با اتحادیه اروپا است.

سرپرست دانشجویان ایرانی در اروپا با تأکید بر اهمیت برقراری همکاری‌های مستقیم با اتحادیه اروپا عنوان کرد: اتحادیه اروپا علاوه بر داشتن بودجه‌های کلان پژوهشی و برنامه‌هایی مانند «اراسموس پلاس» یا «افق اروپا»،خود نیز دارای بخش‌ها و مراکز علمی‌، پژوهشی و نوآوری است که همانند دانشگاه‌ها مستقیماً به کار پژوهشی و تحقیقاتی مشغول هستند. این بخش‌ها، بازوهای علمی اتحادیه اروپا هستند که «مرکز تحقیقات مشترک اروپا» (JRC) مدیریت آن را بر عهده دارد. لذا برای دانشگاه تهران و دانشگاه‌های ایران فرصت مهم و مناسبی فراهم است تا علاوه بر استفاده از برنامه‌ها و فرصت‌های موجود در اتحادیه به طور مستقیم به همکاری‌های علمی با اتحادیه اروپا نیز بپردازند و برنامه‌های علمی و پژوهشی مختلفی چون تبادل استاد و محققین و استفاده از فرصت‌های مطالعاتی را اجرا کنند.
 

برنامه «اراسموس پلاس» مربوط به تبادل و اعزام دانشجویان با دانشگاه‌های اروپایی است
دکتر قادر قربانی اصل برنامه «اراسموس پلاس» اتحادیه اروپا را توضیح داده و گفت: برنامه «اراسموس پلاس» اتحادیه اروپا، یکی از معتبرترین برنامه‌هایی است که دانشگاه تهران و سایر دانشگاه‌های ایران در سال‌های اخیر به خوبی از آن استفاده کردند. در سال‌های گذشته، ایران موفق شد حدود ۶۰۰ بورسیه از اتحادیه اروپا برای دانشجویان دکتری داخل کشور دریافت کند که بر اساس آن دانشجویان دکتری ما بتوانند به مدت ۶ ماه به دانشگاه‌های اروپا اعزام شوند و کارهای تحقیقاتی خود را ادامه دهند که خوشبختانه بخش بزرگی از آن به مرحله اجرا در آمد و دانشجویان ایرانی توانستند بخشی از تحقیقات خود را در دانشگاه‌های اروپا انجام داده و به کشور باز گردند. در حقیقت، برنامه اراسموس پلاس به تبادل و اعزام دانشجویان بین دانشگاه‌های اروپایی و سایر دانشگاه‌های جهان اختصاص دارد.

رایزن علمی و فناوری جمهوری اسلامی ایران در اروپا تصریح کرد: در این برنامه، دانشگاهی در ایران با دانشگاهی در اروپا به توافق می‌رسد تا اساتید دو طرف دانشجویان دکتری خود را برای ادامه تحقیقات، استفاده از آزمایشگاه‌ها و یا انجام یک پژوهشی خاص به دانشگاه مقصد اعزام کنند. در ادامه اساتید دانشگاه‌های مبدأ و مقصد برنامه و پروپوزال مربوط به انجام پروژه‌های تحقیقاتی دانشجوی مورد نظر را تهیه می‌کنند. سپس دانشگاه اروپایی، پروپوزال مربوطه را از طریق کشور خود به اتحادیه اروپا ارسال می‌کند و اتحادیه اروپا پس از بررسی تمامی پروپوزال‌های ارسال شده، بر اساس کیفیت برنامه‌های پژوهشی، پروپوزال‌های مناسب را انتخاب و هزینه مربوطه و لازم را به دانشگاه اروپایی ارسال می‌کند. در ادامه دانشجو از کشور مبدأ اعزام شده و کارهای پژوهشی و تحقیقاتی خود را در دانشگاه مقصد آغاز می‌کند و از حقوق ماهیانه خوبی برای گذراندن امور زندگی در اروپا برخوردار می‌شود. البته در این برنامه، دانشجوی اروپایی نیز می‌تواند به دانشگاه‌های ایران و هر کشور غیر اروپایی برای فرصت مطالعاتی اعزام شود. در واقع، هدف این برنامه تبادل دانشجو و محققین برای دوره‌های کوتاه مدت است. در پروپوزال‌ها حتی می‌توان رفت و شد اساتید دو طرف را نیز دید. البته برای اساتید محدودیت زمانی وجود دارد.
 

دانشگاه تهران به عنوان نماد آموزش عالی کشور، جایگاه ویژه‌ای در اروپا دارد
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران با بیان این نکته که دانشجویان ایرانی در سراسر جهان از جایگاه علمی خوبی برخوردار هستند، گفت: کشور ایران و دانشجویان ایرانی به لحاظ علمی، در سراسر جهان و اروپا به خوبی مشهور می‌باشند و دانشگاه تهران نیز در میان دانشگاه‌های ایران، به عنوان نماد آموزش عالی کشور مشهور و به لحاظ کیفی، مورد قبول بوده و جایگاه ویژه‌ای در اروپا دارد. همچنین در مذاکرات انجام شده در سال‌های اخیر با اتحادیه اروپا، حساب ویژه‌ای در اتحادیه بر دانشگاه تهران باز شده است. در سال‌های اخیر برای استفاده از پتانسیل‌ها و فرصت‌های اتحادیه اروپا برنامه‌ریزی خوبی از طرف ایران انجام شده و ارتباطات علمی و فناوری خوبی برقرار شده است که آمارها به خوبی روند رشد و توسعه را نشان می‌دهند.
 

روحیۀ «بین‌المللی شدن» فرصت بسیار خوبی را برای کشور ایران فراهم می‌کند
وی ادامه داد: دانشگاه تهران در معاونت امور بین‌الملل، کارگروه‌های مختلفی را ایجاد کرده که وظیفه برقراری ارتباطات علمی با کشورهای مختلف را برعهده دارند. تحریم‌های آمریکا و مسائل اقتصادی پیش آمده برای ایران، این روند را کندتر کرده ولی از آنجا که پایه ریزی خوبی برای ارتباطات علمی با اروپا انجام شده و برنامه‌ریزی‌ها و مکانیسم‌های مؤثری وضع شده، تسریع مجدد روند ارتباطات علمی آسان خواهد بود. لازم به ذکر است که پروژه‌های مشترک زیادی میان دانشگاه‌های ایران و دانشگاه‌های کشورهایی مانند آلمان، فرانسه، اتریش و ایتالیا انجام شده و یا در حال انجام است. انگیزه «بین‌المللی شدن ارتباطات علمی و فناوری» در بدنه اساتید و اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها به خوبی قابل مشاهده است. روحیه، اشتیاق و انگیزۀ «بین‌المللی شدن» فرصت بسیار خوبی را برای کشور ایران فراهم خواهد کرد.
 

اساتید و دانشجویان ایرانی با وجود محدودیت‌ها به خوبی درخشیده‌اند
سرپرست دانشجویان ایرانی در اروپا درباره وضعیت دانشجویان و اساتید ایرانی در کشورهای اروپایی گفت: با مراجعه به دانشگاه‌های مهم اروپا، به طور حتم اساتید و دانشجویان ایرانی بسیار موفق در زمینه علمی و پژوهشی را خواهید دید که حضور دارند و به فعالیت‌های مختلفی مشغول هستند. در دانشگاه‌های اروپا، رشد کردن و دریافت پوزیشن‌های مهم علمی دشوار است؛ چرا که اولویت اول در دریافت آن، خود اروپائیان هستند. اما با چنین شرایطی اساتید ایرانی و دانشجویان دکتری به خوبی درخشیده و در دانشگاه‌های اروپا و مراکز تحقیقاتی و صنعتی اروپا حضور داشته و مشغول به کار هستند و قطعاً می‌توانند به عنوان یک فرصت برای ارتقای علمی و فناوری کشور مد نظر قرار گیرند.
 

ایتالیا، فرانسه، آلمان و اتریش و هلند کشورهای هدف برای تحصیل هستند
دکتر قادر قربانی اصل با اشاره به برخی از دانشگاه‌های اروپایی که شرایط خوبی برای تحصیل و بورسیه‌های مختلف تحصیلی فراهم کرده‌اند، تصریح کرد: کشور ایتالیا در سال‌های اخیر برنامه و کمپین‌های مختلفی را به منظور بین‌المللی شدن دانشگاه‌ها ایجاد کرده است. دانشگاه‌ها برای بین‌المللی شدن باید در مقاطع تحصیلات تکمیلی (کارشناسی ارشد و دکتری)، تدریس و تحقیق را به زبان انگلیسی انجام دهند. اما در این میان دانشگاه‌های ایتالیا با مقاومت سیاسیون کشور و نهادهای فرهنگی برای حفظ زبان ایتالیایی روبرو بودند ولی در نهایت دانشگاه‌های ایتالیا موفق شدند و دولت ایتالیا پذیرفت تا دانشگاه‌ها بتوانند برای مقاطع تحصیلات تکمیلی برنامه‌هایی به زبان انگلیسی داشته باشند.

وی ادامه داد: همین امر سبب رشد بین‌المللی شدن دانشگاه‌های ایتالیا و موجب جذب دانشجویان خارجی زیاد از سراسر جهان شده است. کشور ایتالیا حتی برای جذب دانشجویان نخبه از سراسر جهان، بورسیه‌های مختلفی را حتی در مقطع کارشناسی ارشد تعریف کرده است. چنین برنامه‌هایی منجر به رشد سریع دانشگاه‌های آن‌ها شده که به عنوان مثال دانشگاه پلی‌تکنیک میلان و یا دانشگاه تورین امروزه جزو دانشگاه‌های برتر اروپایی محسوب می‌شوند.

رایزن علمی و فناوری جمهوری اسلامی ایران در اروپا با اشاره به این نکته که چهار کشور ایتالیا، فرانسه، آلمان و اتریش در ابتدای همکاری و ارتباطات علمی ایران و اروپا «کشور های هدف» بودند، یادآور شد: در سال‌های اخیر علاوه بر کشور ایتالیا، کشورهایی چون آلمان، هلند (مثل دانشگاه دلفت در رشته‌های مهندسی و یا دانشگاه واخنینگن در رشته‌های کشاورزی)، کشور فرانسه و کشور اتریش کشورهای هدف برای دانشجویان ایرانی برای ادامه تحصیل بوده است.
 

دریافت ویزای دانشجویی در شرایط شیوع کووید-۱۹ مشکلی ندارد
سرپرست دانشجویان ایرانی در اروپا همچنین در خصوص دریافت ویزای دانشجویان یادآور شد: اگر دانشجویان در قالب توافق‌نامه‌های رسمی از دانشگاه مقصد پذیرش تحصیلی داشته باشند، برای دریافت ویزا هیچ مشکلی وجود ندارند. البته در شرایطی خاص و برای رشته‌های حساسیت‌زا ممکن است سخت‌گیری وجود داشته باشد که معمولاً با پیگیری‌ها و توضیحات فنی دانشگاه‌های مقصد قابل حل خواهد بود. دانشجویانی هم که از دانشگاه‌های اروپایی بورس تحصیلی داشته باشند، برای دریافت ویزا مشکلی ندارند. دانشجویانی هم هستند که از دانشگاه‌های اروپایی پذیرش تحصیلی دارند ولی بورس ندارند و با هزینه شخصی قصد ادامه تحصیل دارند. این دسته از دانشجویان باید تمکن مالی خود را به سفارت کشور مقصد اثبات کنند تا بتوانند ویزا بگیرند. معمولاً این گروه از دانشجویان با امر ویزا مشکل بیشتری دارند.

عضو هیئت علمی دانشگاه تهران ادامه داد: در شرایط شیوع کووید -۱۹ هم با طی شدن مراحل ذکر شده، دانشجو ویزا را دریافت کرده و پس از ورود به کشور مقصد، چند روز در محل اقامت خود قرنطینه شده و سپس فعالیت خود را با رعایت پروتکل‌های بهداشتی مشخص شده آغاز می‌کند. البته بسیاری از برنامه‌های دانشگاه‌ها امروزه به صورت آنلاین برگزار می‌شود و مشکلی در این خصوص وجود ندارد.
 

دانشجویان حساب ویژه‌ای برای اشتغال و یافتن شغل باز نکنند
دکتر قادر قربانی اصل در خصوص شرایط اشتغال دانشجویان ایرانی در کشورهای اروپایی گفت: هر کشوری در اروپا شرایط خاص خود را دارد اما دانشجویان خارجی به صورت رسمی اجازه کار تمام وقت ندارند. دانشجویان خارجی فقط چند ساعت در ماه و به صورت محدود مجوز کار دارند. البته مهم است توجه شود که این مجوز چند ساعت در ماه، به معنای وجود شغل و داشتن کار نیست. پیدا کردن کار ساعتی محدود، بسیار سخت است. بنابراین بهتر است که دانشجویان حساب ویژه‌ای در این خصوص باز نکنند.
 

دانشجویان ایرانی معمولاً در اولویت دریافت خوابگاه قرار نمی‌گیرند
وی درباره هزینه‌های زندگی دانشجویی در اروپا خاطرنشان کرد: هر کشوری در اروپا شرایط و هزینه‌های خاص خود را دارد اما در کشورهایی مانند ایتالیا، آلمان، بلژیک، هلند و فرانسه حداقل ۱۰۰۰ یورو برای زندگی و خوراک دانشجویی نیاز است. برای بقیه کشورهای اروپایی نیز تقریباً همین حدود است. البته توجه شود که کشور سوئیس کشور گرانی است و هزینه تحصیل هم بسیار بالاست و برای دانشجویانی که با هزینه شخصی قصد ادامه تحصیل داشته باشند، توصیه نمی‌شود. پرتغال و اسپانیا کمی ارزان‌تر هستند. مهم‌ترین قسمت هزینه‌ها مربوط به مسکن است و اگر شانسی وجود داشته باشد که چند دانشجو یک مسکن را اجاره کنند، بسیار خوب بوده و موجب صرفه‌جویی می‌شود. امکان استفاده از خوابگاه دانشجویی هم بسیار کم است.

دکتر قادر قربانی اصل تصریح کرد: البته خوابگاه‌ها هم مجانی نیستند بلکه فقط ارزان‌تر هستند و چون ارزان‌تر هستند داوطلبان زیاد دارد. اگر دانشجو با هزینه شخصی به کشور مقصد اعزام شود، امکان دریافت خوابگاه اصلاً فراهم نیست. دانشجویان اعزام شده با بورسیه‌های تحصیلی کشور مقصد می‌توانند برای خوابگاه اقدام کنند اما به دلیل وجود خیلی از پارامترها معمولاً در اولویت قرار نمی‌گیرند. دانشجویان ایرانی بخاطر یک سری از مسائل فرهنگی بیشتر ترجیح می‌دهند تا در خارج از خوابگاه‌ها اسکان داشته باشند. ضمن اینکه اگر با دوست یا دوستان خود با هم جایی را اجاره کنند عملاً به لحاظ هزینه مثل خوابگاه‌ها می‌شود.

دانشگاه‌های ایران از کیفیت علمی بالایی برخوردار هستند
رایزن علمی و فناوری جمهوری اسلامی ایران در اروپا با بیان این نکته که دانشجویان و اساتید اروپایی که به ایران سفر می‌کنند همواره اذعان می‌دارند که دانشگاه‌های ایران از کیفیت علمی بالایی برخوردار است، تصریح کرد: دانشجویان و اساتید اروپایی که برای بازدیدها و فرصت‌های علمی کوتاه مدت به ایران اعزام می‌شوند، متأسفانه به دلایل سیاسی، ابتدا تصویر واضح و درستی از کشور ایران در ذهن ندارند و این، نتیجه وارونه‌سازی حقایق کشورمان توسط رسانه‌های غربی است. در واقع دانشجویان و اساتید اروپایی حقیقت کشور ایران را نمی‌دانند و با تصور ذهنی غلط و وارونه‌ای وارد کشور می‌شوند اما پس از ورود با فرهنگ و تمدن ایران آشنا شده و متوجه می‌شوند که تصور غلطی از ایران به آنان ارائه شده است. همچنین همواره در مجامع مختلف، به بالا بودن کیفیت علمی دانشگاه‌های ایران اذعان می‌دارند.

عضو هیئت علمی دانشگاه تهران وظیفه تمامی ایرانیان را نشان دادنِ عظمت و جایگاه واقعی ایران به جهان دانست و افزود: دانش پژوهان و محققین کشور در همکاری‌های علمی و پژوهشی خود با خارج شایسته است از هر فرصتی استفاده کرده و مبلغ تمدن بزرگ کشور خود باشند. همچنین می‌توانند با توانایی و خلاقیتی که در علم و دانش دارند و نیز فرصت‌هایی که در کار مشترک پژوهشی پیدا می‌کنند، دستاوردهای بزرگی را برای جامعه علمی کشورمان فراهم کنند.