گزارش توصیفی-تحلیلی رئیس دانشگاه تهران از عملکرد دانشگاه در سال ۱۳۹۹

در بخش اول این گزارش، سیاست‌ها و اقدامات کلان دانشگاه در شرایط ناشی از اپیدمی کرونا در دو محور اصلی «استمرار فعالیت‌ها با تأکید بر آموزش مجازی و حرکت در مسیر «دانشگاه تهران دیجیتال» و «ایفای نقش مسئولیت اجتماعی دانشگاه در مواجهه کشور با بحران کرونا» ارائه شده است.
در بخش دوم نیز که حاوی یازده زیرمجموعه است، مختصری از عملکرد واحدهای ستادی دانشگاه از جمله معاونت‌ها و ادارات کل بزرگترین نهاد دانشگاهی کشور روایت شده است.

در بخش «چکیده مدیریتی» این گزارش آمده است: در سال ۱۳۹۹ و با توجه به شرایط ناشی از اپیدمی کرونا، سیاست کلان دانشگاه تهران «استمرار فعالیت‌ها با تاکید بر آموزش مجازی و حرکت در مسیر «دانشگاه تهران دیجیتال» و «ایفای نقش مسئولیت اجتماعی دانشگاه در مواجهه کشور با بحران کرونا» بوده است.
در این سال، مجموعه تحولات دیجیتالی و جهش حرکت به سوی «آموزش مجازی و یادگیری الکترونیکی» آشکارا نشان از پیشگامی دانشگاه تهران در نظام حکمرانی آموزش عالی کشور داشت به طوری که برگزاری کلیه کلاس‌ها به صورت زنده با ضریب دسترسی ۹۹.۹ درصد در نیمسال تحصیلی دوم سال ۹۹ حاصل شد و این در حالی است که میزان رضایتمندی «زیاد» ذینفعان اصلی این تحول، یعنی دانشجویان و اعضای هیأت علمی، به بالای ۸۰ درصد در آذرماه سال ۱۳۹۹ رسید.
به عنوان یک دانشگاه «نسل چهارم» و باتوجه به سوابق دانشگاه تهران در ایفای نقش مهم در پروژه‌های مطالعاتی کلان ملی همچون «گزارش ملی سیلاب‌ها»، دانشگاه تهران در قالب مجموعه‌ای از سیاست‌ها، راهبردها و فعالیت‌های متنوع از ابتدای شیوع اپیدمی کرونا، به عنوان یک نهاد مسئول و پیشگام در مدیریت ابعاد مختلف بحران ناشی از کرونا ظاهر شد. بخش مهمی از این فعالیت‌ها در قالب تشکیل و برگزاری نشست‌های مشورتی «خوشه‌های علمی» مختلف، همچون «خوشه اقتصادی»، «خوشه سرمایه اجتماعی» انجام و نتایج مطالعاتی آنها در قالب «گزارش‌های سیاستی» در اختیار نهادها و مسئولان ذیربط قرار گرفت.
بخش دیگری از این فعالیت‌ها نیز با هدایت معاونت پژوهشی دانشگاه، در قالب ایجاد شبکه علمی مشترک با مشارکت مسئولان و صاحبنظران دانشگاه تهران و دیگر نهادهای ذی‌ربط به خصوص دانشگاه علوم پزشکی تهران، دانشگاه شهید بهشتی، دانشگاه علوم پزشکی ایران و ستاد اجرایی فرمان امام (ره)، تشکیل چهار کارگروه علمی و تخصصی، برگزاری ده‌ها نشست و سمینار در ارتباط با کرونا، انجام بیش از ۸ پژوهش کلان در سطح دانشگاه و ۸ پژوهش در سطح واحدهای دانشگاهی، و … دنبال شد.

در حوزه آموزش، «تدوین دستورالعمل فعالیت‌ها و مقررات آموزشی متناسب با شرایط ناشی از اپیدمی کرونا و نیز ضرورت انعطاف‌پذیری در اجرای آنها»، محور اصلی تمامی فعالیت‌ها بوده است. در سال ۹۹، بیش از ۱۵ فرآیند اصلی آموزشی (اعم از دانشجویی، دانش آموختگی و امور اعضای هیأت علمی) به طور کامل «سامانه سپاری» شدند. ضمن آنکه در سایه تدابیر اتخاذ شده، امور آموزشی-دانشجویی مربوط به بیش از ۱۱۲۰۰ «نودانشجو»، امور بیش از ۱۴۰۰ دانشجوی استعداد درخشان و امور مربوط به بالغ بر ۱۲۰۰۰ «دانش آموخته» با موفقیت به سرانجام رسید.
همچنین علاوه بر برنامه‌های متداول بازنگری رشته‌های آموزشی، معرفی «دوره‌های دو-وجهی» در بیش از ۷۰ رشته مقطع کارشناسی و انجام «ارزیابی رشته»، برای اولین بار در تاریخ دانشگاه تهران با نظر مشاوران بین‌المللی از جمله مهم‌ترین اقدامات انجام شده در حوزه آموزشی دانشگاه بود.

در حوزه پژوهشی، با توجه به اهمیت شاخص «کیفیت» فعالیت‌های پژوهش محور، سیاست اصلی دانشگاه ترغیب و هدایت اعضای هیأت علمی و دانشجویان به انتشار مقاله در نشریات معتبر منتج از پژوهش‌های متناسب‌تر با نیازهای کشور و پژوهش‌های کاربردی و توجه جدی به رعایت «اخلاق حرفه‌ای » در انتشارات و فعالیت‌های پژوهشی بوده است. به لحاظ کمی نیز، تعداد مقالات داخلی و بین‌المللی چاپ شده بیانگر رشد مقالات در پایگاه‌های استنادی WOS، Scopus و ISC در سال ۱۳۹۹ در مقایسه با سال ۱۳۹۸ می‌باشد. تنها در پایگاه استناد WOS، تعداد مقالات دانشگاه تهران ۴۷۲۷ مقاله (۱۱.۵% رشد نسبت به سال گذشته) بوده است که به لحاظ کیفی، این رشد بیشتر در نشریات Q1 (۱۵/۵ درصد) و نشریات Q2 (۱۰/۴ درصد) مشاهده می‌شود.
به لحاظ طرح‌ها و قراردادهای پژوهشی در سال ۱۳۹۹، در مجموع ۳۳۱ قرارداد کاربردی با نهادها، مؤسسات، شرکت‌های دولتی و خصوصی با اعتبار مصوب بالغ بر ۱۱۶۷ میلیارد ریال منعقد شده است. تعداد قراردادهای منعقد شده با «معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری»، ۳۶% درصد رشد داشته است.
از جمله فعالیت‌های توسعه‌ای دیگر دانشگاه در این حوزه، هدایت جهت پژوهش‌ها و مطالعات کاربردی به نیازهای جامعه (ارتباط با صنعت و جامعه) به ویژه با هدف توسعه «جوامع محلی» بوده است. در این مسیر، دانشگاه تهران در یک سال گذشته هدایت چندین طرح با دامنه اثرگذاری ملی و منطقه‌ای همچون «اجرای طرح جامع آبادانی و پیشرفت شهرستان خواف بر اساس رویکرد معیشت پایدار و توان‌افزایی جوامع محلی»، «توسعه فناوری در جهت بهینه‌سازی فرآیندهای تولید و افزایش ضریب برداشت در میدان یادآوران»، «برنامه جامع اقدام ملی کاهش آلودگی هوا با مشارکت ۱۰ دانشگاه سطح یک کشور» و … را برعهده داشته است. ضمن آنکه در همین راستای جهت‌دهی پژوهش‌ها با نیازهای جامعه، معاونت پژوهشی دانشگاه اقدام به راه‌اندازی چهار مؤسسه/ پژوهشکده جدید در حوزه علوم و فنون نوین کرده است.

در حوزه فناوری و تجاری‌سازی، «توسعه اکوسیستم نوآوری و فناوری» با تاکید بر استفاده از دستاوردهای پژوهشی دانشجویان و اساتید در قلب بخش تجاری شهر تهران، اصلی‌ترین سیاستی بوده است که به طور زنجیره‌ای از سوی «پارک علم و فناوری دانشگاه»، «سازمان سرمایه‌گذاری و توسعه» و «طرح شهردانش» دانشگاه دنبال می‌شده است. تدوین ویژه برنامه‌های «جوانه»، «رویش»، «شکوفایی» و «رشد و پساتوسعه» در «زنجیره ارزش از ایده تا تجاری سازی» در پارک علم و فناوری؛ تهیه، تدوین و فراهم سازی زیرساخت‌های «مکانیسم‌های مشارکت بخش خصوصی و عمومی» در پروژه‌های توسعه‌ای دانشگاه تهران از سوی سازمان سرمایه‌گذاری و توسعه و مشارکت در تأسیس و توسعه شرکت‌های فناور زایشی با استفاده از سرمایه‌گذاری مشترک با بخش خصوصی و یا صندوق‌های ریسک‌پذیر، اجرای چند طرح کلیدی همچون «پروژه برج بیوتکنولوژی» و «پروژه‌های اسکو و قدس پارک علم و فناوری در قالب نوسازی ساختمان‌های قدیمی» و برنامه‌ریزی برای اجرای چندین طرح توسعه‌ای دیگر در قالب «شهر دانش» از جمله فعالیت‌هایی است که با استفاده از ظرفیت‌های علمی و حرفه‌ای، منابع ارزشمند انسانی و تجهیزاتی دانشگاه تهران در حال پیاده سازی بوده است.

در حوزه معاونت طرح و برنامه، «تحقق ۸۰ درصدی برنامه‌های دانشگاه در سال ۱۳۹۹»، «اصلاح ساختار دانشگاه»، «تشکیل شورای بهبود فرایندها» و … از جمله دستاوردهای مهم حوزه معاونت طرح و برنامه محسوب می‌شود.
همچنین علاوه بر رصد تحولات سازمانی از منظر «منابع انسانی و زیرساختی» که در قالب «سالنامه آماری» منتشر می‌شود، تدوین «اولین گزارش تأثیر اجتماعی دانشگاه تهران» از جمله فعالیت‌های شاخص این معاونت در سال گذشته بوده است. در «گزارش تأثیر اجتماعی دانشگاه تهران» تصویری جامع از نقش دانشگاه تهران در توسعه همه جانبه کشور از جمله «تأثیر در کمک به راهبری کشور»، «تأثیر در صیانت از فرهنگ، هنر و تاریخ»، «تأثیر در پیشبرد علم، فناوری، نوآوری و کارآفرینی»، «تأثیر در توسعه مسئولیت‌پذیری اجتماعی» و «تأثیر در صیانت از محیط زیست و منابع طبیعی» کشور ارائه شده است.

در حوزه معاونت بین‌الملل، «ارتقای جایگاه بین‌المللی دانشگاه و حضور مؤثر در چرخۀ توسعه و ترویج علم و فناوری جهانی» محور اصلی فعالیت‌ها بوده است که این هدف، از طریق تلاش برای ارتقا جایگاه دانشگاه تهران در نظام‌های رتبه‌‌بندی، حضور مؤثر در نهادها، سازمان‌ها و اتحادیه‌های دانشگاهی مهم و تأثیرگذار، میزبانی از هیأت‌های علمی-تحقیقاتی دانشگاهی از کشورهای مختلف، تعامل با بازیگران بین‌المللی دانشگاهی و شبکه‌سازی علمی در سطح منطقه‌ای و بین‌الملل، به خصوص با اتحادیه اروپا، روسیه و چین دنبال شده است.

در حوزه معاونت اداری مالی، پیاده‌سازی برنامه‌ها و سیاست‌های دانشگاه سبز، بازنگری آئین‌نامه مالی و معاملاتی دانشگاه و تصویب آن در هیأت امنا؛ حسابرسی و به روز کردن حساب‌های دانشگاه؛ بکارگیری سامانه تدارکات دولت (سامانه ستاد) به منظور شفاف‌سازی شیوه خرید و برگزاری مناقصات و مزایده‌ها؛ اصلاح فرایند مالی کسب درآمد ارزی دانشگاه، صورت‌برداری و پایش اطلاعات سامانه اموال و ارزش‌گذاری آن و محاسبه استهلاک اموال و راه‌اندازی حسابداری اموال دام و گیاهان و ورود بخشی از اطلاعات در سامانه سنا؛ بکارگیری و استقرار ۱۱ سامانه‌های الکترونیکی دولت؛ توافق با شهرداری شهر قدس در مورد ۱۵۰۰۰ مترمربع زمین‌های شهر قدس (شهرک ابریشم) به منظور تغییر کاربری زمین به مسکونی و تجاری؛ اخذ موافقت وزارت مسکن و شهر سازی برای تأمین ۶۰۰ واحد مسکونی در شهر جدید هشتگرد و توافق اولیه در خصوص واگذاری یک قطعه زمین به مساحت ۳۲ هکتار به منظور احداث شهرک سبز و عاری از آلودگی؛ از جمله مهم‌ترین دستاوردهای این حوزه محسوب می‌شود. نظارت و اجرای پروژه‌های متعدد عمرانی در دانشگاه با استفاده از ظرفیت شورای معماری، فنی دانشگاه و سیاست‌های دانشگاه سبز جهت اطمینان از توسعه زیرساخت‌های دانشگاه با استانداردهای کیفی بالا از دیگر فعالیت‌های این معاونت می‌باشد. علاوه بر کیفیت، مدیریت هزینه‌ها و زمان از دیگر اصول مورد توجه بوده است.

در حوزه معاونت فرهنگی و اجتماعی، حمایت، هدایت و نظارت بر فعالیت ۱۱۹ انجمن علمی دانشجویی و ۴۳ کانون فرهنگی فعال، برگزاری ۱۸۰ رویداد علمی-ترویجی و بیش از ۱۵۰ فعالیت فرهنگی، انتشار ۲۹۰ نشریه دانشجویی، انتشار ۱۶۰ نشریه الکترونیکی، تحت پوشش قراردادن ۳۹۹۵ دانشجوی شاهد و ایثارگر از جمله مهم‌ترین فعالیت‌های این معاونت در سال گذشته بوده است. همچنین، مدیریت موزه‌ها و فضاهای فرهنگی دانشگاه در شرایط اپیدمی کرونا از جمله «ایجاد تور مجازی سیصد و شصت درجه»، «ثبت ۱۰ اثر از آثار موزه‌های نگارستان و مقدم در فهرست آثار ملی ایران»، «تدوین اساسنامه شورای سیاستگذاری موزه‌های دانشگاه تهران» و … نیز از جمله فعالیت‌های است که ذیل معاونت فرهنگی سامان یافته است.

در حوزه معاونت دانشجویی، اجرای «طرح همدلی» با هدف حفظ پیوند مسئولانه دانشگاه با دانشجو در شرایط دشوار ناشی از پاندمی کرونا با مشارکت ۲۲۷۰۰ دانشجو، اجرای طرح «خوشامدگویی» با هدف تسهیل فرآیند اجتماعی شدن «نو دانشجویان» دانشگاه تهران، توجه به سلامت روان در دوران کرونا با افزایش خدمات مشاوره برخط و تلفنی به میزان ۲۴۶۶ ساعت، از جمله فعالیت‌های مهم حوزه دانشجویی بوده است. همچنین برگزاری ۱۹۵ وبینار دانشجویی، ۶۲ وبینار تخصصی، تولید و انتشار ۱۳۱ عنوان محتوای بهداشت‌ روان، شناسایی مشکلات سلامت روان دانشجویان از طریق طرح «پایش سلامت روان» ۲۷۳۰۴ دانشجوی حین تحصیل و ۱۱۹۳۰ دانشجوی ورودی ۹۹ و انجام مداخلات لازم، از جمله دیگر اقداماتی است که با هدف خدمت‌رسانی و ارتقا وضعیت مراقبتی آنها به دانشجویان دانشگاه انجام شده است.
نوسازی و احداث فضاهای جدید خوابگاهی و ورزشی با استفاده از اعتبارات دانشگاه، خیرین و بنیادهای حامیان دانشگاه، صندوق رفاه دانشجویان و وزارت عتف، ارتقاء‌کیفیت کم نظیری را در حوزه فضاهای اقامتی دانشجویان نوید می‌دهد.

در حوزه روابط عمومی و اطلاع رسانی؛ احیا مجدد « اداره‌ کل روابط عمومی » و ایجاد تحول کیفی در فرآیند اطلاع‌رسانی فعالیت‌های دانشگاه مهم‌ترین اقدام صورت گرفته در یکسال گذشته بوده است. در همین راستا، راه‌اندازی پایگاه خبری-تحلیلی دانشگاه تهران (news.ut.ac.ir) با هدف توسعه کمی و کیفی اطلاع‌رسانی و تنوع بخشی به فرآیند اطلاع رسانی؛ راه‌اندازی شبکه‌های اجتماعی و اطلاع‌رسانی رسمی دانشگاه تهران در اینستاگرام، لینکدین، توئیتر، یوتیوب، آپارات و ایتا؛ ایجاد #داشبورد سازمانی دانشگاه تهران با هدف بهبود تعامل با رسانه‌های کثیرالانتشار، رصد جریان‌های رسانه‌ای و مانیتور شبکه‌های اجتماعی در ارتباط با فعالیت‌های دانشگاه تهران قابل ذکر است.

در حوزه اداره کل حقوقی؛ «اخذ سند تک برگی برای اراضی پردیس مرکزی دانشگاه تهران» پس از ۸۶ سال، یکی از مهم‌ترین دستاوردهای نمادین این حوزه محسوب می‌شود. در کنار آن، صیانت جدی از اموال و دارایی‌های دانشگاه از جمله کسب ۱۷۳ رأی از مجموع ۲۲۰ رأی در مراجع قضائی به نفع دانشگاه تهران در دعاوی حقوقی مطروحه از سوی دانشگاه، موفقیت ۷۹% در تمامی دعاوی «حقوقی و کیفری» و دعاوی «حقوق عمومی و دیوان عدالت اداری» از دیگر اقداماتی است که نشان پویایی این حوزه در یکسال گذشته دارد.

رئیس دانشگاه تهران در پایان ابراز امیدواری کرده است که این گزارش بتواند بخشی از انتظارات افکار عمومی و به‌خصوص خانواده بزرگ دانشگاه تهران (همکاران محترم هیأت علمی و کارمندان، دانشجویان و دانش آموختگان عزیز و همچنین همه یاران و دوستداران دانشگاه تهران) را محقق کرده باشد.
لازم به یادآوری است که گزارش عملکرد تمامی واحدهای تابعه دانشگاه تهران متعاقباً به تفکیک از طریق روابط عمومی دانشگاه به اطلاع عمومی خواهد رسید.

برای دریافت متن کامل گزارش توصیفی-تحلیلی رئیس دانشگاه تهران از عملکرد دانشگاه در سال ۱۳۹۹، اینجا کلیک کنید.

برای دریافت گزارش اینفوگرافی عملکرد دانشگاه تهران در سال ۱۳۹۹ اینجا کلیک کنید.

برای دریافت سلسله گزارش‌های عملکرد دانشگاه تهران در سال ۱۳۹۹، اینجا کلیک کنید.