سیمای دانشگاه تهران در سال ۱۴۰۲ | اقدامات تاسیسی و جهش‌های دانشگاه تهران در سالی که گذشت | چهارمین برنامه راهبردی دانشگاه تهران با توجه به رویکردهای برنامه هفتم توسعه تدوین و نهایی شد

به گزارش روابط عمومی دانشگاه تهران، دکتر مهدی شهبازی، مشاور رئیس دانشگاه و رئیس مرکز حوزه ریاست و روابط عمومی دانشگاه تهران در پیامی در آستانه حلول سال ۱۴۰۳ هجری شمسی، ضمن بیان شرحی از سیمای دانشگاه تهران در سال ۱۴۰۲ در حوزه‌های مختلف ماموریتی دانشگاه تهران، نوشت: در سال پیش رو با برگزاری آیین بزرگداشت ۱۷۵۷ سالگی سنت دانشگاهی در ایران‌زمین همزمان با نودمین سالگرد تاسیس دانشگاه تهران، برنامه‌های ترویجی دانشگاه تهران پررنگ‌تر نیز خواهد شد.

متن پیام مشاور رئیس دانشگاه و رئیس مرکز حوزه ریاست و روابط عمومی دانشگاه تهران که در مطلع روزشمار سال ۱۴۰۳ دانشگاه تهران منتشر شده است، به این شرح است:   

 باسمه تعالی

دانشگاهیان و مدیران دانشگاه تهران در سال ۱۴۰۲ با پیگیری راهبردها و برنامه‌های هدفمند در حوزه‌های مختلف برنامه‌ریزی، آموزشی، پژوهشی، فناوری، فرهنگی و اجتماعی، دانشجویی، بین‌المللی، و غیره و همچنین تامین زیرساخت‌های مورد نیاز برای همه این عرصه‌ها، تلاش خود را برای تحقق شعار دوره جاری مدیریتی دانشگاه مبنی بر «جهاد علمی برای تحقق دانشگاه کارآفرین با رویکرد مسئولیت‌پذیری اجتماعی» به کار بستند تا شتاب حرکت تمدن‌سازی نهاد دانشگاه در ایران اسلامی، به تراز شایسته نزدیک‌تر شود.

در سال ۱۴۰۲، چهارمین برنامه راهبردی دانشگاه تهران به همت معاونت برنامه‌ریزی و توسعه منابع و با مشارکت استادان و کارکنان خبره و با توجه به رویکردهای حاکم بر برنامه هفتم توسعه، بر اساس مساله‌محوری و انعطاف‌پذیری بالا در برنامه‌ریزی، تدوین و نهایی شد. شش مسئله استراتژیک دانشگاه شامل مدیریت یکپارچه تغییرات و انطباق‌پذیری؛ مدل ذهنی و ظرفیت رهبری تحوّل‌آفرین برای تقاضامحوری و جامعه‌پذیر شدن؛ معماری اکوسیستم پلتفرم پژوهشی؛ تعالی‌بخشی مدیریت و سازمان؛ بازطراحی مدل کسب‌وکار به ویژه در بخش درآمدی و هم‌آفرینی اثربخش در تعریف خدمات فرهنگی و ایجاد بسترهای مشارکت ذینفعان، در این برنامه راهبردی مورد توجه ویژه قرار گرفته است که امید می‌رود اجرای این برنامه راهبردی بتواند تداوم توفیقات دانشگاه تهران در عرصه ملی و بین‌المللی را تضمین نماید.

دانشگاه تهران بر اساس ویرایش‌های جدید نظام‌های رتبه‌بندی بین‌المللی که در سال ۱۴۰۲ منتشر شد، به ارتقاها و بهبودهای خیره‌کننده‌ای در زمینه جایگاه بین‌المللی خود دست یافت. نماد آموزش عالی ایران بر اساس گزارش پایگاه استنادی جهان اسلام علاوه بر حفظ عنوان برترین دانشگاه ایرانی در رتبه‌بندی «ISC»، توانست در چهار رده اصلی و ۲۵ حوزه موضوعی علم موفق به کسب رتبه اول ملی شود. همچنین با بهبود ۱۴۱ پله‌ای در یکسال در رتبه‌بندی ۲۰۲۴ کیو اس توانست بیشترین جهش را به نام خود ثبت کند. دانشگاه تهران با بیش از ۹۰ پله بهبود رتبه در یکسال رکوردار بهبود جایگاه در رتبه‌بندی تایمز دانشگاه‌های آسیایی سال ۲۰۲۳ شد و در ویرایش ۲۰۲۳ رتبه‌بندی لایدن جزو ۲۰۰ دانشگاه برتر دنیا در معیارهای «مرجعیت علمی»، «دیپلماسی علمی» و «دسترسی آزاد به انتشارات» قرار گرفت.

دانشگاه تهران در سال ۱۴۰۲ به بهترین رتبه خود در تایمز طی یک دهه اخیر دست پیدا کرد؛ بر پایۀ ویرایش جدید نظام رتبه‌بندی جهانی دانشگاه‌های «مؤسسۀ آموزش عالی تایمز»، دانشگاه تهران در میان ۵۰۰ مؤسسۀ برتر جهان و رتبه سوم ملی جای گرفت، این در حالی محقق شد که این دانشگاه در ویرایش پیشین این نظام رتبه‌بندی، در جایگاه ۸۰۰ – ۶۰۱ جهان و ۱۶ ملی قرار گرفته بود. علاوه بر این، دانشگاه تهران در رتبه‌بندی دانشگاه‌ها بر پایۀ عملکرد علمی (یورَپ) صدرنشین شد و همچنین با ارتقای ۸۳ پله‌ای طی یکسال در رتبه‌بندی عملکرد مقاله‌های علمی دانشگاه‌های جهان به عنوان برترین مؤسسه ایرانی در نظام رتبه‌بندی تایوان ۲۰۲۳ شناخته شد.

سال ۱۴۰۲ برای دانشگاه تهران، علاوه بر کسب افتخارات و بهبود جایگاه در رتبه‌بندی‌های بین‌المللی، سال نهادسازی و اقدامات تاسیسی نیز بود. تاسیس پردیس‌های علم و فناوری در پهنه ایران برای تحقق رویکرد «دانشگاه تهران؛ دانشگاه ایران» و تداوم تجربه موفق از همکاری درون دانشگاهی و بین سازمانی برای بهینه‌سازی سرمایه‌های ملی که با راه‌اندازی پردیس علم و فناوری شهید چمران در اشتهارد در سال ۱۴۰۱ آغاز شد، در سال ۱۴۰۲ با راه‌اندازی پردیس بین‌المللی علم و فناوری اروند در جزیره مینو و پردیس علم و فناوری شهید سلیمانی در بافق ادامه پیدا کرد تا این پردیس‌ها علاوه بر اینکه به عنوان مرکزی برای توسعه علمی و فناورانه ایفای نقش می‌کنند، کانونی برای امیدبخشی و تجربه جدید زیست دانشجویی هم باشند.

ایجاد اداره‌کل «مهارت» دانشگاه تهران با ماموریت مهارت‌آموزی، هدایت شغلی، اشتغال‌پذیری، رصد اشتغال و تجربه‌آموزی؛ ایجاد پارک اندیشگاهی دانشگاه تهران به عنوان یک کلینیک مدیریت و مدلی جدید برای اتصال دانشگاه و دستگاه‌های اجرایی، تاسیس موسسه حکمت‌پژوهشی علوم در راستای جاری و ساری نمودن فلسفه مضاف در همه رشته‌های دانشگاهی، تاسیس ستاد مسئولیت اجتماعی دانشگاه تهران (سمات)، تاسیس و بهره‌برداری از طرح‌های جوانی جمعیت نظیر مهدکودک برای فرزندان اعضای خانواده بزرگ دانشگاه تهران و ایجاد مرکز ازدواج و خانواده دانشگاهیان و آغاز عملیات راه‌اندازی دانشکده علوم خانواده دانشگاه تهران از جمله اقدامات تاسیسی در این سال بود.

علاوه بر این، در سال ۱۴۰۲ برای نخستین بار از سوی دانشگاه تهران حرکت‌هایی ترویجی فراتر از مرزهای نماد آموزش عالی به منظور ارتقای سرمایه اجتماعی در ایران اسلامی رقم زده شد که شماری از آن در همکاری مشترک بین دانشگاه تهران و دانشگاه علوم پزشکی تهران شکل گرفت؛ از جمله برگزاری آیین فاخر اعطای نشان عالی دانش به ۱۲ چهره برجسته دارای مرجعیت علمی در کشور؛ رونمایی از تندیس مسئولیت اجتماعی دانشگاه تهران و دانشگاه علوم پزشکی تهران و اعطای آن به سرآمدان مسئولیت‌پذیری اجتماعی در ۱۴ حوزه فرهنگ و هنر، عمران و آبادانی، بهداشت و درمان، فقرزدایی، خانواده، محیط زیست، ورزش، اقتصادی، امنیت، سیاسی، آموزش، صنعت، علم و فناوری و سمن‌ها؛ اعطای تندیس دانشگاه تهران به نمادهای مقاومت در حوزه‌های نظامی، دفاعی، سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی، ورزشی و بین‌المللی؛ برگزاری آیین اعطای درجه استاد ممتازی به هشت استاد برجسته دانشگاه تهران؛ رویش جشنواره فرهنگی دانشگاه همپای جشنواره‌های پژوهش و آموزش و معرفی سرآمدان فرهنگی دانشگاه تهران و از این دست رویدادها. این اولین‌ها در سال ۱۴۰۳ نیز ادامه پیدا خواهند کرد. در سال پیش رو با برگزاری آیین بزرگداشت ۱۷۵۷ سالگی سنت دانشگاهی در ایران‌زمین همزمان با نودمین سالگرد تاسیس دانشگاه تهران، برنامه‌های ترویجی دانشگاه تهران پررنگ‌تر نیز خواهد شد.

همچنین در سالی که گذشت، تلاش‌های زیادی از سوی رئیس دانشگاه و همه مدیران دانشگاه تهران برای ارتقای کمی و کیفی زیرساخت‌ها و تسهیلات در حوزه‌های فرهنگی، دانشجویی، آموزشی، پژوهشی و غیره صورت گرفت. بهره‌برداری از مرکز همایش‌های علمی و فرهنگی دانشگاه تهران در مشهد مقدس به عنوان کانونی برای دانش‌افزایی و ارتقای هوش معنوی دانشگاهیان، بهره‌برداری از خوابگاه‌های بازسازی شده در کوی دانشگاه، بهره‌برداری از خوابگاه‌های متاهلی و مجردی از محل بازسازی و احیای ساختمان‌های فرسوده دانشگاه و کلنگ‌زنی مجتمع ۵۰۰ واحدی برای دانشجویان متاهل دانشگاه تهران، انعقاد تفاهم‌نامه همکاری مشترک با شهرداری تهران برای احداث ۷ هزار واحد مسکونی در اراضی متعلق به دانشگاه تهران برای تأمین مسکن اساتید جوان، اعضای هیأت علمی دانشگاه و یاوران علمی، سه برابر شدن مبلغ پایه گرنت اعضای هیات علمی، راه‌اندازی و رونمایی از سامانه پارسا ویژه حمایت از رساله‌ها و پایان‌نامه‌های دانشجویی، توسعه واحدهای درسی مهارتی در راستای برنامه تحول آموزشی دانشگاه، برگزاری بی‌وقفه جلسات شورای جذب دانشگاه به منظور جذب اعضای هیات علمی جوان و بسیاری اقدامات دیگر به عنوان تلاش‌هایی شایان توجه برای ارتقای زیرساخت‌های دانشگاه قابل یادآوری است.

انعقاد تفاهم‌نامه چهارجانبه تأسیس ناحیه نوآوری دانشگاه تهران به منظور ایجاد اکوسیستم جامع فناوری، نوآوری و کارآفرینی و در جهت توسعه سخت‌افزاری و نرم‌افزاری ناحیه نوآوری دانشگاه تهران، سنگ بنای رویکردی نو در عرصه علم و فناوری بود که در سال ۱۴۰۲ با پیگیری‌ها و محوریت پارک علم و فناوری دانشگاه تهران محقق شد و امید می‌رود شیرینی ثمره این تفاهم‌نامه در سال ۱۴۰۳ به کام شهروندان، نه فقط اهالی تهران بلکه مردم عزیز ایران بنشیند؛ چراکه هر گامی از سوی دانشگاه تهران برداشته می‌شود به سرعت برای جای جای ایران اسلامی الگو شده و دستاوردها به سرعت تکثیر می‌شوند.

دانشگاه تهران در حوزه گسترش روابط بین‌المللی نیز سال پرباری را سپری کرد؛ چه اینکه ضمن افزایش تعداد دانشجویان غیرایرانی و فزونی گرفتن شمار کشورهای دانشجوفرست به دانشگاه تهران، شخص رئیس دانشگاه تهران به عنوان رئیس اجلاس روسای دانشگاه‌های بزرگ ایران با حضور در اجلاس روسای دانشگاه‌های برتر ایران و روسیه به ارائه پیشنهاد راه‌اندازی اتحادیه دانشگاه‌های سازمان همکاری شانگهای پرداخت و افق تازه‌ای در روابط علمی بین‌المللی جمهوری اسلامی ایران گشود. راه‌اندازی مرکز تعاملات علم و فناوری دانشگاه‌های ایران و روسیه و ایجاد اتحادیه دانشگاه‌های بزرگ ایران و دانشگاه‌های بزرگ کشورهای دیگر از مواردی بود که در دیدارهایی هدفمند با سفرای کشورهای مختلف، مسئولان بلندپایه آموزش عالی و روسای دانشگاه‌های بزرگ کشورهایی نظیر چین، روسیه، هند، عراق، سوریه، ترکیه، پاکستان مطرح شد. همچنین گام‌های اساسی برای راه‌اندازی شعبه دانشگاه تهران در نجف اشرف به عنوان اولین شعبه دانشگاه در کشور عراق و تاسیس شعبه دانشگاه تهران در گرجستان به ثمر نشست.

آنچه در این مجال آمد تنها گوشه‌ای از تلاش دانشگاهیان در سال ۱۴۰۲ برای یک زیست پربار علمی و فرهنگی بود که امید می‌رود این تکاپو در سال ۱۴۰۳ دانشگاهیان را با شتاب بیشتری به سمت تحقق مولفه‌های دانشگاه تمدن‌ساز رهنمون سازد.

اکنون که روزهای سال ۱۴۰۲ هجری شمسی به شماره افتاده، شکوفه‌های بهاری سربرآورده و در حال رخ‌نمایی هستند، بانگ اذان و آوای خداپرستی در ماه مبارک رمضان حال و هوای دیگری در بندگان مومن خود برپا نموده است، فرا رسیدن بهار قرآن و قرارگیری در آستانه بهار طبیعت را محضر یکایک دانشگاهیان و مردم شریف ایران تبریک عرض می‌نمایم و آرزوی سالی سرشار از نیکی، تندرستی و پیروزی دارم.

مهدی شهبازی
                                                          اسفند ماه ۱۴۰۲