یادداشت عضو هیأت علمی دانشگاه تهران | نقش شهید سردار علی هاشمی در نوآوری دفاع مقدس

سه روز پیش خبر کشف پیکر مطهر شهید علی هاشمی را شنیدم، با او در سپاه حمیدیه آشنا شدم. هنگامی که فرمانده آنجا بود، فردی آرام، صبور، سر به زیر و مأخوذ به حیا، بچه حصیرآباد اهواز بود، خوزستانی‌ها معمولاً مهمان‌نواز هستند علی‌الخصوص عرب زبان‌های آن دیار.
همه رزمندگان جنوب حماسه مقاومت در حمیدیه و کرخه کور را به خوبی به یاد دارند که بر اثر رشادت‌های علی هاشمی و همرزم‌هایش رقم خورد.
یکی از ویژگی‌های متمایز سپاه در دوران دفاع مقدس، طرح‌ریزی عملیات‌هایی بود که جنبه نوآوری، غافلگیری و حفظ ملاحظات حفاظتی را داشت.
بنابراین پس از طرح‌ریزی و اجرای عملیات‌های حصر آبادان، سوسنگرد، فتح‌المبین، بیت‌المقدس و فتح خرمشهر، سپاه بدنبال ورود در عرصه‌هایی بود که کمتر شخصی تصور آن را می‌نمود. یکی از آن مناطق که علی هاشمی فرماندهی قرارگاه در آنجا را برعهده داشت، واقع در منطقه هورالعظیم و در محل عملیات خیبر و بدر بود که با اذعان به ویژگی اطلاعاتی و عملیاتی این فرمانده بزرگوار، بحق باید نام او را «سردار هور» نامید و از او به عنوان آغازگر و مبتکر عملیات‌های آبی خاکی در دوران دفاع مقدس یاد نمود.
هرگز فراموش نمی‌کنم که به لحاظ مسئولیت پشتیبانی که داشتیم، مواجهه با درخواست‌های متفاوت از قرارگاه نصرت بودیم، هرگاه سوال می‌کردیم مشغول به چه فعالیت‌هایی هستید همواره سکوت پاسخ ما بود؛ حتی در سطح بالای تصمیم‌گیران جنگ نیز این حالت غافلگیری و حفاظت رعایت می‌شد.
تا اینکه روزی آقا محسن به حقیر گفتند «آماده شو می‌خواهیم برویم قرارگاه نصرت» که در آنجا با علی هاشمی به منطقه هورالعظیم رفتیم. بعد از اینکه چندین کیلومتر آبراه‌های مختلف را طی کردیم به سکوهای (پد pad) مختلف سرکشی کردیم، که در آنجا همگی با لباس‌های غیرنظامی و بومی (دشداشه) حضور داشتیم که نشانگر اوضاع عادی و در حال ماهیگیری در منطقه بود. در آنجا بود که متوجه شدم علی هاشمی و همکارانش در این چند ماهه بیکار ننشسته‌اند و سه کار بسیار مهم را انجام داده‌اند. ۱- شناسایی منطقه هورالعظیم ۲- طرح‌ریزی عملیاتی و ۳- آماده‌سازی و نمونه‌سازی تجهیزاتی که در منطقه خاص هورالعظیم کاربرد داشت (از قبیل قایق طراده– سکوهای متحرک و برج‌های دیده‌بانی خاص- بلدوزرهای دوزیست، انواع پل‌های متحرک، لباس‌های غواصی و …)
حتی آنها کار را از نمونه‌سازی بیشتر جلو برده بودند و یک تیم را به شمال کشور اعزام کرده بودند تا از شرکت پشتیبانی دریایی که قایق‌های فایبرگلاس می‌ساختند، فناوری ساخت را یاد بگیرند و در کنار هور یک کارگاه کوچک ساخت طراده آغاز کرده بودند که برای استفاده محدود خودشان (اولین کارگاه تحقیق و توسعه دریایی در آنجا تشکیل شده بود و نمونه‌سازی انواع تجهیزات را به عهده داشت) تا اینکه خواسته‌ها از لجستیک شروع شد ما نیز در اهواز کارگاه‌های ساخت قایق، پل‌های خیبری، پل نفر، پل عبور خودرو و … را شروع کردیم.
باز بیاد دارم آقا محسن که همواره طراح اصلی، معمار و هماهنگ‌کننده کلیه اقدامات قرارگاه نصرت بود، برای اینکه ما را با خواسته‌های عملیات آشنا کند جلسه‌ای در ماهشهر برقرار نمود و به ما دستور داد که پل‌هایی می‌خواهیم که قابلیت حرکت در دریا را داشته باشد که بتوان از آن وانت تویوتا عبور داد. این اقدام نیز برای رعایت اصول حفاظتی منطقه بود لذا ما هم در پادگان شهید اشرفی اصفهانی اهواز کارگاهی تأسیس نمودیم تا پل‌های متحرک برای عبور تویوتا مهیا کنیم ولی کار خیلی دشواری بود تا اینکه برای ما روشن شد که در حد دو کیلومتر پل نفر رو متحرک بایستی ساخته و چند صد قایق تهیه گردد، همه را بسیج کردیم لجستیک کارگاهی در اهواز و تهران ایجاد نمود و از وزارت سپاه هم امداد خواستیم که کارگاه‌های تولیدی را بسیج نماید. همه و همه مشغول ساخت قایق‌ها و پل‌های جدید شدیم. البته این سپاه بود که برای اولین بار مفهوم «تولید بدون کارخانه» را نیز امتحان کرد چراکه کارگاه‌ها توان تولید این مقدار تقاضا را نداشتند. بنابراین همه کارگاه‌های اصفهان، تهران، خوزستان و غیره برای عملیات خیبر بسیج شدند ولی حمل‌ونقل این وسایل، بسیار حجیم و وقتگیر بود.

هرگز یادم نمی‌رود که در شب قبل از شروع عملیات خیبر آنقدر مسئله از حفاظت بالا برخوردار بود که حتی آقا محسن، آقا رشید و حقیر مشغول کشیدن پوشش برزنتی بر روی قایق‌ها بودیم. ضمناً یگان‌ها و لشکرهای عمل‌کننده نیز خیلی دیرتر، از این عملیات آگاه و آشنا شدند.
همه این اقدامات مدیون تلاش نوآورانه سردار رشید اسلام علی هاشمی و هم‌رزمان‌شان بود که پدیدآورنده دستاوردهای زیر بودند:
۱- پایه‌گذاری اولین کارگاه تحقیق و توسعه (نمونه‌سازی تجهیزات دریایی) در منطقه هورالعظیم.
۲- ساخت اولین نمونه قایق‌های جدید، پل‌های نفر رو، پل‌های خیبری و...
۳- ساخت اولین تجهیزات تسلیحاتی قابل کاربرد در آب
۴- ساخت اولین بلدوزر دوزیست (قابلیت استفاده در آب و خاک)
۵- رشد و توسعه صنعت فایبرگلاس که مدیون تقاضاهای فراوان برگرفته از این منطقه عملیاتی است.
۶- توانمندی دفاعی بخشی از نیروی دریایی سپاه، امروزه مدیون حرکت‌های آغازین این شهید بزرگوار است.
و نهایتاً باید امروز اعتراف نمود که در نتیجه این همه شهادت‌ها و از خودگذشتگی و نوآوری این چنین فرماندهانی دفاع مقدس به همراه تمام رزمندگان بود که با اتخاذ، خودباوری قوی در محیط مناسب جبهه‌های حق علیه باطل سبب ساز آغاز حرکت «ما می‌توانیم» در عرصه‌های مختلف نظامی، صنعتی، فرهنگی و سیاسی و غیره را فراهم نمود که یاد باد آن پیر سفر کرده که فرمودند: «جنگ نعمت است.»
اکنون با پیدا شدن جسد سردار علی هاشمی یکبار دیگر در آستانه شهادت حضرت زهرا (س) یادآور تمامی خاطرات تلخ و شیرین شناسایی‌ها، عملیات‌ها و پشتیبانی‌های سخت و طاقت‌فرسایی در منطقه هورالعظیم توسط او و همرزمانش هستیم. شایسته است یادی از یار گرانقدرم محمود نویدی مسئول مهمات قرارگاه لجستیک کربلا که به همراه شهید علی هاشمی در ۲۲ سال پیش در منطقه هورالعظیم با وی به شهادت رسیده و پیکر پاکش هنوز شناسایی نشده نمایم. روحشان شاد و به خانواده آن شهیدان بزگوار تبریک و تسلیت عرض می‌نمایم.

دکتر محمود احمدپور داریانی
مسئول لجستیک قرارگاه کربلا
و عضو هیئت علمی دانشگاه تهران