مروری بر شیوع آبله میمونی به روایت متخصص ویروس‌شناسی دانشگاه تهران | نباید منتظر یک پاندمی بزرگ مانند کرونا باشیم
به گزارش روابط عمومی دانشگاه تهران، دکتر احسان عارفیان، عضو هیأت علمی دانشکده زیست‌شناسی و متخصص ویروس‌شناسی دانشکدگان علوم دانشگاه تهران، در سخنرانی علمی با عنوان «مروری بر شیوع آبله میمونی»، گفت: بعد از تجربه کووید ۱۹ و مشقت‌هایی که بر جامعه جهانی رفت، افراد از جنبه‌های مختلف روانی، خانوادگی، اقتصادی و غیره دچار تنش‌های زیادی شدند و اذهان عمومی به شدت نسبت به اپیدمی‌هایی ویروسی که در دنیا در حال اتفاق است حساس شده‌اند؛ همین باعث شده است تا نسبت به کوچک‌ترین اخبار و نکاتی که در رسانه‌‌ها و خبرگزاری‌ها منتشر می‌شود واکنش نشان دهند.
عضو هیأت علمی دانشکده زیست‌شناسی دانشگاه تهران با اشاره به انتشار اخباری درباره شیوع آبله میمونی در روزهای اخیر، افزود: با توجه به پیشینه و تصویری که از قدیم نسبت به آبله وجود دارد، به خصوص در قرن‌های ۱۷ و ۱۸ و فرایندهایی که بر آن مترتب بود؛ از جمله عوارض بالینی سهمگین، بثورات جلدی و راش‌های پوستی که افراد را برای تمام عمر تحت تأثیر قرار می‌داد و همچنین ۳۰ درصد مرگ و میر خاطره تلخی که از این بیماری در اذهان عمومی به جای گذاشته است، می‌توان علت نگرانی افکار عمومی را درک کرد.
دکتر عارفیان با تاکید بر اینکه خوشبختانه به واسطه واکسیناسیون هیچ اثری از بیماری آبله «اسمال پاکس» یا آبله «واریولا» وجود ندارد، افزود: ویروس‌های خانواده پاکس‌وریده توانایی آلوده کردن مهره‌داران و بی‌مهرگان را دارد. این خانواده شامل دو زیرخانواده کوردوپاکس ویرینه و همچنین انتوموپاکس ویرینه است که ویروس‌های زیرخانواده اول مهره‌داران و زیرخانواده دوم حشرات را درگیر می‌کند.
متخصص ویروس‌شناسی دانشگاه تهران افزود: دو نوع از خانواده پاکس‌ویرینه وجود دارد که فقط انسان میزبان آن است که واریولا یا اسمال پاکس است و ریشه‌کن شده، اما دومی ویروس مولسکوم کونتاژیوزوم است که این مورد را می‌توانیم در کشور مشاهده کنیم. افرادی که از وسایل عمومی در آرایشگاه‌ها مثل برس‌ها و شانه‌های عمومی استفاده می‌کنند، می‌توانند مستعد درگیری با عوارض این ویروس باشند. اصولاً روش‌های معمول ضدعفونی که در این مکان‌ها انجام می‌پذیرد مثل استفاده کوتاه مدت از الکل قادر به از بین بردن این ویروس نیست.
عضو هیأت علمی دانشکدگان علوم دانشگاه تهران اظهار داشت: ارتوپاکس ویریوس، پاراپاکس ویروس و یاتاپاکس ویروس‌هایی از خانواده پاکس‌وریده هستند که بین انسان و دام مشترکند و به عبارت دیگر بیشتر دام میزبان طبیعی آنهاست و به انسان هم منتقل می‌شوند و یا به عبارتی زنوتیک هستند. این ویروس یکی از لحاظ ابعاد ساختاری از جمله بزرگ‌ترین ویروس‌هایی است که در پزشکی با آن مواجه هستیم.
وی افزود: این ویروس ساختار بیضی‌شکل، چندلایه پوشش فسفولیپید و تراکمی از پروتئین‌ها و گلیکوپروتئین‌ها دارد. ژنومی بزرگ و دو رشته با ساختار خطی دارد که باعث شده است تعداد زیادی از پروتئین‌ها را برای تکثیر خود مهیا کند و یکی از مستقل‌ترین ویروس‌هایی است که در حوزه پزشکی می‌شناسیم. با این ژنوم بزرگ و تعداد زیاد آنزیم و پروتئین و ساختارها به راحتی مسیرهای سلولی میزبان را در اختیار خود می‌گیرد و از طرف دیگر خود نیز مسیرهای اختصاصی خود را راه‌اندازی می‌کند.
دکتر عارفیان تاکید کرد: این ساختار درهم‌پیچیده، تراکم پروتئین فسفولیپید که ویروس برای خود تشکیل داده باعث شده به شدت در برابر روندهای ضدعفونی‌کننده مرسوم ما مقاوم شود.
وی در ادامه تصریح کرد: این خانواده ویروسی جزو مقاوم‌ترین ویروس‌های غشادار و دارای فسفولیپید است. این ویروس بسیار مجهز است و به راحتی در سیتوپلاسم باقی می‌ماند و کلیه آنزیم‌ها را برای تکثیر در سیتوپلاسم مستقل از جهاز هسته در اختیار دارد.
عضو هیأت علمی دانشکده زیست‌شناسی دانشگاه تهران گفت: عفونتی که به واسطه آبله میمونی اتفاق می‌افتد دارای این علائم است: ایجاد راش‌ها و ناهنجاری‌های پوستی، اصولاً بیماری خودمحدودشونده است و در معدود افراد فرایند بیماری تشدید می‌شود و میزان مرگ ومیر در دنیا در بدترین شرایط ۱۱ درصد اعلام شده است که بیشتر در کودکان و جوانترها گزارش شده است.
متخصص ویروس‌شناسی دانشگاه تهران افزود: ویروس مانکی پاکس یک ناحیه اندمیک در مرکز و ناحیه غرب آفریقا در جنگل‌های پرباران با تنوع حیوانی زیاد دارد از جمله این کشورها می‌شود به کنگو، نیجریه و … اشاره کرد که هر از گاهی گزارش‌هایی از این کشورها مبنی بر حضور مانکی پاکس منتشر می‌شود.
وی اظهار داشت: بعد از اینکه ریشه‌کن شدن ویروس اسمال پاکس بیشترین ویروسی که از پاکس در بشر اپیدمی می‌دهد همین مانکی پاکس است که شیوع‌های منطقه‌ای را شاهد هستیم. علائمی که در انسان اتفاق می‌افتد بسیار شبیه آبله قدیمی است که از سال ۱۹۸۰ به واسطه واکسیناسیون ریشه‌کن شد و از آن زمان واکسیناسیون هم متوقف شد و این می‌تواند ایمنی را کاهش دهد.
دکتر عارفیان گفت: وقتی به شیوع‌های متعدد مانکی پاکس در دنیا نگاه می‌کنیم با دو ساب تایپ ویروسی مواجه هستیم که یکی مربوط به کلید آفریقای مرکزی است که در کشورهایی مثل کنگو شیوع دارد که علائم و میزان مرگ و میر آن ۱۱ درصد اعلام شده و کلید دیگر که مختص غرب آفریقا مثل نیجریه، سیرالئون و لیبریا است علائم بالینی حفیف‌تری دارند و میزان مرگ و میر آن حدود ۶ در صد است.
وی افزود: افرادی که با حیوان آلوده در تماس هستند مانند دامپزشک‌ها، شکارچی‌ها و کسانی که با انواع حیوانات مثل میمون‌ها در تماس هستند به شدت مستعد دریافت ویروس هستند و به علت تماس با مایعات بدن و خون حیوان یا تماس با تاول‌ها و آبله‌هایی که در سطح پوست حیوان وجود دارد می‌توانند مبتلا شوند. همچنین خوردن گوشت نپخته حیوان آلوده و یا اینکه گزیدگی و گازگرفتگی توسط حیوان مبتلا می‌تواند دلایل دیگر سرایت بیماری باشد.
استاد ویروس‌شناسی دانشکدگان علوم با اشاره به اینکه انتقال از انسان به انسان مشخصاً از طریق تماس نزدیک و دراپلت‌های تنفسی است.
وی افزود: درباره پاکس مشخصاً مانکی پاکس به نظر نمی‌آید که دراپلت‌های کوچک‌تر از ۵۰ میکرون دارای قدرت کافی برای ایجاد بیماری باشند و از طرف دیگر تماس با پوست و ترشحات آلوده مشخصاً در رختخواب و محل نشستن می‌تواند باعث انتقال ویروس شود.
متخصص ویروس‌شناسی دانشگاه تهران، جمعیت جدی که درگیر تماس با افراد آلوده هستند را پرستاران و پزشکانی دانست که به علت تماس مستقیم و دراز مدت با بیمار مستعد دریافت بیماری هستند.
وی در پایان تاکید کرد: بررسی‌ها نشان می‌دهد که انتقال انسان به انسان مشخصاً در مانکی پاکس محدود شده است و بیشترین هسته‌های عفونت که می‌توان بررسی کرد هسته‌های خانوادگی هستند که این نشان می‌دهد نباید منتظر یک پاندمی بزرگ مانند کرونا باشیم، چراکه قدرت انتقال به شدت کرونا نیست.
نظر شما :