طراحی و اجرای سامانه اسلاید اسکنر و تله‌پاتولوژی برای نخستین بار در کشور

بنا بر گزارش دانشکده مهندسی برق و کامپیوتر دانشکدگان فنی، تیمی متشکل از دانشجویان دانشکده مهندسی برق و کامپیوتر دانشگاه تهران و دانشکده مهندسی کامپیوتر دانشگاه صنعتی شریف به سرپرستی دکتر مصطفی‌توسلی پور، عضو هیأت علمی دانشکده مهندسی برق و کامپیوتر دانشگاه تهران، برای نخستین بار در کشور سامانه‌های اسلاید اسکنر فناورانه منحصر به‌فردی را به همراه سامانه تله پاتولوژی ارائه کرده‌اند که گام مهمی در ارتقا و پیشرفت حوزه آزمایشگاهی پزشکی کشور خواهد بود.
سامانه اسلاید اسکنر، یکی از پرکاربردترین ابزارها در آزمایشگاه‌های مدرن پاتولوژی در دنیا است. در آزمایشگاه‌های پاتولوژی برای بررسی دقیق نمونه‌ها، آنها را زیر میکروسکوپ مورد بررسی و مطالعه قرار می‌دهند. یکی از چالش‌های بررسی نمونه‌ها زیر میکروسکوپ این است که اندازه نمونه به مراتب بزرگ‌تر از محدوده‌ای است که در زیر میکروسکوپ قابل مشاهده است. به عبارت دیگر، نمی‌توان کل فضای نمونه را در یک قاب زیر میکروسکوپ ملاحظه کرد. این موضوع باعث سختی کار تحلیل نمونه توسط متخصص پاتولوژیست می‌شود.
سامانه اسلاید اسکنر برای رفع این مشکل، با ایجاد یک تصویر کامل از کل فضای نمونه امکان بررسی دقیق و آسان آن را فراهم می‌کند. به عبارت دیگر، در این سامانه به‌صورت خودکار، نمونه زیر میکروسکوپ حرکت داده می‌شود و توسط یک دوربین دیجیتال از تمامی نقاط نمونه تصویربرداری می‌شود. در حین تصویربرداری، تصاویر دریافتی به صورت بلادرنگ به یکدیگر چسبانده می‌شوند و یک تصویر بزرگ که شامل کل فضای نمونه است ایجاد می‌شود. اندازه این تصویر نهایی معمولاً چندین گیگاپیکسل است، لذا دارای وضوح تصویر بالایی است به طوری‌که متخصص پاتولوژیست و یا پزشک معالج می‌تواند با استفاده از آن به راحتی نمونه مورد نظر را بررسی و تحلیل کند.
در کنار سامانه اسلاید اسکنر، یک سامانه تحت وب با عنوان تله‌پاتولوژی (Tele-pathology) راه‌اندازی شده است که می‌توان تصاویر به دست آمده از اسکن‌ها را روی آن بارگذاری کرد. سامانه تله‌پاتولوژی دو کاربرد اصلی دارد:

• متخصصان و پزشکان می‌توانند از راه دور به تصاویر نمونه دسترسی داشته باشند و بدون نیاز به حضور در آزمایشگاه، نظر خود را در مورد نمونه اظهار کنند.
• یک بانک اطلاعاتی دیجیتال از تصاویر پاتولوژی ایجاد می‌شود که از این بانک برای انجام پردازش‌های مبتنی بر هوش مصنوعی می‌توان استفاده کرد.

این دو سامانه در ایران برای اولین بار در کنار هم ارائه و با ایجاد یک بستر مناسب برای هم‌افزایی پزشکان، پاتولوژیست‌ها و مهندسان هوش مصنوعی باعث پیشرفت حوزه پزشکی و ارتقای خدمات سلامت برای شهروندان ایرانی خواهد شد که نهایتاً منجر به ارتقای سطح سلامت در کشور می‌شود.