نخستین کنفرانس بینالمللی ظرفیتهای راهبردی آموزههای اسلام در تحقق همزیستی مسالمتآمیز در دانشگاه تهران برگزار شد
مشاور رئیس جمهور؛ زیست اخلاقی و انسانی، تجلی توحید در جامعه است
به گزارش روابط عمومی دانشگاه تهران، حجتالاسلام علی یونسی، مشاور رئیس جمهور، در امور اقوام و اقلیتهای دینی و مذهبی، در این کنفرانس ضمن ابلاغ پیام تشکر و قدردانی رئیس جمهور از برگزارکنندگان این مراسم گفت: «اساس همه ادیان، توحید است که توحید نیز جلوههای مختلفی دارد و جلوه اجتماعی توحید، همین موضوعی است که این کنفرانس برای رسیدن به آن برگزار شده و عبارت از همزیستی مسالمتآمیز است؛ یعنی زیست اخلاقی و انسانی، تجلی توحید در جامعه است».
وی، افزود: «مظهر توحید در جامعه، زندگی اخلاقی، یعنی همزیستی مسالمتآمیز است و در مقابل آن شرک قرار دارد و از خود همین کلمه شرک نیز برمیآید که دربردارنده تنازع، جنگ، افراطیگری، تندی، تکفیر و تفسیق است که در این صورت دیگر انسانها یکدیگر را تحمل نمیکنند و این عدم بردباری نشان دهنده شرک آنها است».
مشاور رئیس جمهور، خاطرنشان کرد: «اگر در جامعهای توحید نمایان شود اهل آن جامعه میتوانند با صلح و آشتی زندگی کنند و نسبت به یکدیگر گذشت و بردباری نشان دهند که خود این بردباری جلوهای از توحید است. در سیره رسول خدا (ص) نیز آمده است که پیامبر (ص) گروهها و قبایل را به سمت صلح سوق میداد و در راستای متحد کردن اقوام مختلف تلاش میکرد که البته این کار نیز با عنایت به کلمه توحید محقق میشد».
حجتالاسلام یونسی، با اشاره به روایتی از امام علی (ع) تصریح کرد: «تمدن اسلامی و عزت اسلام زمانی متجلی شد که مسلمانان هر کجا حکمت و دانشی بود آن را دریافت کردند، همچنان که در روایت نیز فرمود «الحکمه ضاله المؤمن»، این اخلاق حسنه یک مسلمانان است که میتواند دانش جذب کند و اسلام برای جذب، راهی جز دعوت در مقابل ما قرار نداده است».
وی، با بیان اینکه استراتژی اسلام دعوت است، عنوان کرد: «ما باید با این شیوه حرکت کنیم و همواره توجه داشته باشیم که استراتژی اسلام، چیزی جز دعوت نیست و زور، اکراه، افراط، خشونت، سختگیری، طرد کردن و دیگر مقولات شیطانی، جایی در اسلام ندارند و اینکه متأسفانه ما حتی خودمان را تحمل نمیکنیم نیز در نوع خود فاجعهای است که امروز جهان اسلام از آن رنج میبرد».
مشاور رئیس جمهور، در پایان با اظهار اینکه کار ما به جایی رسیده که اسیر تعصبات قومی، مذهبی، دینی، سیاسی و حزبی شدهایم، گفت: «رسول خدا (ص) فرمود؛ همه اینها از آثار شرک است. متأسفانه جوامع و کشورهای اسلامی به جای اینکه با صهیونیستها و دشمنان مقابله کنند با آنان همدست میشوند و شاهد این هستیم که در برخی از کشورهای اسلامی علیه اسلام کار میشود و حتی این اواخر به سمت معامله قرن هم پیش رفتهاند اما باید از این نزاعها و اختلافها که نشانههای شرک است دست برداشت و البته معامله قرن نیز یقیناً به نتیجه نخواهد رسید».
امام جمعه اهل سنت زاهدان؛ مسلمانان دنیا را با اخلاق فتح کردهاند
مولوی عبدالحمید، امام جمعه اهل سنت زاهدان، با بیان اینکه مسلمانان دنیا را با اخلاق فتح کردهاند، گفت: «هندیها و دیگران به اجبار مسلمان نشدهاند، بلکه همه اینها متأثر از اخلاق اسلامی، قرآن و سیره نبوی هستند، اما امروز بر ما لازم است که مجدداً به این سیره نبوی و قرآن عظیمالشأن بازگردیم؛ چراکه زندگی مسالمتآمیز را دین اسلام مطرح کرده است. بنابراین برای همه ملتها احترام قائل هستیم. بنده از اینکه میبینم در جهان اسلام اختلافهایی به وجود آمده است و بسیاری از مذاهب با یکدیگر اختلاف دارند متأسف میشوم».
وی، افزود: «باید بدانیم که تنها استکبار جهانی و صهیونیستها هستند که از تفرقه نفع میبرند و این صفآراییها علیه مسلمانان ناشی از این است که دشمنان از تفرقه سوءاستفاده کردهاند؛ لذا نباید بگذاریم که صهیونیستها از آب گلآلود ماهی بگیرند و بیتالمقدس را به نفع خودشان مصادره کنند».
به گفته امام جمعه اهل سنت زاهدان، دین اسلام آخرین دین خداست که تا قیامت این دین راهنمای بشر خواهد بود و پسندیدهترین دین است. اسلام دین مسالمتزیستی، عقلانیت، استدلال و منطق است؛ بنابراین برای رسیدن به این اهداف از ظرفیتهای بسیار زیادی برخوردار است و اگر به کتاب خدا و سیره رسول خدا (ص) رجوع کنیم، متوجه این ظرفیت عظیم برای رسیدن به همزیستی مسالمتآمیز خواهیم شد.
مولوی عبدالحمید، با اشاره به سیره رسول خدا (ص) در زمینه ایجاد صلح و همزیستی مسالمتآمیز بیان کرد: «وقتی که پیامبر (ص) به مدینه آمدند بین دو قبیله اوس و خزرج که سالها با یکدیگر نزاع داشتند صلح ایجاد کردند. همین کار ایشان موجب شد تا یهودیان عصبانی شوند، اما حضرت اقدام به صلح میکنند. حضرت حتی با قبایل عرب که با ایشان دشمنی داشتند نیز طریق صلح در پیش گرفتند. از طرفی وقتی که مکه را فتح کردند نیز یکی از صحابه فریاد زد که امروز روز خونریزی است، اما حضرت فرمود که امروز روز مرحمت است و همه را مورد عفو قرار دادند».
وی، در ادامه تصریح کرد: «رسول خدا (ص) هیچگاه به منافقان هم مرگ نفرستاد، حتی مرگ بر یهود هم نگفت، بلکه با آنها مصالحه کرد و منافقان و مشرکان را تحمل کرد؛ بنابراین دین اسلام برای همه مقدسات یهود، نصاری و دیگر ادیان احترام قائل شده است. به حضرت موسی (ع) و عیسی (ع) ایمان داریم و جزو مقدسات مسلمانان هستند. همچنان که به همه پیامبران و ادیان نیز احترام میگذاریم و حق نداریم که به مقدسات دیگر ادیان توهین کنیم. رسول خدا (ص) نیز در آخرین لحظات حیات خود در مورد ذمیها وصیت کردند و خلفا نیز پس از ایشان به حقوق آنها احترام گذاشتند؛ بنابراین اسلام دینی است که به ما تحمل کردن یکدیگر و دوراندیشی را آموخته است».
مولوی عبدالحمید، با بیان اینکه ظرفیت مسلمانان باید وسیعتر شود، افزود: «امروز مسلمانان نه تنها از کتاب خدا، سیره و سنت رسول خدا (ص) فاصله گرفتهاند، بلکه بین خود آنها نیز شکاف ایجاد شده است و نمیتوانند یکدیگر را تحمل کنند. به خاطر دارم که روزی یک مسیحی نزد من آمد و اظهار کرد که میخواهد مسلمان شود. وقتی دلیل این کار را پرسیدم، در پاسخ گفت که همسایه مسلمانی دارد و از او متأثر شده است و اکنون در سن ۷۰ سالگی نمیخواهد نزد خداوند شرمنده باشد، چون از این همسایه حقانیت اسلام را فهمیده است».
امام جمعه اهل سنت زاهدان، با اشاره به جهاد اسلامی خاطرنشان کرد: «نکته مهم این است که جهاد تنها با کسانی است که منطق گفتوگو و مذاکره را ندارند و حاضر نیستند به حق و عدل تن بدهند و خوی استکباری دارند. اگر جهادهای اسلامی را بررسی کنید، نمیبینید که هیچ جهادی بدون مذاکره صورت گرفته باشد، در واقع قبل از آن گفتوگو حاکم بوده است».
وی، در پایان سخنان خود تاکید کرد: «مسلمانان باید حقوق یکدیگر را بشناسند و در جهت تحقق حقوق خود تلاش کنند. به لطف پروردگار در ایران اسلامی نیز از گفتوگو استفاده میشود و راه ما راه وحدت امت اسلامی است و باید همه مسلمانان کنار یکدیگر قرار گیرند و با گفتوگو مشکلات را حل کنند».
عالم هندوستانی؛ تحقق همزیستی مسالمتآمیز از اصول اساسی جهان امروز است
پروفسور سلمان حسین الندوی از علمای هندوستان در سخنان خود تحقق همزیستی مسالمتآمیز را بهعنوان یکی از اصول اساسی جهان امروز برشمرد و گفت: «به واقع با همزیستی بین کشورها و مذاهب میتوان امتها را متعهد و از فرقه افکنی پرهیز کرد».
وی افزود: «همه ملتها باید از ظرفیتهای موجود در آموزههای اسلام بهره برداری و نهایت استفاده را برای برقراری عدالت بکنند».
عالم هندوستانی، خاطرنشان کرد: «اختلافاتی که بین کشورها و مذاهب وجود دارد را باید با همزیستی مسالمتآمیز و اتحاد و تبعیت از آموزههای دینی برطرف کرد. همه ملتها دارای دین و مذهب هستند یعنی اعتقادات برای تمامی گروهها از اهمیت بسزایی برخوردار است. بیشتر احزاب بر اسلام و دین پیامبر و حضرت علی معتقد هستند، اما شیوه دین داری آنها متفاوت است».
پروفسور الندوی، تاکید کرد: «همه ملتها باید یکپارچه در قالب همزیستی مسالمتآمیز اتحاد خود را حفظ کرده و جهان را به آرامش و توحید دعوت کنند و از کشتار و تعرض به کشورها و جنگهای طولانی پرهیز شود».
وی، تصریح کرد: «همه مسلمانان بر ضد آمریکا و با زورگویی و فعالیتهای شیطانی آن مخالف هستند، باید با مقاومت و ایستادگی جلوی این کشور ظالم بایستیم، باید در مقابل ظلم و ستم جهاد کرد».
رئیس دانشگاه ادیان و مذاهب؛ معامله قرن تحقق پیدا نخواهد کرد
حجتالاسلام والمسلمین سید ابوالحسن نواب، رئیس دانشگاه ادیان و مذاهب، در بخش دیگر از مراسم با بیان اینکه در ابتدا باید در این مقطع خاص به معامله قرن اشاره کنم که تحقق پیدا نخواهد کرد، افزود: «برای اینکه کسی به از بین رفتن فلسطین رأی نمیدهد و هیچکس قبله اول مسلمین را تقدیم دیگران نمیکند. اورشلیم به معنای شهر صلاح و همزیستی بین ادیان است و باید شهر صلح باقی بماند، نه اینکه به دست صهیونیستها باشد».
وی، خاطرنشان کرد: «این معامله ننگین را که به قیمت فروش فلسطین است محکوم میکنیم. همانگونه که از شواهد آشکار است از این مسأله استقبالی صورت نگرفته و مشخص شد که موفقیتی هم برای آن متصور نیست».
رئیس دانشگاه ادیان و مذاهب، در ادامه سخنان خود با اشاره به آیهای از قرآن کریم عنوان کرد: «خداوند میفرماید که «إِنَّ هذهِ أُمَّتُکُم أُمَّهً واحِدَهً وَأَنا رَبُّکُم فَاعبُدونِ»، البته اینجا دانشگاه و کلاس درس است و در خدمت اندیشمندان، علما و بزرگواران نکاتی را ذکر میکنم و اینکه شاید بتوان از این آیه استفاده کرد که امت واحده بودن از مقاصد شریعت است و یکی از مقاصد شریعت که باید روی آن بحث شود همین مسأله امت واحده بودن است».
حجتالاسلام والمسلمین نواب، با تبیین داستان مربوط به حضرت موسی (ع) تصریح کرد: «وقتی که ایشان به کوه طور رفت و پیروانش رو به گوسالهپرستی آوردند، این گونه نبود که هارون متوجه گوسالهپرستی نباشد و یا اینکه نداند گوسالهپرستی بد است، بلکه در آیه دارد که «إِنِّی خَشِیتُ أَنْ تَقُولَ فَرَّقْتَ بَیْنَ بَنِی إِسْرَائِیلَ»؛ یعنی هارون بین گوسالهپرستی و اختلاف متحیر مانده بود که کدام را انتخاب کند. او به موسی (ع) گفت که ترسیدم وقتی تو از طور برگشتی، بگویی که تو میان امت بنیاسرائیل تفرقه انداختی؛ بنابراین ارزیابی اختلاف در قرآن به این صورت است و چنین وضعیتی دارد».
رئیس دانشگاه ادیان و مذاهب، ادامه داد: «اختلاف چیز ارزانی نیست، یا عذاب است یا اختلاف و این دو در ردیف هم هستند. ترس هارون نیز این بود که شاید گوسالهپرستی درمان داشته باشد، اما چیزی که نشود به این سادگی درمانش کرد تفرقه است».
وی، خاطر نشان کرد: «چه بخواهیم و چه نخواهیم، ۲۵ درصد جمعیت جهانی هستیم و جمعیت مسلمانان ۲۵ درصد جمعیت کل جهان است؛ بنابراین با ۷۵ درصد جمعیتی روبهرو هستیم که در عقیده با ما یکسان نیستند، اما به قول علی (ع) که به مالک توصیه کرد و فرمود «إمّا أَخٌ لَک فی الدّینِ أَو نَظیرٌ لَک فی الخَلقِ»، اینها برادران ما یا برابر با ما در خلقت هستند».
حجتالاسلام والمسلمین نواب، بیان کرد: «این همزادان ما در خلقت، یعنی ۷۵ درصد جمعیت دنیا، مانند ما فکر نمیکنند، اما سوال اینجا است که باید با اینها چه نوعی برخوردی داشت؟ بنده ۲۵ سال است که روی این مسأله تفکر میکنم و هرچه فکر کردم دیدم که ما جز این چهار رویکردی که اشاره خواهم کرد راه دیگری پیش رویمان نیست».
رئیس دانشگاه ادیان و مذاهب، افزود: یا باید با آنها بجنگیم که اصلاً کار دستی نیست و تکلیف ما نیست که با دیگران جنگ کنیم. راه دوم در مواجهه با این ۷۵ درصد از مردم دنیا این است که تسلیم آنها شویم که در این صورت دیگر مایی باقی نخواهد ماند؛ چراکه معتقدیم «ان الحیاه عقیده و جهاد» و زمانی که عقیدهای نباشد، حیاتی هم نیست. راه سوم نیز قطع ارتباط است که نه بجنگیم و نه تسلیم شویم، بلکه ارتباط خود را با آنها قطع میکنیم. آیا این امکان در بسیاری از کشورهای دنیا وجود دارد که مثلاً در هند با دیگر ادیان قطع رابطه کنند».
وی با اظهار اینکه راه چهارم این است که با آنها زندگی کنیم، گفت: «لذا باید با یکدیگر زندگی و همکاری کنیم و خطمشی قرآن که به ما ارائه کرده این است که «إِنَّ الَّذینَ آمَنُوا وَ الَّذینَ هادُوا وَ النَّصاری وَ الصَّابئِینَ مَنْ آمَنَ باللَّهِ وَ الْیَوْمِ الْآخِرِ وَ عَمِلَ صالِحاً فَلَهُمْ أَجْرُهُمْ عِنْدَ رَبّهِمْ وَ لا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَ لا هُمْ یَحْزَنُونَ». شهید مطهری نیز میگفت که ۸۰ درصد این کشیشها به بهشت میروند، چون هیچکدام با اینکه با ادیان اختلاف دارند، ولی به صورت عامدانه با ادیان مخالفت نمیکنند. اینها تربیتشان و مسیرشان این طور بوده است، لذا اسلام راه را برای ما هموار کرده است و گفته با دیگران زندگی کنید».
رئیس دانشکده الهیات و معارف اسلامی؛ همزیستی مسالمتآمیز، سیره عقلا و دستور دین است
دکتر احمد باقری، رئیس دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران نیز تصریح کرد: «صلح و همزیستی مسالمتآمیز موضوعی است که در آموزههای دینی در باره آن تأکید شده است، اما باید توجه داشت که سیره عقلای عالم و فطرت انسان نیز همین مسأله و ترک منازعه و جدل است».
وی افزود: «هرچند موضوع همزیستی مسالمتآمیز در حقوق بینالمللی یک واژه تقریباً مستحدث است و در دهههای اخیر مطرح شده، در آیات قرآن و روایات معصومین (ع) و به طور کلی در آموزههای اسلامی معنا و محتوای همزیستی مسالمتآمیز به وفور دیده میشود. این مسأله هم در توصیههای قرآنی، هم در سیره نبوی و ائمه اطهار (ع) و هم در بیانات اصحاب مکرم رسول خدا (ص) وجود دارد».
رئیس دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران، با بیان اینکه توصیههای قرآن در این موضوع در حقیقت ارشاد به حکم عقل است، گفت: «بحث همزیستی مسالمتآمیز هم پشتوانه منطقی و عقلی و هم پشتوانه عقلایی و عرفی دارد. از نظر منطقی و عقلی، طبیعتاً هر عقل سلیمی حکم میکند که نزاع، درگیری، اختلاف، جنگ و افراطیگری جز آسیب و ضرر، چیزی به ارمغان نمیآورد و هیچ عقل سلیمی بر این مفاهیم تکیه نمیکند و این مفاهیم را اعتبار نمیدهد؛ بنابراین دوری از اختلاف، تفرقه، دفاع و کینهتوزی حکم اولیه عقل است».
دکتر باقری، با تاکید اینکه ضرورت اسلام تکیه بر مفاهیم همزیستی، صلح و سلم است و حتی فطرت انسان نیز در همین مسیر قرار گرفته، خاطر نشان کرد: «هیچگاه انسان، جنگ طلب نیست و شاید شرایط محیطی و یا اهمیت دادن به هواهای نفسانی، انسان را از مسیر فطری خود دور میکند. طبیعتاً وقتی سخن از همزیستی مسالمتآمیز میشود، معنایش این نیست که عقیده، دین، نژاد، قومیت، ملیت، رنگ پوست و … حریم و احترام نداشته باشند».
وی ادامه داد: «طبعاً اختلاف عقیده، دین، مذهب و تفاوت در رنگ، نژاد و ملیت، اقتضای اجتماع بشری و زندگی است، اما اقتضا به این معناست که باید به این اختلاف در عقیده و دین احترام گذاشت، لذا خودخواهی، تکبر، استبداد و تعصبات بیجهت، طبیعتاً اقتضای این اختلافها نیست و حتی اختلاف سرزمینی نیز اقتضا، حریم و احترام دارد. البته همه این مسائل هیچگاه نمیتواند مانع همزیستی مسالمتآمیز شود، بلکه در یک رویکرد دقیق و علمی، تمامی آنها اهرمی برای اتحاد، دوستی، صفا، صمیمیت و صلح است».
به گفته رئیس دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاهیان، فرهیختگان، اندیشمندان و علمای حوزه و دانشگاه در تحقق این مسأله مهم رسالت بزرگی برعهده دارند. در دانشگاه آگاهیبخشی به نسل جوان و تبیین علمی موضوع همزیستی مسالمتآمیز و تربیت دانشجویان متعهد میتواند تضمینکننده آیندهای پر از صلح و صفا در اسلام باشد».
دکتر باقری، در بخش دیگری از سخنان خود عنوان کرد: «از سال ۱۳۲۹ کرسی فقه شافعی و فقه حنفی در دانشکده الهیات دانشگاه تهران دایر شده است و از آن زمان نیز گروهها و رشتههایی مانند گروه ادیان و عرفان حضور دارند و خارج از تعصبات، تعالیم و احکام فقه مذاهب تدریس و تبیین میشود. در گروه ادیان، تمام ادیان اعم از توحیدی، غیرتوحیدی، ادیان هند و بودا و … تدریس میشوند و محفلی برای گفتوگوی علمی است».
رئیس کنفرانس؛ نهادینهسازی فرهنگ انسجام و همزیستی مسالمتآمیز در اسلام از اهداف این کنفرانس است
در ابتدای این مراسم دکتر مصطفی ذوالفقارطلب، رئیس کنفرانس، نهادینهسازی فرهنگ انسجام و همزیستی مسالمتآمیز در اسلام را بهعنوان یکی از اهداف این کنفرانس برشمرد.
وی افزود: «همچنین شناخت مبانی نظری وحدتگرا در همزیستی مسالمتآمیز، دستیابی به راهکارهای انسجامبخش در تحقق همزیستی مسالمتآمیز از منظر دانشمندان و عالمان دین در جهان اسلام، بازشناسی ظرفیتهای اندیشمندان وحدتگرای اسلامی در تحقق همزیستی مسالمتآمیز، درک متقابل متفکران جهان اسلام از یکدیگر و شناخت و شناسایی عوامل واگرا و نقش آن در عدم همزیستی مسالمتآمیز از دیگر اهداف نخستین کنفرانس است».
دکتر ذوالفقارطلب، با بیان اینکه تفرقه یکی از بزرگترین مسائل دنیای اسلام است، گفت: «ما در تلاشیم تا در این کنفرانس راهکارهای رهایی از این درد، یعنی نظریه همزیستی مسالمتآمیز را شناسایی کنیم. یقیناً اندیشهورزان و دلسوزان مسلمان بر اساس آموزههای دینی در برونرفت از درد و رنج اختلافات جهان اسلام، راهکارهای خردمندانهای ارائه خواهند کرد».
رئیس نخستین کنفرانس، تصریح کرد: «امیدواریم این کنفرانس که با همت فرهیختگان، عالمان و … برگزار میشود، آغاز تحولات فکری نوینی در میان اندیشمندان مسلمان شود. درد و رنجی که امت اسلامی در طول تاریخ معاصر از جهل، تعصبات مذهبی، خشونت و افراطیگری متحمل میشود، ما را بر آن داشت تا در عرصه علمی با همدلی اندیشمندان جهان اسلام، گامهایی را در جهت تحقق عقلانیت، مدارا و همبستگی برداریم».
عضو هیأت علمی دانشکده الهیات و معارف اسلامی، در ادامه با اشاره به محورهای اساسی این کنفرانس به تبیین مهمترین محورها پرداخت و عنوان کرد: «اصول همزیستی در آموزههای اسلامی؛ جلوههای همزیستی در تاریخ، فرهنگ و تمدن اسلامی؛ چالشهای فراروی تحقق همزیستی و راهبردها و راهکارهای تحقق همزیستی مسالمتآمیز از جمله محورهای مهم کنفرانس است».
به گفته وی، برنامههای اصلی این نشست از دو بخش عمده تشکیل شده است؛ بخش اول سخنرانی تعدادی از علما و فرهیختگان و بخش دوم نیز برگزاری پنلهای علمی بر اساس محورهای کنفرانس و همچنین پنل هماندیشی به زبان عربی خواهد بود.
دکتر ذوالفقارطلب، در بخش دیگری از سخنان خود اظهار کرد: «شکلگیری اولیه این کنفرانس در سال گذشته و به همت اعضای سیاستگذاری انجام شد و جلسات متعددی با حضور استادان و علمای صاحبنظر برگزار شد. پس از تعیین اهداف به صورت رسمی، فراخوان مقالات صورت گرفت و در این مدت ۲۵۳ مقاله به دبیرخانه رسید که پس از داوری توسط استادان داخل و خارج کشور، تعداد ۴۰ مقاله بهعنوان مقاله برگزیده شناخته شدند. در این مدت ۴۲۱ چکیده مقاله نیز به دبیرخانه رسید که پس از داوری، تعداد ۱۵۰ چکیده مقاله در یک مجلد با درجه «ISC» به چاپ رسید».
رئیس نخستین کنفرانس، با بیان اینکه حدود ۴۷ صاحبنظر و اندیشمند جهان اسلام از ۲۱ کشور در این کنفرانس شرکت کردهاند، حضور این استادان را نشان از دغدغه و دلسوزی آنان برای حفظ وحدت و انسجام جهان اسلام توصیف کرد.
وی، در پایان خاطرنشان کرد: «در برگزاری این نشست، ۱۲ دانشگاه و مؤسسه علمی از سراسر کشور مشارکت داشتند که باید از رئیس دانشگاه تهران و معاونان و مسئولان و همچنین رئیس دانشکده الهیات و معارف اسلامی و همکاران این دانشکده قدردانی کنم و لازم است که از اعضای سیاستگذاری، کمیتههای علمی، اجرایی و پشتیبانی و دبیرخانه نیز تشکر بهعمل آورم».
در ادامه این کنفرانس نشستهای تخصصی با حضور اندیشمندان و صاحبنظران حاضر در کنفرانس برگزار شد. تقدیر از برگزیدگان کنفرانس و قرائت بیانیه پایانبخش نخستین کنفرانس بینالمللی ظرفیتهای راهبردی آموزههای اسلام در تحقق همزیستی مسالمتآمیز بود.
برای مشاهده متن کامل بیانیه، اینجا کلیک کنید.
نظر شما :