کشفیات باستان‌شناسان دانشگاه تهران در سگزآباد قزوین

دکتر مصطفی ده‌پهلوان، در گفتگو با روابط عمومی دانشگاه تهران با اشاره به روند کار بر روی پروژه سگزآباد گفت: «در روند پروژه تعیین عرصه و حریم قره‌تپه سگزآباد و تپه قبرستان در تیرماه ۱۳۹۵ در زیر لایه‌های رسوبی، شواهدی از یک گورستان در شرق قره‌تپه و جنوب غرب تپه قبرستان متعلق به عصر آهن II و III به دست آمد».
وی ادامه داد: «سپس در مرداد ماه همان سال ۱۳۹۵ محدوده این گورستان توسط آقای دکتر کوروش محمدخانی مورد بررسی آرکئو ژئوفیزیک قرار گرفت. نتایج عملیات ژئوفیزیک قابل توجه بود و در شهریور ماه ۱۳۹۵ این گورستان مورد کاوش قرار گرفت و در قالب سه ترانشه با خاکستردان‌ها (پیت‌ها)ی عصر آهن III مواجه شدیم».
دکتر ده‌پهلوان افزود: «در زیر و داخل این خاکستردان‌ها تدفین‌های مهمی از عصر آهن II و III به دست آمد و در لایه‌های زیرین این تدفین‌ها آثاری از تدفین‌های دیگری به دست آمد که به احتمال قوی متعلق به لایه‌های قدیمی‌تر است».
رئیس مؤسسه باستان‌شناسی دانشگاه تهران اظهار کرد: «در سال ۱۳۹۶ تصمیم بر این گرفته شد که تمامی تمرکز پروژه کاوش بر گورستان نویافته مورد اشاره باشد و بتوان گاه‌نگاری دقیق و درستی از این گورستان ارائه کرد و به درک بهتری از شیوه‌ها و سنت تدفین دوره‌های مذکور برسیم. با اتمام کاوش ۱۳۹۶ و بررسی‌های انسان‌شناسی جسمانی و پژوهش‌های ژنتیکی مرکز ژنتیک نور نتایج مهمی به دست آمد. سنت‌های تدفینی ناشناخته‌ای بر ما روشن شد و نتایج ژنتیکی حکایت از حضور ساکنانی با هاپلوگروپ نادر در ایران دارند».
دکتر ده‌پهلوان گفت: «چنین دستاوردهایی در طول یک‌سال گذشته ما را بر آن داشت تا کاوش در گورستان شرقی قره‌تپه سگزآباد ادامه یابد و همزمان گورستان غربی قره‌تپه (گورستان جنوب غربی تپه قبرستان) نیز مورد کاوش قرار گیرد».
وی اضافه کرد: «در ادامه کاوش ترانشه ۱۲ در تابستان ۱۳۹۷، در گورستان شرقی قره‌تپه شواهد مهمی از ۴ لایه تدفین بر روی هم و در سطح گسترده‌ای به دست آمد. به دلیل محدودیت زمان و کمبود اعتبار مالی مورد نیاز امکان کاوش در لایه‌های زیرین امکان‌پذیر نبود و هنوز اطمینانی از لایه‌های بیشتر تدفین و خاک بکر حاصل نشده است. امیدواریم در سال‌های آینده بتوان به نتایج روشنی از ماهیت این گورستان رسید».
سرپرست گروه کاوش با اشاره به ویژگی‌های کشفیات صورت گرفته در این پروژه گفت: «در این گورستان گورها جهت خاصی ندارند. حاشیه آنها با چند رج خشت احاطه شده است. بدون استثنا در تمامی گورها بقایای جانورانی از قبیل بز، گوسفند نابالغ، گاو و اسب به دست آمد که نشان از تدفین حیوانات در کنار مردگان دارد». وی افزود: «در این گورها اشیا دیگری از قبیل زیورآلات فلزی، سفالی و سنگی و ظروف سفالی متعلق به دوران آهن II و III وجود دارد. برخی از این ظروف از گونه ظروف آشپزخانه‌ای بزرگ هستند که که در گورستان‌های عصر آهن همزمان به ندرت مشاهده می‌شود».
دکتر ده‌پهلوان درباره کشفیات این گورستان اظهار کرد: «با نظر به پروژه تعیین عرصه و حریم تپه قبرستان که در سال ۱۳۹۵ توسط آقای نوذر حیدری انجام شد، در کاوش ۱۳۹۷، تصمیم بر این گفته شد پس از انجام عملیات آرکئوژئوفیزیک ترانشه‌ای در ابعاد ۱۰×۱۰ متر تعیین و مورد کاوش قرار گیرد. با کاوش در این ترانشه در عمق ۱۲۰ سانتی متری شواهدی از یک بستر خشت چین منظم هویدا شد که ۱۱ گور در میان آن تعبیه شده بودند. همه گورها به طور منظم در جهت غرب به شرق ایجاد شده‌اند. همگی اجساد را بدون استثنا به صورت جنینی و به پهلو دفن کرده‌اند. این گورها نیز به طور نسبی همزمان با گورهای گورستان شرقی قره تپه هستند».
وی اظهار امیدواری کرد که با بررسی‌های آزمایشگاهی بر روی یافته‌های فصل جاری نتایج قابل توجهی حاصل شود تا بتوان ابهاماتی از دانش باستان‌شناسی عصر آهن II و III را روشن ساخت.
سرپرست گروه کاوش سگزآباد خاطرنشان کرد: «در پروژه کاوش آموزشی مذکور بخش عمده‌ای از توجه و توان هیأت کاوش صرف آموزش مهارت‌های فنی و عملی کاوش‌ها و بررسی‌های باستان‌شناختی از قبیل، عکاسی حرفه‌ای در حین کاوش، طراحی فنی یافته‌ها، نقشه‌برداری، حفاظت و مرمت، شیوه‌های درست نمونه‌برداری یافته‌ها برای بررسی‌های آزمایشگاهی، جانور باستان‌شناسی، انسان‌شناسی جسمانی و... می‌شود».
دکتر ده‌پهلوان در پایان از همه مسئولان دانشگاه تهران، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، اداره کل میراث فرهنگی استان قزوین و همکاران این پروژه کاوش باستان‌شناختی تشکر و قدردانی کرد.
گفتنی است، در اوایل مهر امسال، دکتر محمود نیلی احمدآبادی، رئیس دانشگاه تهران، از این پروژه آموزشی-تحقیقاتی باستان‌شناسان دانشگاه بازدید و با پیچیده و مفید خواندن مطالعات تیم کاوشگر، سرمایه‌گذاری در این حوزه را تضمین آینده کشور توصیف کرد.

دانشجویان، اعضای هیأت علمی و کارکنان دانشگاه تهران می‌توانند با عضویت در «شعاع» (شبکه علمی آموزش عالی دانشگاه تهران) در جریان آخرین اخبار و اطلاعیه‌های دانشگاه قرار گیرند.