آموزش زبان فارسی به غیر فارسی‌زبانان در سطح دانشگاه تهران نیازمند سیاستگذاری جدید است

دکتر درزی با عنوان اینکه دانشجویان خارجی که در دانشکده‌های مختلف پذیرش شده‌اند تا کنون رویه مشخصی برای معرفی آنها به مؤسسه دهخدا وجود نداشته است، گفت: اگر دانشگاه، دانشجویان خارجی را ملزم به شرکت در دوره‌های زبان‌آموزی در مؤسسه دهخدا کند، دامنه فعالیت‌های این مؤسسه بیشتر و طبیعتاً مشکلاتی مانند عدم توانایی به‌کار بردن زبان فارسی توسط دانشجویان خارجی در کلاس‌های دانشگاهی مرتفع خواهد شد. دانشجویان خارجی هنوز ملزم به شرکت در دوره‌های زبان‌آموزی مرکز بین‌المللی آموزش زبان فارسی مؤسسه لغت‌نامه دهخدا یا شرکت در آزمون بسندگی نشده‌اند، تا میزان تسلط آنها بر زبان فارسی سنجیده شود».

وی در ادامه افزود: «آموزش زبان فارسی به غیرایرانیان یک حوزه تخصصی است. همانگونه که اگر بخواهیم در یک کشور خارجی درس بخوانیم ملزم به آشنایی به زبان همان کشور و گذراندن آزمون‌های استاندارد هستیم، دانشجویانی هم که در دانشگاه تهران پذیرفته می‌شوند، باید ملزم به گذراندن دوره‌های زبان فارسی در مرکزی با تخصص مربوط شوند».

یکی از مشکلات موجود عدم تمرکز آموزش زبان فارسی در دانشگاه تهران است

استاد دانشکده ادبیات و علوم انسانی، با اشاره به تعدد مراکز آموزش زبان فارسی در سطح دانشگاه تهران بیان کرد: «برخی از دانشکده‌های دانشگاه تهران رأساً به آموزش زبان فارسی به دانشجویان خارجی می‌پردازند. در صورتی که این کار کاملاً تخصصی است. در برخی از دانشکده‌‌‌ها دوره‌های آموزش دو‌ساله زبان فارسی برگزار می‌شود. متأسفانه ما حتی شاهد آن بوده‌ایم که دانشکده‌ای در نظر داشت تا دانشجویان خود را برای آموزش زبان فارسی به مرکز دیگری که سابقه آموزش زبان در آنجا بسیار کمتر از مرکز آموزش زبان فارسی دانشگاه تهران است بفرستد و دانشجویان خود را به مؤسسه دهخدا معرفی نکرد».

رئیس مؤسسه لغت‌نامه دهخدا و مرکز بین‌المللی آموزش زبان فارسی در ادامه با اظهار اینکه ما امیدواریم اگر دانشگاه تهران سیاست یکپارچه‌ای برای آموزش زبان فارسی در نظر دارد، به این موارد توجه کند، تأکید کرد: «در این راستا باید سیاستگذاری‌‌هایی در سطح کلان دانشگاه انجام گیرد، چون ما نه می‌توانیم مانع آموزش زبان در دانشکده‌ای شویم که کار و تخصص آن آموزش زبان فارسی نیست و نه قادر به الزام دانشجویان خارجی برای دادن آزمون بسندگی و یا شرکت در کلاس‌های مؤسسه لغت‌نامه دهخدا هستیم».

دکتر درزی با بیان اینکه تعدد مراکز آموزش زبان فارسی در سطح کشور رقابت‌هایی را ایجاد کرده است و برخی از این رقبا دارای بودجه کلان هستند، افزود: «در سال گذشته یکی از این مراکز به تعدادی از دانشگاه‌هایی که به‌طور مستمر برای ما زبان‌آموز می‌فرستادند، اعلام کرد تا زبان‌آموزان خود را برای آموزش رایگان به آن مراکز بفرستند».

مرکز بین‌المللی آموزش زبان فارسی دانشگاه تهران، تنها مرکز تخصصی آموزش زبان فارسی است

استاد دانشکده ادبیات و علوم انسانی با تصریح اینکه در حال حاضر مراکز بسیاری مشغول آموزش زبان فارسی هستند، گفت‌: «تقریباً اکثر دانشگاه‌ها در سطح تهران دوره‌های آموزش زبان فارسی برگزار می‌کنند. هم‌چنین در کنار آنها نهادهای دیگری نیز مشغول آموزش زبان فارسی هستند. شرایط آموزش و پذیرش این مراکز با شرایط مرکز آموزش زبان فارسی دانشگاه تهران متفاوت است».

وی خاطر نشان کرد: «زمانی که مرحوم دکتر سیدجعفر شهیدی این مرکز را راه‌اندازی کردند، این مرکز به‌عنوان تنها مرکز آموزش زبان فارسی به غیرفارسی‌زبانان کار خود را آغاز کرد. این مرکز دارای ۲۹ سال سابقه آموزشی در مؤسسه‌ای است که بیش از شصت سال قدمت دارد و طبیعتاً نسبت به یک مرکز تازه تأسیس تجربه بیشتر و کیفیت آموزشی برتری دارد و تنها مرکز تخصصی آموزش زبان فارسی در دانشگاه تهران است».

رئیس مؤسسه لغت‌نامه دهخدا و مرکز آموزش بین‌المللی زبان فارسی در ادامه به بیان تفاوت‌ها و مزیت‌های مرکز آموزش بین‌المللی زبان فارسی نسبت به دیگر مراکز پرداخت و انتصاب مرکز بین‌المللی آموزش زبان فارسی به نماد آموزش عالی کشور را از دیگر مزیت‌های بزرگ این مرکز برشمرد.

دکتر درزی افزود: «جایگاه دانشگاه تهران در رده‌بندی‌های جهانی نسبت به سایر دانشگاه‌های کشور و سابقۀ این مرکز در امر آموزش زبان فارسی امتیازی است که سایر مراکز از آن بهره‌مند نیستند. از این‌رو، کسانی که در مرکز بین‌المللی آموزش زبان فارسی مؤسسه لغت‌نامه دهخدا زبان فارسی را فرا می‌گیرند، اگر دانشجو باشند واحد معادل آن را از دانشگاه‌های محل تحصیل خود در خارج از کشور دریافت می‌کنند».

مؤسسه لغت‌نامه دهخدا و مرکز بین‌المللی آموزش زبان فارسی، منتخب هشتمین جشنواره بین‌الملل

رئیس مؤسسه لغت‌نامه دهخدا و مرکز آموزش زبان فارسی، با اشاره به انتخاب مؤسسه لغت‌نامه دهخدا و مرکز بین‌المللی آموزش زبان فارسی در هشتمین جشنواره بین‌الملل، به‌عنوان مرکز فعال در حوزه بین‌الملل گفت: «این مرکز به نوبه خود دارای ماهیت بین‌المللی است، چون بخش عمده فعالیت آن آموزش زبان فارسی به زبان آموزان خارجی است».

دکتر درزی، در ادامه ضمن تشکر از معاونت بین‌الملل دانشگاه تهران، تلاش‌های صورت گرفته را مبنای انتخاب مرکز به‌عنوان منتخب جشنواره بین‌الملل برشمرد و گفت: «کیفیت آموزش زبان فارسی در مرکز، افزایش دانشجویان در طی سال‌های اخیر، راه‌اندازی آموزش مجازی، و تلاش‌های انجام گرفته برای تأسیس واحدهایی در خارج از کشور از جمله معیارهای احتمالی برای انتخاب این مرکز به‌عنوان منتخب جشنواره بین‌الملل است».

وی افزود: «در همین راستا در سال گذشته آیین‌نامه‌ای تهیه و به تصویب هیأت رئیسه محترم دانشگاه تهران رسید و به‌دنبال آن مذاکراتی برای تأسیس واحد برون‌مرزی و اعطای نمایندگی به برخی از کشورها در آسیا و اروپا در حال جریان و تفاهم نامه‌هایی در این خصوص به امضا رسیده است».

به گفته استاد دانشکده ادبیات و علوم انسانی، در گذشته مؤسسه دهخدا در دانشگاه پکن دفتری به نام «دفتر دهخدا» داشته که دکتر غلامرضا ستوده در آن دفتر چند سال مشغول آموزش زبان فارسی بوده است، که حاصل آن دو جلد فرهنگ لغت فارسی به چینی و چینی به فارسی است.

دکتر درزی تصریح کرد: «از نظر ما این فعالیت‌ها در کنار برگزاری مراسم مختلف برای زبان‌آموزان در سال گذشته، منجر به انتخاب این مرکز به‌عنوان منتخب جشنواره بین‌الملل برای دومین سال پیاپی شده است».

پذیرش آنلاین زبان‌آموزان از اقدامات صورت گرفته در سال‌های اخیر است

رئیس مؤسسه لغت‌نامه دهخدا و مرکز بین‌المللی آموزش زبان فارسی در ادامه سخنان خود به پذیرش زبان‌آموزان به‌صورت آنلاین اشاره کرد و گفت: «در گذشته درخواست‌ها به صورت پست الکترونیکی ارسال می‌شد. طبیعتاً پاسخ دادن به صدها نامه دریافتی با مشکلاتی همراه بود. در حال حاضر زبان‌آموزان در هر کشوری که باشند می‌توانند وارد وبگاه مؤسسه شوند و در خواست خود را ارائه دهند، که حدود یک ماه پس از ثبت درخواست ویزای آنها صادر خواهد شد».

وی ادامه داد: «برای پذیرش زبان‌آموزان شرایطی وجود دارد، اما بدان نحو نیست که فرصت حضور در مرکز از زبان‌آموزی گرفته شود. زبان‌آموزانی که به مرکز مراجعه می‌کنند طیف وسیعی از افراد را تشکیل می‌دهند. برخی از آنها استادان دانشگاه و تعدادی دیگر دانشجویان مشغول به تحصیل در مطالعات شرقی، زبان فارسی، ایران‌شناسی و یا سایر رشته‌های مربوط هستند و نیاز به آموزش زبان فارسی دارند. البته عده‌ای از آنها هم صرفاً بنا به علاقۀ شخصی، یا دلایل شغلی در این مرکز زبان فارسی را می‌آموزند و یا از ایرانیان نسل دوم یا سوم و یا وابستگان به آنها هستند».

آموزش مجازی راه‌کاری برای معرفی مرکز به دانشگاه‌های دیگر است

استاد دانشکده ادبیات و علوم انسانی با بیان اینکه مقدمات آموزش مجازی سال گذشته فراهم آمد و دو دورۀ آزمایشی در داخل مرکز و یک دوره نیز به صورت رایگان برای تعدادی زبان‌آموز در خارج از کشور برگزار شده است، از برگزاری دوره دوم برای زبان‌آموزان خارج از کشور خبر داد.

دکتر درزی افزود: «در این راه نیازمند برنامه‌ریزی منظم و تهیۀ محتوای آموزشی هستیم که انجام این مهم در دست اجراست. دوره اول به‌صورت آزمایشی برگزار شد، تا بتوانیم متوجه مشکلات پیش رو شویم. در همان دوره اول دریافتیم برای انجام این کار به نحو مطلوب پهنای باند به اندازه کافی نیست، که در حال حاضر خوشبختانه پهنای باند افزایش پیدا کرده است».

وی در ادامه خاطر نشان کرد: «حدود یک سال و نیم پیش در کنفرانسی در شهر اوزاکا متوجه شدم، که یک دانشگاه آمریکایی از دانشگاهی در استرالیا درخواست آموزش زبان فارسی به‌صورت مجازی کرده است. در صورتی که ما انتظار داریم که مؤسسه لغت‌نامه دهخدا به‌عنوان باسابقه‌ترین مؤسسه و متعلق به دانشگاه تهران در این راه پیشگام باشد. از این‌رو، کار آغاز آموزش مجازی را با جدیت بیشتری دنبال کردیم، اگرچه متأسفانه با‌کندی پیش رفته است».

رئیس مؤسسه لغت نامه دهخدا و مرکز بین‌المللی آموزش زبان فارسی، گسترش بیشتر آموزش مجازی زبان فارسی به زبان‌آموزان و همکاری با سازمان سنجش برای برگزاری آزمون سامفا به‌عنوان آزمون بین‌المللی زبان فارسی را از جمله موارد حائز اهمیت در مرکز برشمرد، که باید مورد توجه قرار گیرد.

فرهنگ‌نویسی بخش قابل توجهی از کارهای مؤسسه لغت‌نامه دهخداست

استاد دانشکده ادبیات و علوم انسانی، فرهنگ نویسی را به‌عنوان یکی از کارهای قابل توجه مؤسسه توصیف کرد و یادآور شد: «بعد از اتمام لغت‌نامه دهخدا، سال‌هاست که کار لغت‌نامه بزرگ فارسی شروع شده است و هفت مجلد از آن چاپ شده و کماکان نیز این کار ارزشمند ادامه دارد. البته این کار با روش سنتی انجام می‌شود و جا دارد که در فرهنگ نویسی از روش‌های نوین و نیز از فضای مجازی برای تسریع در این کار استفاده شود».

هدف مرکز آشنایی بیشتر زبان‌آموزان با فرهنگ ایران است

دکتر درزی با اظهار اینکه ما هر ساله مراسم بزرگداشت مرحوم علامه دهخدا را تحت یک فعالیت جانبی با حضور استادان و صاحب‌نظران برگزار می‌کنیم، گفت: «در کنار این مراسم‌ها فعالیت‌های دیگری از جمله برگزاری کارگاه‌های آموزشی قرار دارد که در سال گذشته کارگاهی در باره فرهنگ‌نویسی برگزار شده است. هم‌چنین کلاس‌های تی تی سی و برنامه‌های جانبی دیگر در مرکز برگزار می‌شود و هدف ما آشنایی بیشتر زبان‌آموزان با فرهنگ ایران است».

رئیس مؤسسه لغت‌نامه دهخدا و مرکز بین‌المللی آموزش زبان فارسی تألیف کتاب را از دیگر کارهای مرکز برشمرد و بیان کرد: «در سال گذشته کتاب مقدماتی جدیدی تألیف شد و در حال حاضر یک فرهنگ لغت‌نامه تحت عنوان «فرهنگ زبان‌آموز» در دست کار مؤسسه است و طرح آن را نیز به معاونت پژوهشی اعلام کرده‌ایم».

گفتنی است که مؤسسه لغت‌نامه دهخدا و مرکز آموزش زبان فارسی دانشگاه تهران در سال ۱۳۶۸ به پیشنهاد مرحوم دکتر شهیدی به‌عنوان اولین مرکز آموزش زبان فارسی به خارجی‌ها در ایران تأسیس شده است. این مرکز در ابتدا به‌همت استادانی چون دکتر غلامرضا ستوده، با یکی دو دانشجو آغاز به کار کرد و تا کنون که حدود ۲۹ سال زمان سپری شده است، قریب به ۲۰ هزار نفر، از بیش از ۵۰ کشور در این مرکز در طول سالیان زبان فارسی را در مقاطع مختلف آموخته‌اند و این کار کماکان ادامه دارد.

جدیدترین اخبار و اطلاعیه‌های دانشگاه تهران را در پیام‌رسان «ایتا» به نشانی UTPRNEWS@ دریافت نمایید.