نقد و بررسی کتاب «اطلس تاریخ بنادر و دریانوردی ایران» در دانشگاه تهران

به گزارش روابط عمومی دانشگاه تهران به نقل از معاونت فرهنگی، نشست نقد و بررسی کتاب «اطلس تاریخ بنادر و دریانوردی ایران» به همت کانون «مطالعات بینارشته‌ای» باشگاه دانشجویان و با حمایت معاونت فرهنگی دانشگاه، ۲۷ فروردین ۱۳۹۷ در دانشگاه تهران برگزار شد.

محور این نشست، بررسی و تجلیل از کتاب «اطلس تاریخ بنادر و دریانوردی ایران» بود که در سال ۱۳۹۶ موفق به کسب افتخارات فراوانی شده بود. این کتاب به تألیف دکتر محمدباقر وثوقی و دکتر منصور صفت‌گل برگزیده اول در گروه تاریخ، جغرافیا و باستان‌شناسی در نهمین جشنواره بین‌المللی فارابی، برگزیده سی و پنجمین دوره جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران و نیز بیست و پنجمین دوره جایزه جهانی کتاب سال بوده است.

ابتدای مراسم با اشاراتی از عباس صفایی‌مهر، دبیر کانون بینارشته‌ای به عنوان برپاکننده این مراسم همراه بود. وی ضمن تجلیل از اساتید، دانشجویان و پژوهشگران حاضر در مراسم برپایی چنین جلساتی را لازمه رشته تاریخ دانست.

در ادامه دکتر رسول جعفریان، رئیس کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه تهران، با اشاره به اهمیت این کتاب گفت: «بنا به تجربه خود در تدوین اطلس شیعه، چنین کاری را خطیر و مهم می‌دانم و می‌توان نویسندگان کتاب را الگویی سرآمد در نظام آموزش عالی برشمرد».

وی تاکید کرد: «دکتر وثوقی به عنوان شخصیت علمی والا و حجتی برای شناخت خلیج فارس هستند. این کتاب منبعی مناسب برای مخاطبان عام است و اهمیت این اثر زمانی بیشتر بر ما آشکار خواهد شد که بدانیم در زمینه اطلس تاکنون بسیار ضعیف کار کرده‌ایم و این کتاب فتح باب قدرتمندی در این زمینه خواهد بود».

همچنین دکتر سحاب، محقق کارتوگرافی و مشاور پروژه، کتاب اطلس بنادر را به دریا تشبیه کرد و آن را الگوسازی موفقی برای تاریخ‌پژوهی دانست.

وی این کتاب را شروع خوبی برای کارهای ملی در زمینه اطلس برشمرد و گفت: «کتاب دارای کیفیتی مطلوب است که در زمینه کارتوگرافی و فارسی‌سازی نقشه‌ها نوآور بوده که دستاوردی منحصربه‌فرد است».

دکتر نصرالله صالحی، محقق و سندپژوه نیز این کتاب را فصلی نوین در پژوهش‌های تاریخی دانست و گفت: «برخلاف همیشه نباید این اطلس به کتابی برای کتابخانه‌ها تبدیل شود و صرفاً کتابی مرجع باشد بلکه باید نسخه‌ای کوتاه‌شده و فشرده از آن به چاپ برسد تا برای استادان و دانشجویان قابل‌استفاده باشد و منبعی برای واحد درسی تاریخ بنادر قرار بگیرد».

عضو هیأت علمی دانشگاه فرهنگیان، در ادامه به اهمیت بصری کتاب در کنار محتوای پربار آن اشاره کرد و فارسی‌سازی نقشه‌های کتاب را نقطه قوت اثر دانست و افزود: «چنین اثر گران‌بهایی تنها از دو استاد تاریخ برمی‌آمد و این دو استاد گرانقدر توانستند با یک کار گروهی و به‌کارگیری یک تیم قوی از دانشجویان چنین اثری حرفه‌ای را به جامعه تاریخ تقدیم کنند».

در ادامه، دکتر محمدباقر وثوقی، نویسنده کتاب ضمن تشکر از دکتر منصور صفت‌گل، همکار خود در این اثر به دشواری‌های نوشتن چنین مجموعه‌ای اشاره کرد و گفت: «حتی کار در حوزه خلیج‌فارس بسی آسان‌تر از حوزه دریای خزر بوده‌است و به همین دلیل کار دکتر صفت‌گل کاری بی‌نظیر است. کمبود منابع در بخش تاریخ باستان دشواری کار را دوچندان کرد و برای جبران آن از دانشجویان باستان‌شناسی بهره بردیم تا با تحقیقات میدانی خود راهی پیش پای ما بگذارند».

دکتر منصور صفت‌گل، نویسنده دوم کتاب، آخرین سخنران این نشست بود. وی در ابتدا خاطر نشان کرد: «موفقیت این اثر مدیون حمایت‌های گروه تاریخ دانشگاه تهران و استادان گرامی است وطبق نظریه وحدت سرزمینی ایران کار شده است، به همین دلیل در این کتاب دریای خزر از خلیج‌فارس جدا نشده است».

وی همچنین اطلس بنادر را دارای نگاهی عمومی به تمدن ایرانی دانست و آن را طرحی برای صیانت از تمدن ایرانی در جهان قلمداد کرد.

در بخش پایانی مراسم هدایایی به رسم یادبود به نویسندگان این اثر اهدا شد.