سخنرانی پروفسور جان مرشایمر در دانشگاه تهران

به گزارش روابط‌عمومی دانشگاه تهران، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، ۲۰ آذر ۱۳۹۶، میزبان پروفسور جان مرشایمر، استاد روابط بین‌الملل دانشگاه شیکاگوی آمریکا و بنیان‌گذار نظریه رئالیسم تهاجمی، بود.

وی با پرداختن به موضوع ایران در خاورمیانه گفت: «ایران در خاورمیانه قدرت بزرگی است، چرا که سرمایه انسانی خوبی دارد و همین قدرت ایران در منطقه، آمریکا را می‌ترساند.

استاد دانشگاه شیکاگو در بخش‌های دیگر سخنرانی خود به تبیین بخش‌های جدیدی از نظریه معروف خود، رئالیسم تهاجمی، پرداخت و از چین و روسیه به عنوان قدرت‌های بزرگ جهان و رقبای سیاسی و اقتصادی آمریکا نام برد و افزود: «در جهان رقابت‌های شدیدی بر سر قدرت و اکنون رقابت‌هایی میان آمریکا و چین برای کسب قدرت وجود دارد و در آینده این مسئله اهمیت زیادی خواهد داشت. وی یادآور شد در دوره جنگ سرد میان سال‌های ۱۹۴۵ تا ۱۹۸۹ سیستم بین‌المللی دوقطبی بود. از یک سو شوروی قطب قدرت بود و از یک سوی دیگر آمریکا قدرت جهان بود، اما بعد از سال ۱۹۹۱ که شوروی فروپاشید، آمریکا تنها قدرت جهان شد».

وی با تأکید بر این نظر خود که دنیا به سمت چندقطبی شدن پیش می‌رود، از سه قدرت جهانی طی سال‌‌های اخیر یعنی آمریکا، چین و روسیه نام برد.

مرشایمر دو مؤلفه سرمایه انسانی و ثروت مادی را عوامل قدرت در جهان دانست و پیش‌بینی کرد از میان سه قدرت کنونی در جهان، روسیه افول خواهد کرد، چراکه رشد جمعیت آن منفی خواهد شد و در سال ۲۰۵۰ جمعیتی کمتر از جمعیت کنونی در این کشور باقی می‌ماند. بنابراین یک مؤلفه قدرت در این کشور ضعیف شده و همچنین اقتصاد این کشور که به گاز و نفت بستگی دارد مدرنیزه نشده و رو به ضعف خواهد رفت. از سوی دیگر آمریکا سرمایه انسانی خوبی دارد و هیچ نشانه‌ای از تضعیف اقتصادی برای آمریکا وجود ندارد.

استاد روابط بین‌الملل دانشگاه شیکاگو با اشاره به اینکه آمریکا با یک خطر جدی مواجه خواهد بود، چین را چالش اصلی آمریکا دانست و گفت: «چین این قابلیت را دارد که خیلی بیشتر قدرت داشته باشد تا جایی که از آمریکا هم قدرتمندتر شود».

وی تصریح کرد: «چین در حال حاضر چهار برابر آمریکا جمعیت دارد و تا سال ۲۰۵۰ بدون رشد جمعیت باقی خواهد ماند که باز هم در آن صورت جمعیتی بیشتر از آمریکا خواهد داشت. همچنین رشد تولید ناخالص داخلی چین به مراتب بیشتر از آمریکاست که همین مؤلفه، قدرت را برای پکن به ارمغان خواهد آورد».

مرشایمر در ادامه گفت: «در سال‌های آتی آمریکا یک قطب قدرت جهان و چین قطب دیگر قدرت در جهان خواهد شد و پکن سعی خواهد کرد بر کل آسیا تسلط یابد و از همسایگی نظامی آمریکا در اطراف چین خشنود نیست».

وی افزود: «چین سعی خواهد کرد در خاورمیانه هم قدرت باشد، چرا که اقتصاد رو به رشد این کشور به خلیج فارس و نفت این منطقه وابسته است.

پروفسور مرشایمر تاکید کرد: «آمریکا هم سعی خواهد کرد قدرت را در کل غرب تصاحب کند، ولی از سوی دیگر منطقه خلیج فارس هم برایش اهمیت دارد، چرا که سالیان سال نیز در این منطقه حضور داشته است».

این استاد دانشگاه شیکاگو افزود: «از سوی دیگر ایران قدرت منطقه خاورمیانه است که همه مسائل در کنار هم باعث می‌شود رقابت سنگینی بر سر قدرت در این منطقه جاری باشد».

مرشایمر درباره دولت کنونی آمریکا و اقدامات اخیر این کشور نیز گفت که تصمیم دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا در نامیدن بیت‌المقدس به عنوان پایتخت اسرائیل و انتقال سفارت آمریکا به این شهر تحت تأثیر و فشار افراطیون داخلی آمریکا و اشتباهی بزرگ بود.

عضو شورای روابط خارجی آمریکا در توصیه‌ای به دانشجویان ایرانی و با تاکید بر عنصر امنیت تاکید کرد که ایران برای بالا بردن امنیت خود در جهان باید به قوی‌ترین دولت خاورمیانه تبدیل شود.

عضو ارشد شورای روابط خارجی ایالات‌متحده آمریکا قبل از برگزاری این سخنرانی با دکتر محمدرضا تخشید، رئیس دانشکده؛ دکتر حمیرا مشیرزاده، مشاور بین‌الملل دانشکده و دکتر سیدحامد موسوی، عضو هیأت علمی دانشکده دیدار و گفت‌وگو کرد.