مراسم افتتاحیه همایش ملی دانشگاه اخلاق مدار برگزار شد

به گزارش روابط‌عمومی دانشگاه تهران، در ابتدای این همایش، دکتر مجید سرسنگی، معاون فرهنگی دانشگاه تهران و رئیس همایش ملی دانشگاه اخلاق مدار گفت: «بدون تردید تحقق دانشگاه اخلاق‌مدار و رشد روزافزون اخلاقی دانشگاه به دست توانا و مشارکت فعال تمامی دانشجویان، کارکنان و اعضای هیات علمی تحقق می یابد».

وی افزود: «بر خود لازم می‌دانم از حمایت‌های رئیس محترم دانشگاه و نیز همراهی‌های معاون محترم پژوهشی دانشگاه و از حضور معاون فرهنگی اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در این همایش تشکر کنم».

معاون فرهنگی دانشگاه تهران افزود: «رسالت اصلی دانشگاه تربیت شهروندان برخوردار از دانش لازم، ماهر، حرفه‌ای، خردورز، مسئولیت‌پذیر، صاحب بصیرت، متخصص و متعهد است. نقش دانشگاه در توسعه علمی کشور و مشارکت در توسعه اقتصادی، سیاسی و فرهنگی جامعه نیز، در گرو تربیت متخصصان دانشمند و حرفه‌گرا در عرصه‌های گوناگون است. تربیت دانشجو به ابزارهای گوناگون، تجهیزات، آزمایشگاه‌ها، کتابخانه‌ها، منابع علمی یه روز، اعضای هیات علمی دانشمند و دلسوز نیاز دارد اما در این میان بیش از همه و پیش از همه نیازمند محیطی اخلاقی است.

دکتر سرسنگی در ادامه اظهارداشت: «محیط اخلاقی، امنیت و سلامت روانی را افزایش می‌دهد و نیز سبب افزایش توان یادگیری، ارتقای اثربخشی پژوهش و کیفیت آموزش و بهره‌وری فعالیت کار گروهی می‌شود. یکی از مسئولیت‌های دانشگاه اخلاق مدار، ایجاد محیط اخلاقی از طریق استقرار فرایندها و نظام‌های حرفه‌ای اخلاقی در همه شئون حرفه‌ای دانشگاه است».

وی با اشاره به آمارهای جهانی، افزود: «امروزه در بسیاری از سازمان‌های اقتصادی، علمی و صنعتی، اقبال فراوانی نسبت به اخلاق حرفه‌ای وجود دارد. مسئولیت اجتماعی بنگاه‌ها ( SCR ) مفهوم وسیع‌تری یافته است و دانشگاه‌ها هم بر مسئولیت اجتماعی خود ( USR ) تاکید می‌کنند. ارتقای اخلاق شهروندی و نیز اخلاق حرفه‌ای صاحبان مشاغل و سازمان‌ها، امروز به ضرورتی انکارناپذیر تبدیل شده است».

رئیس همایش ملی دانشگاه اخلاق مدار با اشاره به نقش دانشگاه در جامعه، خاطر نشان کرد: «دانشگاه، به‌ویژه دانشگاه تهران به عنوان نماد علمی کشور، مسئولیت خطیر و نقشی راهبردی در استقرار اخلاق حرفه‌ای دانشگاهی دارد. دانشگاه چگونه می‌تواند، اولاً اخلاق را در محیط درونی خود رونق دهد و محیطی اخلاقی را برای دانشجویان، اعضای هیات علمی و کارکنانش ایجاد کند و ثانیاً، به عنوان یک مسئولیت اجتماعی، یاریگر شهروندان و نهادهای اجتماعی خارج از دانشگاه، برای رشد معیارهای اخلاقی باشد، پاسخ این دو پرسش در اخلاق مداری دانشگاه نهفته است».

دکتر سرسنگی با بیان اینکه تعریف دانشگاه اخلاق مدار بر اساس اینکه از اخلاق تعاریف گوناگون وجود دارد، واجد بحث هایی پر چالش است، گفت: «به اختصار و بر پایه تعریف رایج از اخلاق حرفه‌ای می‌توان گفت، دانشگاه اخلاق‌مدار، دانشگاهی است که حقوق همه صاحبان حق و ذی نفعان خود را در دو محیط درونی و بیرونی به تفصیل به رسمیت می‌شناسد و به نحوی نظام‌مند و پیش‌بینی‌پذیر بر همه این حقوق پایبند است».

معاون فرهنگی دانشگاه تهران در ادامه، اضافه کرد: «دانشگاه نه تنها موظف است نسبت به حفظ و رعایت همه حقوق ذی‌نفعان پایبند باشد بلکه باید در صیانت از آن‌ها و استیفای حقوق دانشجویان و همکاران خود بی‌وقفه تلاش کند. این امر نیازمند برنامه‌ای مدون و مشارکتی عمومی است. مراد از مسئولیت پذیری دانشگاه اخلاق‌مدار است، مسئولیت‌پذیری نهادینه شده در تمام شئون سازمانی دانشگاه است».

دکتر سرسنگی با اشاره به اینکه دانشگاه در مقایسه با بسیاری از سازمان ها، از زمینه بیشتری برای تحقق آرمان های اخلاقی برخوردار است، گفت: «مهمترین سرمایه دانشگاه برای رشد اخلاقی، دانشجویان هستند. دانشجویان با فطرت اخلاق‌گرای خود هم مطالبه‌کننده اخلاق از دانشگاه هستند و هم ناظران و منتقدان اخلاق دانشگاه هستند و هم‌یاران مصمم و پرتوان در دانشگاه هستند، یاری دانشجویان و مشارکت آنان برای رشد اخلاقی دانشگاه، زمینه‌ای بسیار مناسب و موثر را برای ارتقای اخلاقی دانشگاه فراهم می‌آورد».

در ادامه مراسم دکتر محمد رحیمیان، معاون پژوهشی دانشگاه تهران ضمن قدردانی از ابتکار برگزاری همایش دانشگاه اخلاق مدار گفت: «در برنامه ۵ ساله سوم دانشگاه، یکی از اهداف دانشگاه اخلاق و مسئولیت‌پذیری اجتماعی است و این همایش در همین راستا و بسیار بجا برگزار می‌شود».

وی افزود: «در معاونت پژوهشی دانشگاه تهران، کمیته ای به نام کمیته تخلفات پژوهشی تشکیل شده است که وظیفه‌اش این است که اگر در پژوهشی، تخلفی صورت گیرد این کمیته رسیدگی می‌کند. مصادیق تخلفات پژوهشی به بیش از ۵۰ مورد می‌رسد. این تخلفات بیشتر شامل رعایت نکردن اخلاق حرفه‌ای در پژوهش‌ها می‌شود».

معاون پژوهشی دانشگاه تهران در ادامه، اظهار داشت: «یکی دیگر از کارهای انجام شده در دانشگاه، تشکیل کمیته های کد اخلاقی بوده است؛ البته کمیته ملی کد اخلاقی در وزرات بهداشت و درمان است، ما هم یک مجوز کد اخلاقی گرفته‌ایم. وظیفه کمیته کد اخلاقی این است که از ابتدای تحقیق تا انتها بر مسائل اخلاقی نظارت می‌کند بر کدهای اخلاقی‌ای که به صورت مکتوب موجود است».

در ادامه افتتاحیه همایش ملی دانشگاه اخلاق مدار، دکتر غلامرضا غفاری، معاون فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم تحقیقات و فناوری ضمن قدردانی از دانشگاه تهران، رئیس و هیأت رئیسه گفت: «امیدواریم این همایش‌ها نه‌تنها در دانشگاه تهران بلکه در دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی دیگر ادامه پیدا کند تا وجه عملی اخلاق مورد اعتنای جدی قرار بگیرد».

وی افزود: «بی‌تردید همایش در ذیل راهبردی که دانشگاه برای خودش تحت عنوان اعتلای اخلاق و مسئولیت‌پذیری اجتماعی در برنامه سوم تعریف کرده است، قرار می‌گیرد و از طرف دیگر همگی به این نکته اذعان داریم که اساساً وقتی که بحث اخلاق مطرح می‌شود در تعاملات اجتماعی بیشتر خودش را نشان می‌دهد و این تعاملات در شکل حداکثری در میدان دانشگاه نمود پیدا می‌کند».

معاون فرهنگی اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری تصریح کرد: «وقتی صحبت از دانشگاه و کارویژه‌های دانشگاه مطرح می‌شود، اولین نکته‌ای که به ذهن می‌رسد و بیشتر هم در ادبیات و نوشته های مربوط به دانشگاه با آن مواجه هستیم این است که نهاد دانشگاه ثروت‌آفرین است؛ این ثروت بیشتر به صورت مادی در ذهن مجسم می‌شود ولی در واقع چنین نیست، دانشگاه صاحب ثروت و سرمایه است ولی نه فقط سرمایه مادی و نه فقط تولید سرمایه انسانی بلکه در سرمایه انسانی و در تولید سرمایه اجتماعی و اخلاقی و نمادین هم سرآمد همه نهادهاست».

دکتر غفاری در ادامه تاکید کرد: «دانشگاه از یک طرف خود مروج و آموزش دهنده بحث اخلاق است و از سوی دیگر خود نیز باید مزین به این ویژگی باشد. کدام میدان هست که در تجربه زیسته آحاد افراد جامعه، به اندازه دانشگاه سهم و نفوذ داشته باشد».

وی افزود: «از سوی دیگر اگر بپرسیم چرا ما همایش دانشگاه اخلاق مدار برگزار می‌کنیم؛ این خود می‌تواند نشان از این داشته باشد که با یک مسئله‌ای مواجه هستیم و آن مسئله این است که ارزش ها، هنجارها و کردار اخلاقی مورد انتظار و مطلوب آن‌گونه که باید در جامعه ساری و جاری نیست و این مهم عالمان و سیاستگذاران را وا داشته است که همایش دانشگاه اخلاق‌مدار را برگزار کنند تا از این طریق بتوان به وضعیت مطلوب‌تری رسید».

معاون فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم تحقیقات و فناوری، در پایان سخنانش، گفت: «ما در جامعه با یک شکاف بین اخلاق عملی و نظری مواجه هستیم؛ به میزانی که اخلاق نظری بسط و گسترش پیدا کرده است اخلاق عملی ما پیش نرفته است. باید دید با چه راهبرد، شیوه و مکانیسمی می‌توان اخلاق عملی را نیز در جامه بسط و گسترش داد و این فاصله را کمتر کرد، بی‌تردید برگزاری همایش‌هایی چون دانشگاه اخلاق‌مدار می‌تواند به حل این معادله کمک کند».

در ادامه این مراسم، دکتر علی اکبر علیخانی، دبیر علمی همایش ملی دانشگاه اخلاق‌مدار در سخنانی گفت: «اخلاق با ذات انسان سرشته است، مسئولیت اخلاق‌مداری و عمل به آن در همه حوزه‌های زندگی بر عهده دانشگاه است. دانشگاه مرکز پرورش مدیران و نخبگان جامعه است، اگر دانشگاه دچار بحران شود، ۱۰ برابر آن بحران و شدیدتر را در جامعه خواهیم دید».

وی افزود: جامعه‌ای که اخلاق نداشته باشد، روی سعادت را نخواهد دید، پدیده‌ای با این اهمیت که سرنوشت افراد و جامعه به آن گره خورده است را نمی‌توان به پند و نصیحت فرو کاست. هیچ جامعه خردمندی با بی‌اخلاقی سرنوشت خود را به بازی نمی گیرد. رابطه اخلاق با مفاهیم هم پیوند با آن مثل آزادی، عدالت، حق و... هم عرض نیست. اخلاق مانند کرامت انسانی با ذات انسان سرشته است».

دبیر علمی همایش ملی دانشگاه اخلاق مدارخاطرنشان کرد: «اخلاقی اندیشیدن، اخلاقی سخن گفتن، اخلاقی عمل کردن در تمام حوزه‌های زندگی به یک فرایند پیچیده و مستمر تربیتی نیاز دارد که مسئولیت آن بر عهده دانشگاه است. اخلاقی زیستن به معنای عام آن به مومنان و پیروان ادیان خاصی تعلق ندارد، اخلاقی زیستن راه تعالی بشر را با هر اعتقادی، هموار می کند».

افتتاحیه این همایش که اجرای آن بر عهده دکتر حسام الدین ریاحی بود، با سخنرانی دکتر غلامحسین ابراهیمی دینانی و دکتر احدفرامرز قراملکی پایان یافت.

هشت نشست حاصل همایش ملی دانشگاه اخلاق‌مدار است. اختتامیه این همایش سه شنبه ۲۱ آذر ساعت ۱۶:۴۵ برگزار خواهد شد.