کارگاه آموزشی «اخلاق در پژوهش‌های زیست پزشکی کمیته‌های سازمانی» در دانشگاه تهران برگزار شد
به گزارش روابط عمومی دانشگاه تهران، معاونت پژوهشی به منظور تبیین سیاست‌های دانشگاه درباره اعطا کد بین‌المللی اخلاق پژوهش و ایجاد وحدت رویه در فرآیند بررسی تقاضاها و اعطای کد مذکور، «کارگاه آموزشی اخلاق در پژوهش‌های زیست پزشکی» را برگزار کرد.
دکتر محمود نیلی احمدآبادی، رئیس دانشگاه تهران با حضور در این کارگاه گفت: «زمانی تفکر ما ساده بود و آموزش و پژوهش خوب را در تحقیق و یا تدریس می‌پنداشتیم، اما وقتی وارد عرصه بین‌المللی‌ای می‌شویم که رقابت‌ها در آن سنگین است، درمی‌یابیم رسیدن به یک دانشگاه با تراز بین‌المللی کار دشواری است».
وی افزود: «پژوهش زمانی که در دانشگاه تهران و هم‌چنین در کشور اتفاق افتاد بیشتر ناظر به یک سری کارهای تحقیقاتی بود. اما به مرور رقابت‌ها و عمق پژوهشی افزایش یافت و آنچه که امروزه انجام می‌شود پاسخ به نیازهایی است که به طور طبیعی در حوزه پژوهش و آموزش شکل گرفته است».
رئیس دانشگاه تهران با بیان اینکه اخلاق و فرهنگ، محور همه تصمیم‌ها و ارزش‌های ما بوده است، خاطر نشان کرد: «امروزه جای تأسف است که از لحاظ اخلاق علمی در وضعیت مطلوبی قرار نداریم و باید اذعان کرد در حال حاضر کشور با این موضوع درگیر است. شاید علت این است که وقتی فعالیتی را شروع می‌کنیم به صورت همه‌جانبه به آن نمی‌پردازیم، البته بخشی از آن طبیعی است چون انسان قابلیت پیش بینی همه جوانب را ندارد، اما بخش دیگری ناشی از ساده‌نگری ما است».
دکتر نیلی احمدآبادی با تصریح اینکه اخلاق باید سرلوحه همه فعالیت‌های ما قرار گیرد، گفت: «این امر از نقطه نظر دانش‌آموختگان و دستاوردها بسیار مهم است. اگر دانش‌آموخته ما عالم بدون تکلف به مسائل اخلاقی باشد این ارزش افزوده محسوب نمی‌شود و یا پژوهشگری که دچار سستی و لغزش در پژوهش خود است هرچند دستاوردهای ارزشمندی هم ارائه دهد، اما صدمه‌ای که به بدنه دانشگاه و کشور وارد می‌کند آنقدر عظیم است که در مقابل آن دستاورد قابل مقایسه نیست».
وی در ادامه عنوان کرد: «زمانی که در حین پژوهش باعث آلودگی آب و زمین و.. می‌شویم این خود بخشی از عدم رعایت اخلاق است و این موضوعاتی است که در کشور و هم‌چنین در دانشگاه تهران باید بیشتر به آن بپردازیم. اما نکته‌ای که باید مورد توجه قرار بگیرد بحث ترویج است. بخشی از کارهایی که صورت می‌گیرد ناشی از بی‌اطلاعی و ناآگاهی است لذا اطلاع‌رسانی بحث مهمی است که باید به آن اهمیت ویژه داده شود و شیوه ترویج از طریق آموزش و کلاس می‌تواند صورت گیرد».
رئیس دانشگاه تهران با یادآوری ویژگی و جایگاه خاص دانشگاه تهران به‌عنوان نماد آموزش عالی کشور گفت: «انتظار می‌رود که دانشگاه تهران در این راه قدم‌های مؤثری بردارد لذا اگر این اتفاق با شروع صحیحی همراه باشد می‌تواند برای همه دانشگاه‌ها الگو قرار بگیرد. اما تداوم آن از شروع سخت‌تر است و در فرآیندهای مختلفی که طراحی می‌شود اخلاق باید در درون آن فرآیند طراحی و جزئی از آن شود. این مسئله باید در حوزه پژوهش و آموزش مورد توجه قرار گیرد و در جایی که این طراحی‌ها به صورت دقیق و صحیح است قطعاً نتایج مطلوبی را هم به‌همراه خواهد داشت».
دکتر محمد رحیمیان، معاون پژوهشی دانشگاه تهران نیز با بیان اینکه کمیته‌های اخلاق در پژوهش‌های زیست پزشکی با هدف نظارت بر اخلاق پژوهش‌های زیست پزشکی تشکیل شده، گفت: «کمیته ملی اخلاق در پژوهش‌های زیست پزشکی بالاترین مرجع تصمیم‌گیری در مورد پژوهش‌های زیست پزشکی از نظر رعایت اصول اخلاق در پژوهش است که در وزارت بهداشت و به ریاست معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت تشکیل می‌شود».
وی عنوان کرد: «کد اخلاقی برای دانشگاه تهران اخذ و کمیته‌ای با ریاست رئیس محترم دانشگاه تهران تشکیل شده است و از آنجایی که یک کمیته نمی‌توانست کارهای ارجاعی را انجام دهد، تصمیم به تشکیل کمیته‌های سازمانی در دانشکده‌ها گرفته شد، که ۸ کمیته در دانشکده‌های مختلف تشکیل که ریاست آن با رئیس دانشکده و یا پردیس است».
معاون پژوهشی دانشگاه تهران با بیان اینکه در برنامه پنج ساله سوم دانشگاه تهران یکی از اهداف اخلاق و مسئولیت‌پذیری اجتماعی است، افزود: «در راستای نیل به این هدف در دانشکده‌ها و پردیس‌ها کارهایی صورت گرفته است».
دکتر رحیمیان، تشکیل کمیته تخلفات پژوهشی را یکی از اقدامات صورت گرفته در معاونت پژوهشی توصیف کرد و گفت: «این کمیته به بررسی نتیجه پژوهش می‌پردازد و تخلفات در این کمیته بعد از بررسی به هیأت بدوی اعضای هیأت علمی و در صورتی که دانشجو باشد برای صدور حکم نهایی به کمیته انضباطی ارجاع خواهد شد».
وی با برشمردن و تشریح موارد تخلفات پژوهشی افزود: «در جایی ممکن است تخلفی در پژوهش صورت نگیرد اما مقاله در یک مجله پژوهشی کم‌اعتبار و یا بی‌اعتبار منتشر شود چون این امر منجر به پایین آمدن سطح علمی دانشگاه می‌شود و در رده‌بندی و سطح‌بندی دانشگاه تأثیرگذار است، با این امر نیز در کمیته ترفیعات و هیأت ممیزه مقابله خواهد شد».
معاون پژوهشی دانشگاه تهران با تصریح اینکه کاری که کمیته‌های سازمانی و دانشگاهی انجام می‌دهند توجه به فرآیند پژوهش است، عنوان کرد: «در کلیه روند فرآیند پژوهشی کدهای اخلاقی باید رعایت شوند و وظیفه کمیته‌ها و معاونت پژوهشی دانشگاه ترویج این موارد و برگزاری کارگاه‌های آموزشی برای آشنایی استادان است».
انتقال تجربیات برخی از استادان حاضر در جلسه و پرسش و پاسخ درباره محورهای مورد بحث از دیگر برنامه‌های کارگاه آموزشی «اخلاق در پژوهش‌های زیست پزشکی کمیته‌های سازمانی» بود.
نظر شما :