دانشگاه عالمانه‌ترین و مردمی‌ترین مسیر برای کارآمدسازی حکمرانی است | نباید اجازه داد نهال امید در نهاد علم فرسوده و پریشان شود

به گزارش روابط عمومی دانشگاه تهران، دکتر محمدباقر قالیباف رئیس مجلس شورای اسلامی عصر سه‌شنبه ۱۲ تیر ماه در اجتماع بیش از چهار هزار نفری دانشگاهیان در آئین بزرگداشت ۱۷۵۷ سال سنت آموزش عالی در ایران که در محل مصلی دانشگاه تهران برگزار شد، با بیان اینکه اینجا دانشگاه تهران، دانشگاه ممتاز و مادر ایران است و من خرسندم که به‌عنوان عضوی از این دانشگاه با شما سخن می‌گویم، گفت: دانشگاه تهران جایی است که نه فقط تاریخچه و سرنوشت علم ۹۰ سال اخیر کشور را دارد بلکه حامل خاطرات تلخ و شیرین تحولات اجتماعی و سیاسی ما نیز هست و در بسیاری از موارد خودش کانون و پیشران این تحولات بوده است.
 

هر کجا از علم فاصله گرفتیم اثر منفی آن دامن‌گیر سرنوشت اجتماعی ما شده است / علم و دین در تجربه تمدنی ایران جدا از هم نبوده است
دکتر قالیباف در ادامه با یادآوری اینکه تاریخ تطوّر علم در ایران به زمانی بسیار دورتر از دانشگاه تهران و صدها سال پیشتر از تأسیس دانشگاه آکسفورد و کمبریج یا بلونیا و سوربون می‌رسد، گفت: از جندی‌شاپور پیش از ظهور اسلام تا نظامیه‌های عصر طلایی تمدن اسلامی و دارالفنون در دوره معاصر؛ ایرانیان همواره دانش‌اندوزی را به عنوان یک «ارزش» باور کرده و از پیشتازان قافله علم در تمدن بشری بوده‌اند. البته هر جا از علم فاصله گرفته‌ایم، اثر منفی آن در سرنوشت اجتماعی نیز دامن‌گیر ما شده است؛ اما هیچ‌گاه علم و دین، آنگونه که در تاریخ غرب رقم خورد، در تجربه تمدنی ما از هم جدا نبوده‌اند. امروز نیز چراغ نهاد علم در ایران، در دو جا روشن است: دانشگاه و حوزه علمیه. برای همین است که ما پیوند حوزه و دانشگاه را یک «پیوند سازگار درون‌نهادی» می‌دانیم.

رئیس قوه مقننه افزود: دانشگاه در متن جامعه و برای پاسخگویی به نیازها و پرسش‌های جامعه است که معنای خود را پیدا می‌کند، پرچمدار جامعه می‌شود و می‌تواند در این زمینه پیشرفت کرده و پیشرفت دهد؛ از این رو دارای سرشت اجتماعی و مسئولیت اجتماعی است.
 

عملکرد دانشگاه براساس سرشت و کارکرد علمی خود خروجی جز برقراری صلح و رفاه در جامعه نخواهد داشت
وی همچنین با تأکید بر اینکه اگر دانشگاه فقط بر اساس سرشت و کارکرد علمی خود کار کند، یقیناً برون‌داد آن چیزی جز برقراری صلح و رفاه در جامعه نخواهد بود اما واقعیت اجتماعی پیچیده‌تر از اینها است، عنوان کرد: در جامعه نیروهایی فعال هستند که به‌جای آرامش تولید تنش می‌کنند و اینجا است که خاستگاه مسئولیت دانشگاه به طور واقعی نمایان می‌شود. اینکه چگونه با سازوکارهای علمی به مبارزه با موانع صلح حتی فراتر از مرزهای ملی بپردازد درک این رسالت و مسئولیت است که امروز دانشگاه‌های آمریکا و اروپا را ضد جنایت رژیم صهیونیستی علیه بشریت برانگیخته است.

دکتر قالیباف در ادامه با اشاره به اینکه طبق آمار طی یک ماه گذشته تمامی دانشگاه‌های غزه تخریب شده و یا به شدت آسیب دیده است، گفت: امروز نگاه نگران دانشگاهیان به چشمان گریان کودکان فلسطینی گره خورده و با حیرت شاهد خشونت افسارگسیخته مدعیان حقوق بشر و صلح، علیه مردم عادی و صلح واقعی است. نیروهای مقاومت برای برقراری صلح پایدار می‌جنگند در حالی که عده‌ای بدون توجه به آن با اسرائیل دست‌سازش می‌دهند. نهاد علم نمی‌تواند و نباید تماشاگر چنین صحنه دردآوری باشد. علم نجات‌بخش است و من عمیقاً بر این باورم که حل مسائل جامعه و جهان ما همچنان در گروی کمیت و کیفیت کار نهاد علم است.
 

دانشگاه کنشگر کلیدی تحکیم میان مردم و دولت است
رئیس قوه مقننه در ادامه با بیان اینکه امروز شرایط پیچیده‌ای داریم که برای حل و عبور از آنها بدون چراغ علم نه تنها زمین می‌خوریم بلکه از قافله پیشرفت جهان جا می‌مانیم، عنوان کرد: سال‌ها است از پیچ تاریخی در جهان می‌گوئیم که امروز در کشور ما نیز تعیین‌کننده است. انقلاب اسلامی در حال گذار به چله دوم خود است که بیش از هرچیز نیازمند تحکیم میان مردم و دولت است و دانشگاه در این میان یک کنشگر کلیدی است.

وی گفت: اگرچه از ابتدای دهه ۱۴۰۰ تجربه‌های خوبی در حکمرانی داشتیم اما پدیده‌هایی مانند کاهش مشارکت مردم در سرنوشت سیاسی خود یا فرسایش اخلاق سیاسی یا تشدید شکاف‌های اجتماعی و مانند آن، اموری نیست که به راحتی از کنار آن بگذریم. اینها برای ایران حیاتی است که بدون مردمداری، اخلاق‌محوری و انسجام‌گرایی معنای خود را از دست می‌دهد.
 

دانشگاه و حوزه علمیه، لنگرگاه خردورزی است
دکتر قالیباف اضافه کرد: مسأله شدن این امر و سپس حل مسأله جز از نهاد علم برنمی‌آید؛ چون ما نیاز روزافزون به عقلانیت داریم و چه جایی بهتر از دانشگاه و حوزه می‌تواند لنگرگاه خردورزی باشد. برای همین است که باور داریم نظام حکمرانی باید همواره گوش شنوایی برای حرف نهاد علم داشته باشد.

رئیس نهاد قانونگذاری کشورمان در ادامه با اشاره به اینکه امروز مسائل حکمرانی کشور روی میز دانشگاه و حوزه است و روشن است که این به دانشگاه تحمیل نشده بلکه مطالبه‌ای شایسته از نهاد علم است، گفت: اگر دانشگاه یا حوزه از مدار مسأله‌های واقعی جامعه به بیرون پرتاب شود، اعتبار و رشد علمی خود را نیز از دست می‌دهد در حالی که وقتی بر حل مسائل جامعه ملی و جهانی متمرکز می‌ماند، اساتید، دانشجویان و پژوهشگران نیز انگیزه روزافزون می‌گیرند و خود را در سپهر علم جایابی می‌کنند.

وی ادامه داد: از سویی در دستگاه حکمرانی کشور باید به حفظ و ارتقای میراث علمی دانشگاه به‌ویژه دانشگاه تهران کمک کنیم و از تکریم اساتید تا ترویج ارزش‌های علم دوستی و عقل‌ورزی گام برداریم و از سوی دیگر آینده کشور نیز به دانشگاه گره خورده تا ایرانی آباد و آزاد و ایرانی مؤمن و قوی داشته باشیم که نیازمند نقش‌آفرینی و جلوداری دانشگاه است.

دکتر قالیباف با تأکید بر اینکه حاکمیت جمهوری اسلامی بر اساس آمیختگی علم و دین بنا شده و در عرصه کشورداری دانشگاه شریک نظام حکمرانی در سطوح محلی، ملی و فراملی است و نه رقیب آن، بیان داشت: رابطه این دو نهاد رابطه کارفرما و کارگزار نیست اما تفاوت بنیادین نگرش ایرانی اسلامی ما به حکمرانی این است که آن را از بنیاد، امری فرهنگی می‌بینیم و دین را کانون انسجام بخش فرهنگ می‌دانیم.
 

دانشگاه عالمانه‌ترین و مردمی‌ترین مسیر برای کارآمدسازی حکمرانی است
رئیس مجلس در ادامه با بیان اینکه تحقق سودای تمدن اسلامی نیز که گام اول آن با انقلاب اسلامی برداشته شده جز با دو عامل علم و دین شدنی نیست، عنوان کرد: هدف عالی حکمرانی در ایران حل مسائل در جامعه‌سازی و دولت‌سازی از طریق مشارکت مردم و با شیوه‌های علمی است تا شکاف دولت-ملت از بین برود و دانشگاه نهادی است که عالمانه‌ترین و مردمی‌ترین مسیر برای گام برداشتن در مسیر کارآمدسازی حکمرانی است.

وی اضافه کرد: از این رو نهاد سیاست و نهاد علم باید به تقویت متقابل هم بپردازند و نه تضعیف متقابل. نباید اجازه داد نهال امید در نهاد علم فرسوده و پریشان شود. امید با کار و گشودگی فضا برای انجام چنین کارویژه‌ای به دست می‌آید. امیدوارم روزی برسد که هیچ دانشجو یا استاد یا پژوهشگر ایرانی جز برای مهاجرت هدفمند و یا برای ارائه دستاوردها و کسب آخرین رهاوردهای علم از کشور خارج نشود. این هدف میانی دستگاه حکمرانی در رابطه با نهاد علم است تا زمینه حکمرانی عالمانه را نیز فراهم کند.

دکتر قالیباف در پایان خاطرنشان کرد: وظیفه دارم از همه شهدا، بزرگان و درگذشتگان در این دانشگاه و دانشگاه‌های کشور، دانشجویان، اساتید، پژوهشگران، مدیران و کارمندانی که قرن‌ها این مسیر را طی کردند و این امانت بزرگ را به دست ما سپردند یاد کنم و برای همه آنها آرزوی بخشودگی از درگاه الهی و برای یکایک شما اساتید، دانشجویان، پژوهشگران و زحمتکشان این عرصه آرزوی موفقیت توأم با شادابی، نشاط و عاقبت به خیری از خداوند بزرگ مسألت دارم.