دومین دور گفتگوهای ایران و ایتالیا برگزار شد
دومین دور گفتگوهای ایران و ایتالیا با عنوان نقش هنر در گسترش تعامل و همکاری‌های علمی و فرهنگی میان ایران و ایتالیا روز ۱۴ اردیبهشت ۱۳۹۶ در باغ‌موزه نگارستان دانشگاه تهران برگزار شد.
در این دور از گفتگوها، که با حضور آقای وینچنزو آمندولا، معاون وزیر امور خارجه ایتالیا، دکتر ابوذر ابراهیمی ترکمان، رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و دکتر محمود نیلی احمدآبادی، رئیس دانشگاه تهران، برگزار شد، سخنرانان به بیان دیدگاه‌های خود درباره تعاملات هنری و علمی بین دو کشور ایران و ایتالیا پرداختند.
در ابتدای این نشست که به ریاست دکتر سیداحمدرضا خضری، دبیر علمی همایش برگزار شد، دکتر محمد باقر قهرمانی، معاون بین‌الملل دانشگاه تهران، ضمن خوشامدگویی به مهمانان گفت: «پیشینه دانشگاه در ایران به دارالفنون می‌رسد که در حقیقت ریشه اصلی دانشگاه تهران در اواسط قرن ۱۹ است. دانشگاه تهران با تصویب مجلس رسمیت کامل یافت و با دانش‌آموختگان خود نقش مهمی در کمک به پیشرفت تمدن در جوامع و سراسر جهان داشته است. دانشگاه تهران یک دانشگاه جامع است که با بیش از ۵۰ هزار دانشجو و ۲۰۰۰ هیأت علمی در رشته‌های گوناگون فعالیت دارند».
وی افزود: «دانشگاه تهران از بدو تأسیس یک مأموریت بین‌المللی را دنبال کرده است، زیرا دانشجویان و استادانی از سراسر جهان داشته است. ما میزبان حدود ۱۷۰۰ دانشجوی غیرایرانی آزاد و ۱۲۰۰ دانشجوی رسمی هستیم که از دانشگاه تهران گواهینامه دانش آموختگی دریافت می‌کنند. این دانشجویان از کشورهای مختلف هستند که ایتالیا هم یکی از آنهاست».
وی در ادامه با اشاره به موضوع نقش هنر در گفتگوی تمدن‌ها گفت: «هنر از یک سوی برای آموزش کودکان و نوجوانان، جان بخشیدن به گروه‌ها، استحکام پیوندهای جمعی و تقویت رفاه جامعه مورد استفاده قرار می‌گیرد، از سوی دیگر بر جهان درون و معنویت و عبادت و شور و شعف تأثیرگذار است. این نشست که هنر را مبنای گفتگو بین ایران و ایتالیا قرار داده است، بسیار امیدبخش است».
دکتر ابراهیمی ترکمان، رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، سخنران بعدی این نشست با ابراز خرسندی از برگزاری دومین دور گفتگوهای فرهنگی با کشور ایتالیا، تقارن آن را با برگزاری نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران و انتخاب ایتالیا به عنوان میهمان ویژه با شعار «زیبایی بدون زمان» را نشانه ظرفیت‌ها و قابلیت‌های فرهنگی موجود جمهوری اسلامی ایران و ایتالیا و اراده جدی مسئولان و اندیشمندان دو کشور در توسعه روابط فرهنگی عنوان کرد.
رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی با اشاره به اینکه نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران ۳۰ سال است بی‌وقفه برگزار می‌شود این نمایشگاه را بزرگ‌ترین رویداد فرهنگی منطقه توصیف کرد.
وی درباره این نشست گفت: «دو کشور ظرفیت‌های فرهنگی بالایی برای نزدیکی فرهنگی دارند و در حقیقت بسیاری از منازعات و چالش‌های کنونی جهان ریشه فرهنگی دارد».
رایزن فرهنگی پیشین ایران در روسیه افزود: «گفتگوهای فرهنگی این امکان را فراهم می‌آورد تا انسانها به دور از فضاسازی‌های رسانه‌ای و تبلیغاتی، به معرفی بی‌واسطه و صحیح‌تر فرهنگ‌ها، عناصر و مؤلفه‌های فرهنگی خود بپردازند و مدارا و سعه‌صدر را در پذیرش تفاوت‌ها و تنوع فرهنگی با یکدیگر تجربه کنند».
وی تاکید کرد: «با پیشینه موجود، مناسبات فیمابین جمهوری اسلامی ایران و جمهوری ایتالیا از یک پشتوانه غنی تاریخی، فرهنگی و تمدنی برخوردار است که از گذشته‌های دور برقرار شده و در پیشبرد روابط دوجانبه در همه اعصار، بسیار حائز اهمیت و مؤثر بوده است. تعاملات فرهنگی ایران و ایتالیا در سال‌های بعد از انقلاب نیز ادامه یافته و دو کشور در زمینه همکاری‌های علمی، فرهنگی و باستان‌شناسی توجه ویژه‌ای داشته‌اند».
دکتر ابراهیمی ترکمان سرمایه اصل دو کشور را ارتباطات و تشابهات فرهنگی مداوم تاریخی توصیف و تاکید کرد: «گفتگوهای بین فرهنگی به شناخت بیشتر و معرفی صحیح دو کشور نسبت به عناصر و مؤلفه‌های فرهنگی یکدیگر کمک می‌کند».
وی با اشاره به اینکه انسانها از یک سرچشمه خلق شده‌اند و احساسات مشترکی دارند که حتی فاصله‌های زمانی و مکانی قادر به از بین بردن آن نیست، هنر را عاملی توصیف کرد که می‌تواند آن احساسات را برانگیزد و تحت تأثیر قرار دهد و آنها را به هم مرتبط سازد.
رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی نسخ خطی را از جمله ابزارهایی عنوان کرد که نقش مؤثری در ارتباط نوشتاری و انتقال فرهنگ و هنر به نسل‌های آینده داشته است و افزود: «پیدایش نسخه‌های خطی، میراث فرهنگی هر ملتی است و هویت فرهنگی هر ملتی در لابه لای برگ‌های آن نهفته است. ابعاد مختلف نسخه‌های خطی از قبیل ابعاد علمی، فرهنگی، هنری، اخلاقی، عرفانی و معنوی نقش سازنده‌ای در ارتباط گفتگو دارند».
دکتر وینچزو آماندولا، معاون وزیر خارجه ایتالیا، سخنران دیگر این نشست در ابتدا با اشاره به اینکه هدف از دومین نشست پیدا کردن راهی برای عملیاتی و اجرایی‌کردن گفتگوها و رسیدن به یک نگاه مشترک در این فضای زیباست، گفت: «در ابتدای هر گفتگویی کنجکاوی وجود دارد و این طبیعی است، اما اصل گفتگو احترام به یکدیگر و شناخت همدیگر است. کسی می‌تواند گفتگو کند که به خود آگاه باشد و هم درباره طرف گفتگو آگاهی داشته باشد. تا ارزش‌ها را با عمق بیشتری درک کند و ادامه دهد. دیالوگ منبع مهمی برای پیوند فرهنگ‌ها بوده است و پیوند فرهنگی آغاز گسترش ارتباطات است. نمایشگاه کتاب تهران این فرصت خوب را هم فراهم کرده است».
وی هدف از این گفتگوها را برقراری ارتباط دانست و افزود: «باید در این گفتگو متوجه اهمیت سرمایه‌گذاری علمی باشیم و با تعیین پروژه‌های مشترک تلاش کنیم پیوندهایمان برقرار بماند. این گفتگوها بسیار بنیادین است، زیرا مبتنی بر درک متقابل است و ما برای همکاری امکانات زیادی داریم».
معاون وزیر امور خارجه ایتالیا ادامه داد: «در بستر گفتگوی ایران و اروپا، ارتباط تهران- برلین- رم را داریم که نمایش آثار هنری این حرکت را جلو خواهد برد».
وی تصریح کرد: «فرهنگ بانی ارتباط است. حضور من در تهران باعث شد زیبایی‌های این کشور را ببینم و نشانی از خود را در آن جستجو کنم».
دکتر وینچزو آماندولا در پایان تصریح کرد: «در این بی‌نظمی جهانی تنها دلیل برای برقراری روابط و رمز بقا بردباری فرهنگی است».
دکتر احمدرضا خضری، استاد تاریخ و تمدن ملل اسلامی و دبیر علمی همایش، سخنران بعدی در این نشست بود که با موضوع مناسبات هنری؛ بستر پایدار گفتگوهای فرهنگی بین ایران و ایتالیا سخنان خود را ایراد کرد.
وی در این سخنرانی جلوه‌هایی از یک تعامل هزارساله بین ایران و اروپا و بستر پایدار گفتگوی فرهنگی بین دو کشور را تشریح کرد.
استاد دانشگاه تهران در ادامه درباره سه محور شکل‌گیری ارتباط بین دو کشور گفت: «تعامل بر سه محور ارتباط دولت-دولت، ملت-ملت و ارتباط نخبگان شکل می‌گیرد».
وی در تشریح این سه محور افزود: ارتباط دولت دولت (ارتباط سیاسی و اقتصادی)، که توافقات، مقاوله نامه‌ها و مواردی از این دست، مبنای آن هستند؛ ارتباط ملت ملت (ارتباط اجتماعی و اقتصادی)، که بیشتر در بستر مهاجرت‌های کلی و جزئی و زمینه‌های اجتماعی پس‌آمد آن، مثل تجارت، تبادل کالا و مواردی از این دست ظهور می‌یابد؛ و ارتباط نخبگان (ارتباط فرهنگی، هنری و علمی) که زمینه ظهور و شکل‌گیری آن، نه مقاوله نامه‌های متقابل و نه رفت‌وآمدهای مداوم، که ارتباط نخبگان فرهنگ و هنر دو کشور یا دو جامعه با هم است.
دبیر علمی همایش گفتگوهای فرهنگی ایران و ایتالیا در پایان تصریح کرد: «محافل دانشگاهی که محل حضور نخبگان هنری کشورهاست می‌توانند در بازخوانی، حفظ و ارتقای این ارتباط، سهم موثرتری داشته باشد و این پیوند هزارساله را در بستری دور از سوداهای سیاسی و اغراض دیگر در میان نخبگان دو ملت استوارتر و فراگیرتر از گذشته ادامه دهند».
در ادامه دکتر کارلو چرتی، رایزن فرهنگی سفارت ایتالیا در تهران، به نمایندگی از دکتر ماسیمو برای، مدیر مؤسسه دائره‌المعارف ایتالیایی تره‌کانی، مقاله ایشان را با عنوان «مدرنیت، هویت و جهانی سازی در اروپا»، قرائت کرد. در بخشی از این مقاله آمده بود: «هدف اصلی برگزاری این نشست، ایجاد فرصتی مناسب برای روبه‌رو شدن نمایندگان دنیای نهادهای دولتی، آموزشی و فرهنگی دو کشور در راستای تبادل دوجانبه و ایجاد زمینه مناسب برای راه اندازی پروژه‌های مشترک مستقل بوده همچنین گسترش شناخت متقابل، همکاری و تحقیقات مؤثر که بتوانند به ما در خصوص یافتن دیگر مسیرهای ارتباطی بین دو کشور و کشف میراث غنی و عظیمی که گذشتگان برای ما به جای گذاشتند، کمک کنند».
وی افزود: «آنچه در این ایام رخ داده است به عنوان مثال افتتاح نمایشگاه «مجموعه کتبی در خصوص جاده ابریشم» در محل کتابخانه ملی تهران که شامل مجموعه‌ای ارزشمند از کتب چندزبانه، نقشه‌های جغرافیایی، الواح و چاپ برجسته‌هایی از گنجینه کتب قدیمی متعلق به قرن شانزدهم کتابخانه آنجلیکا است، بیانگر این نکته است که رابطه با ایران برای ایتالیا همواره رابطه‌ای بوده است با ریشه فرهنگی همراه با تبادلات سودمند تجاری».
وی تاکید کرد: «مطالب چاپی، نقشه‌های جغرافیایی، سفرنامه‌ها و گزارش‌های سفر بخشی از شواهد ارزشمند تاریخی هستند که در اختیار ما بوده و به واسطه داشتن این اسناد می‌توانیم کشور خود را از بیرون و از دریچه نگاه دیگر مشاهده کنیم و پذیرای تفاوت‌ها باشیم؛ یعنی آنچه که ممکن است به نظر ما کاملاً عادی باشد ولی از نظر شما ابداً اینگونه نباشد».
دکتر ماسیمو بری فرهنگ ایتالیایی و اروپایی را به صورت کلی با فرهنگ ایرانی از حیث اینکه هر دو حاصل ادغام دو سنت بزرگ فرهنگی هستند، دارای اشتراکات زیادی توصیف کرد».
وی در ادامه می‌افزاید: «تفاوت اصلی به نظر بنده در این نکته نهفته است که مردم ایران این توانمندی را داشته‌اند که در تعامل و برخورد با مدرنیت همچنان به سنت و ریشه‌های فرهنگی خود پایبند بوده و به ابعاد معنوی هستی توجه نمایند. این یک ویژگی است که متأسفانه در بسیاری از جوامع غربی زیر و رو شده و از بین رفته است بالاخص از آغاز دهه هفتاد قرن نوزدهم و با آغاز روند وحشیانه دین‌زدایی که تنها می‌توان یک توصیف در مورد آن به کار برد «یک سونامی» که نه تنها به‌سرعت سنن قدیمی را مضمحل کرد بلکه اصل مهم و یگانه در تاریخ بشریت را از بین برده است و آن توانایی ارائه تصوری از دنیاست که تنها محدود به امور دنیوی نبوده و وجوه معنوی بشریت را تحت پوشش خود قرار می‌دهد».
در پایان این مقاله آمده است: «اگر می‌خواهیم مقابل نیروهایی که آزادی افکار و فردی ما را تهدید می‌کنند بایستیم بایستی به وضوح جایگاه خود را مقابل دیدگان خود داشته باشیم و آن این است که بتوانیم از طریق دیپلماسی فرهنگی و همکاری متقابل بین ایران و ایتالیا برای ساختن آینده‌ای بهتر برای خود، فرزندان خود و تمامی مردمان کره خاکی‌مان تمامی تلاش خود را به کار بندیم».
دکتر حسین سلیمی، رئیس دانشگاه علامه طباطبایی، سخنران دیگر این نشست با عنوان هنر و اندیشه در روابط ایران و اروپا، به ایراد سخن پرداخت. وی با اشاره به نقش هنر در برقراری ارتباط فرهنگی و حل اختلافات فرهنگی گفت: «هنر می‌تواند گامی فراتر از دیپلماسی بردارد و به جای ایجاد رابطه بر روی میزهای رسمی، در قلب انسانها روابط و معانی ماندگاری برجای گذارد».
دکتر سلیمی تصریح کرد: «تحول هنر و تحول اندیشه نوعی همزمانی و همگامی در تاریخ داشته‌اند و ارتباط فکری ناشی از گرایش به سبک‌های هنری و مکاتب اندیشه جدید موجب نوعی آمیختگی میان جهان هنرمندان و اندیشمندان ایرانی و اروپایی شده است. عده‌ای چنین می‌اندیشند که نوعی تقابل ذاتی میان فرهنگ‌های ایرانی و اروپایی وجود دارد که امکان گفتگوی میان آنها را از میان برده است. اما نگاهی به مراحل مختلف تحول هنر و اندیشه در این دو حوزه تمدنی نوعی هم‌راهی و هم‌فهمی را میان آنان در پی داشته است».
رئیس دانشگاه علامه طباطبایی ادامه داد: «در عرصه اندیشه روشنفکران و حتی روحانیت انقلابی ایران، که زمینه ساز انقلاب اسلامی ایران بودند، به رغم برخورداری از پایه‌های فکری متفاوت، از مبانی نظریه انتقادی تأثیر پذیرفتند. متفکرانی مثل دکتر علی شریعتی که نسل جوان دوران انقلاب اسلامی نام معلم انقلاب بر او گذارده بودند و یا روحانیونی مانند شهید بهشتی که از معماران اصلی جمهوری اسلامی در ابتدای انقلاب بود، در نظریه‌هایی که برای تحول سیاسی و بیداری فکری ارائه کردند به طور آشکار تحت تأثیر شاخه‌های مختلف نظریه انتقادی قرار داشته و البته آن را با مبانی دینی خود منطبق و برخی از اصول فکری آنها را پالایش می‌کردند».
استاد روابط بین‌الملل دانشگاه علامه طباطبایی تاکید کرد: «نباید در این گفتگوی فرهنگی تنها زمینه‌های مثبت را دید و سنجید. در حال حاضر نگاه‌ها و گفتمان‌هایی نزد دو طرف وجود دارد که نگاهی بسیار منفی به طرف مقابل داشته و به دلیل برخورداری از ابزارهای قدرت مانعی جدی در روابط ایران و اروپا می‌آفرینند. در اروپا نزد بسیاری از اهل فکر به گونه‌ای نادرستی ایران مرکز تروریسم و حتی بنیادگرایی شناخته می‌شود، در حالی که اندیشه سیاسی شیعی گرایش عقل‌گرایانه و مبتنی بر مدارا در میان مذاهب اسلامی است، در ایران نیز گونه‌ای دیگر از بدبینی به اروپا و غرب به طور کلی وجود دارد. در میان گروهی از اندیشمندان مذهبی و روحانیت متنفذ ایران، غرب یک دگر فکری و فرهنگی است. در این فرهنگ متعارض مبانی فهم جهان به عنوان مخلوق خداوند و به عبارت بهتر خدامحوری کنار گذاره شده و انسان غیرمذهبی و خدا گریز جانشین او شده است».
وی در پایان پیشنهاد کرد برای حل این اختلاف‌ها باید فهم خود از روابط ایران و اروپا را بر اساس فلسفه چند فرهنگ‌گرایی قرار دهیم و گفتگوهایی نه میان تنها روشنفکرانی که مبانی مشترک فکری دارند بلکه میان منتقدان جدی دو طرف برقرار شود که بتواند دیدگاه‌های متعارض را به یکدیگر نزدیک کند.
سخنران آخر نشست اول کلائودیولویاکانو، اسلام‌شناس و کارشناس جهان عرب و رئیس مؤسسه شرق شناسی آلفونسو نانیلو بود. وی آلفونسو نانیلو را یکی از بزرگ‌ترین محققان اسلام‌شناس ایتالیا توصیف کرد. وی با اشاره به اینکه در ایتالیا توجه ویژه‌ای به اسلام قبل از فاشیسم وجود داشته است افزود: «اسلام‌شناسی و مطالعات مربوط به اسلام پیشینه قدیمی در ایتالیا دارد».
وی در ادامه به معرفی محققان و پژوهشگران ایران‌شناس ایتالیایی پرداخت که در حوزه ایران و اسلام کارهای علمی و تحقیقات عمیقی داشتند.
نشست دوم با سخنرانی دکتر محمود نیلی احمدآبادی، رئیس دانشگاه تهران، آغاز شد. دکتر نیلی احمدآبادی، با ابراز خوشحالی از شرکت در این مراسم گفت: «برای توصیف اینکه چرا دانشگاه تهران برای این رویداد مهم اهمیت ویژه‌ای قائل است باید برداشت شخصی‌ام را از هنر بیان کنم. برداشت من از تجربه و هنر و درکی که از هنر دارم اندک است و بازگو کردن این مطلب در جمع هنرمندان آسان نیست. هنر محصول جان، تفکر، فطرت انسان و تجلی طبیعت است».
وی گفت: «بشر توانسته به بهترین شکل مکنونات قلبی خود را به وسیله هنر منتقل کند و اثر هنری در طول تاریخ تازگی خود را از دست نداده است».
رئیس دانشگاه تهران افزود: «اگر بگوییم هنر بهترین وسیله برای بیان تمدن یک ملت است، سخنی به گزاف نگفته‌ایم. هنر عصاره توانمندی‌های مردم یک عصر است. هنر زبان گویا و قابل فهم برای همه ملت‌هاست و این چنین است که حتی می‌تواند پس از قرن‌ها گویای تمدن یک کشور باشد».
دکتر نیلی احمدآبادی دانشگاه تهران را بزرگ‌ترین و معتبرترین دانشگاه ایران توصیف کرد که از قدیمی‌ترین دانشگاه‌های ایران است و به امر هنر توجه ویژه‌ای داشته و همواره به امر هنر پرداخته است.
رئیس دانشگاه تهران تصریح کرد: «ما در دانشکده هنرهای زیبا تمام رشته‌های هنری را داریم و دانش‌آموختگان بی‌بدیلی را تربیت کرده‌ایم. جامع بودن دانشگاه تهران زمینه را فراهم کرده که سایر رشته‌ها نیز به کمک هنر بیایند. رشته‌های ادبیات، زبان و فلسفه توانسته به تعمیم و توسعه هنر کمک کند».
رئیس دانشگاه تهران همکاری‌های بین‌المللی، مسئولیت اجتماعی و اخلاق حرفه‌ای را دو محور اساسی برای برنامه پنج ساله دانشگاه دانست و افزود: «بر پایه این برنامه استفاده از زبان هنر می‌تواند بسیار کمک کند».
وی با اشاره به اینکه تعامل ایران و ایتالیا فرصت ویژه‌ای برای همه ما فراهم کرده که با دوراندیشی‌های لازم، تحقق این برنامه‌ها را برای دو کشور رقم بزنیم، اظهار امیدواری کرد این نشست موفق باشد و این دومین دور گفتگو را سرآغازی برای گسترش روابط بین ایران و ایتالیا دانست و حضور سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در پشتیبانی از این نشست را به منزله ضلع سوم این گفتگوها، کمک شایسته‌ای برای گسترش این همکاری‌ها توصیف کرد.
رئیس دانشگاه تهران در پایان گفت: «در ایران ۱۳ دانشگاه بزرگ همکاری گسترده‌ای را شروع کرده‌اند. این دانشگاه‌ها همکاری بیشتری را با سایر سازمان‌ها دارند و امیدواریم ثمرات ارزشمندتری از این نشست‌ها در رابطه با ایران و ایتالیا به وجود آید».
در نشست بعد از ظهر دکتر شاهین حیدری، رئیس پردیس هنرهای زیبای دانشگاه تهران، با موضوع نگاهی کلی به روابط ایران و ایتالیا سخنرانی کرد. نگاه کلی به روابط ایران و ایتالیا و پیشنهاد گفتگوی بین هنرها از محورهای اصلی این سخنرانی بود.
وی با اشاره به تمدن دیرین و تاریخ غنی علم و هنر و اشتراکات دو کشور ایران و ایتالیا گفتگوی بین هنرها مهم ارزیابی کرد و هنر را بهترین ابزار برمی‌شمرد که به کمک آن می‌توان گفتگوی بین تمدن‌ها را پیش برد. وی گفت: «انتقال تجربیات در زمینه نگهداری و حفاظت آثار هنری و تولید آثار جدید دستاورد این گفتگو خواهد بود».
دکتر حسن بلخاری قهی، استاد دانشگاه تهران و مدیر گروه مطالعات عالی هنر، با موضوع «ایران و اروپا، رنگ و نور و زیبایی در عرصه هنر و معماری» سخنرانی خود را ایراد کرد.
وی تأثیر و تأثر متقابل اندیشمندان و هنرمندان ایرانی و اروپایی در حوزه هنر و موضوعات مهم آن، چون نور، رنگ و زیبایی، نوع نگاه هنری ماتیس به رنگ و تأثیرپذیری او از نگره شهودی هنرمندان ایرانی در این باب تشریح کرد.
دکتر بلخاری گفت: «بازخوانی این نگره در آثار عرفا و حکمای مسلمان ایرانی، تبیین نوع نگاه خاص هنرمندان ایرانی و ماتیس به رنگ است و در محور دیگر نور و زیبایی مورد بحث‌اند که با ترجمه کتاب المناظر ابن هیثم در سال ۱۲۷۰ میلادی به زبان لاتینی جهان جدیدی در زیبایی‌شناسی و تاملات پیرامون فرم در هر دو هنر ایران و اروپا آفرید».
در این نشست تفاهم‌نامه همکاری‌های فرهنگی بین دانشگاه تهران و دائره‌المعارف تره‌کانی ایتالیا به امضای دکتر نیلی احمدآبادی، رئیس دانشگاه تهران و ماسیمو برای، مدیر مؤسسه دائره‌المعارف ایتالیایی تره‌کانی رسید. این تفاهم‌نامه با هدف فراهم‌سازی فرصت‌های مستمر گفتگوهای فرهنگی و توسعه و ارتقای سطح همکاری‌های علمی میان جمهوری ایتالیا و جمهوری اسلامی ایران و بهره‌گیری از امکانات موجود در جهت تحقق اهداف مشترک به امضا رسید.
در نخستین دور گفتگوهای فرهنگی ایران و ایتالیا، که طی دو روز در شهر رم ایتالیا برگزار شد، نقش نخبگان در روابط علمی و فرهنگی ایتالیا بررسی شد.
نظر شما :