پیام کرسی یونسکو در سلامت اجتماعی و توسعه دانشگاه تهران به مناسبت حادثه پلاسکو

بسم الله الرحمن الرحیم

حادثه اسفبار آتش سوزی ساختمان پلاسکو اگرچه موجب تأثر و اندوه همگان شد و ضایعه انسانی و مالی زیادی به شهروندان وارد نمود و جان تعدادی از آتش نشانان ایثارگر را گرفت اما صحنه‌های زیبایی از مسئولیت، از خودگذشتگی و همدلی را برای دنیا به نمایش گذاشت. ما نیز به سهم خود ضمن اظهار همدردی، به ملت شریف ایران و بازماندگان آسیب دیدگان این حادثه تسلیت می‌گوئیم. این واقعه تکانه جدی بر جامعه ایران بود تا همه در این مسأله تأمل کنند که مسئولیت اجتماعی ما در برابر این حوادث چیست؟ و چگونه می‌توانیم از تکرار آن جلوگیری کنیم؟ مدیریت و جامعه شناسی فاجعه ما را در این زمینه برای یافتن پاسخ‌های صحیح یاری می‌کنند. در این نوع حوادث نقش سرمایه اجتماعی و اعتماد عمومی نسبت به یکدیگر و در برابر مسئولان و مدیران که دست یاری و همکاری به سوی مردم دراز می‌کنند، بیش از پیش نمایان می‌شود. همدلی، انسجام اجتماعی، حمایت اجتماعی، شفافیت و پاسخگویی اجتماعی می‌توانند در کاهش آلام و جبران بخشی از ضررهای مادی و معنوی و بازگرداندن آرامش و تسلی خاطر به جامعه نقش عمده‌ای داشته باشند. هم چنین در صورت جدی گرفتن مسئولیت اجتماعی در همه فعالیت‌ها و توجه به استانداردهای اجتماعی در شهرسازی، معماری و مدیریت شهری ما کمتر شاهد حوادث غیرمترقبه و ضررهای روحی و اجتماعی ناشی از آن خواهیم بود. در حادثه ساختمان پلاسکو جدی نگرفتن استانداردهای لازم سلامت شهری، اقدامات پرخطر نظیر انباشت مواد و لوازم اشتعال زا در ساختمان، بیمه نبودن، عدم توجه به اخطارها، ممانعت نکردن از ادامه فعالیت واحدهای تجاری و... از جمله مسائلی هستند که در این حادثه آتش سوزی به چشم می‌خورند.

اما آنچه بیش از هر ضرر و خسارتی در این حوادث حائز اهمیت است سلامت روحی و اجتماعی اعضا جامعه می‌باشد که در این راستا این کرسی مواردی را برای توجه بیشتر جامعه و مسئولین با تاکید بر مقوله سلامت اجتماعی مورد تاکید قرار می‌دهد:

۱. همه ما در برابر جامعه و شهروندان مسئول هستیم و می‌بایست در تصمیمات خود در هر سطحی به پیامدهای اجتماعی و فرهنگی آن توجه نمائیم که از مهم‌ترین آنها توجه به سلامت اجتماعی است. اقدامات و تصمیمات ما می‌بایست به تقویت و توسعه سلامت اجتماعی مدد رساند و هم چنین می‌بایست از ایجاد هر گونه زمینه برای مسائل اجتماعی که منجر به اختلالات روحی و سلامت انسان‌ها می‌شود، پیشگیری نماید.

۲. توسعه حمایت‌های اجتماعی، بیمه و تأمین اجتماعی و تشویق افراد جامعه برای اقدام در این زمینه می‌تواند ریسک و آسیب‌های احتمالی وارده به افراد را کاهش دهد و آرامش مجدد را به افراد آسیب دیده برگرداند

۳. سلامت افراد جامعه در سطوح مختلف از مهم‌ترین دغدغه‌های این کرسی است و سلامت صرفاً مقوله روحی و جسمی نیست بلکه یک امر اجتماعی و حتی معنوی نیز است و وجود و تقویت سازمانهای مختلف تضمین کننده سلامتی و پیشگیری از آسیب‌ها و حمایت‌های اجتماعی در کنار دستگاه¬هایی که بطور مستقیم درگیر این مسأله هستند از جمله وزارت بهداشت و درمان و علوم پزشکی اهمیت زیادی دارند. آتش نشانی، ستاد حوادث غیر مترقبه، اورژانس از مهم‌ترین آنها می‌باشند.

۴. تقویت و توسعه موسسه‌هایی که در جهت توانمند سازی افراد جامعه تلاش می‌کنند و یا در جهت آموزش، اصلاح و بهبود شرایط زندگی و کاری افراد جامعه نقش دارند، در بهبود سلامت اجتماعی موثر هستند.

۵. ترویج فرهنگ ایمنی در کار و در فعالیت¬های ساختمانی و معماری و در همه زمینه‌ها و جدی گرفتن ضوابط و مقررات مربوط به آن از وقوع بسیاری از حوادث پیش بینی نشده پیشگیری می¬کند.

۶. توسعه نامتوازن در جامعه که در آن به ابعاد انسانی و اجتماعی و سلامت اعضای جامعه کمترین توجه صورت بگیرد یک توسعه ناپایدار است و در بلندمدت آثار منفی اجتماعی و فرهنگی زیادی را بدنبال خواهد داشت. بنابراین، اقدامات پیشگیرانه در همه سطوح از اولویت برنامه‌های توسعه¬ای در جهان به شمار می‌رود که توسعه پایدار را تضمین می‌کند.

در خاتمه ضمن آرزوی رحمت الهی برای شهدای این حادثه و با آرزوی سلامتی برای مجروحان آن امید داریم مسئولین و همه آحاد جامعه در ترویج فرهنگ سلامت اجتماعی و مسئولیت اجتماعی بیش از پیش فعالانه عمل کنند.

کرسی یونسکو در سلامت اجتماعی و توسعه
دانشگاه تهران - ۱۳۹۵/۱۱/۰۴