عضویت در فیس‌بوک و پیامدهای آن بر نظام خانواده در دانشگاه تهران واکاوی شد
به گزارش روابط‌عمومی دانشگاه تهران، هشتمین جلسه از سلسله سخنرانی‌های «کرسی یونسکو در فرهنگ و فضای مجازی: دوفضایی شدن جهان» با موضوع «فضای مجازی و خانواده: عضویت در فیس‌بوک و پیامدهای آن بر نظام خانواده در ایران» در دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران برگزار شد.
در ابتدای این نشست، دکتر احسان شاه‌قاسمی، عضو هیأت علمی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران، با اشاره به تأثیر استفاده از شبکه‌های اجتماعی و تأثیرات اخلاقی که بر نظام خانواده بر جای می‌گذارد، گفت: «در این حوزه گمانه‌زنی‌ها و کارهای نظری اخلاقی بسیاری انجام گرفته، اما کار میدانی بسیار کمی در این زمینه انجام شده است و این نشست در صدر بررسی دقیق این موضوع است».
دکتر حسین حسنی، پژوهشگر مرکز پژوهشی سیاست‌های فضای مجازی نیز در این نشست گفت: «در آغاز پژوهش من (سال ۹۲-۹۳) فیس‌بوک با بیشترین کاربران خود، عمده‌ترین شبکه اجتماعی به شمار می‌آمد و به همین علت دغدغه اجتماعی بود و از این نظر حائز اهمیت بود که چه اثراتی بر روابط افراد در جامعه ایرانی و نیز بر روی بنیاد خانواده می‌توانست داشته باشد».
وی افزود: «با ورود شبکه‌های اجتماعی موبایل‌محور، همانند تلگرام که هم یک شبکه اجتماعی و هم یک پیام‌رسان محسوب می‌شود و جذب کاربران فعال، استفاده از فیس‌بوک کمی رو به افول گذاشته و کاربران فعال در دیگر شبکه‌های اجتماعی، کمتر به سراغ آن می‌روند».
پژوهشگر مرکز پژوهشی سیاست‌های فضای مجازی با استناد به آمار تحولات اجتماعی تصریح کرد: «در سال‌های ۲۰۱۴ و ۲۰۱۵، رشد شبکه‌های اجتماعی دیگر بسیار چشمگیر بود، ولی تعداد کاربران فیس‌بوک کاهش پیدا کرد. تغییر تعداد کاربران در جامعه‌ای مثل ایران که روابط و نوع کاربرد بسیار هیجانی است و یکی از دلایل آن برجسته‌سازی برخی از شبکه‌های اجتماعی است که باعث می‌شود گرایش به برخی از این شبکه‌ها بیشتر شود. لذا این روند در سال ۲۰۱۶ باعث تغییر شرایط و بروز نگرانی‌ها در این مورد شد».
دکتر حسنی با مطرح‌کردن این نکته که هنوز درصدی از مردم کشور آمریکا جزو کاربران فیس‌بوک و ۶۳ درصد آنها جزو کاربران فعال روزانه هستند، تاکید کرد: «مسأله خانواده دغدغه مهمی در جامعه ماست، اما مطالعات بسیار اندکی درباره تأثیر شبکه‌های اجتماعی بر خانواده صورت گرفته است و بیشترین رویکرد شبکه‌های اجتماعی به سمت بازاریابی، کسب‌وکار و غیره بوده و کمتر به بخش خانواده پرداخته شده است».
این پژوهشگر با اشاره به تحقیق و مطالعه صورت‌گرفته در خصوص روابط زوجین از منظر فیس‌بوک، این شبکه را منبع تنش در روابط زوجین دانست و افزود: «زن و شوهر در کنار هم قرار می‌گیرند، اما گفت‌وگوی مفید ندارند و بیشتر مشغول استفاده از شبکه‌های اجتماعی هستند».
دکتر حسنی همچنین به مطالعه دیگری اشاره کرد که به تأثیر شبکه‌های اجتماعی بر رضایت زندگی مربوط می‌شود. وی گفت: «شبکه‌های اجتماعی این فرصت را برای افراد فراهم می‌آورد که با افراد نزدیک خود به طور پیوسته در ارتباط باشند و احساس تعلق به یکدیگر را این‌گونه نشان دهند و این موضوع بیان‌کننده این نکته است که وابستگی روابط خانوادگی، در میزان استفاده از شبکه‌های اجتماعی امری مهم محسوب می‌شود».
این پژوهشگر با اشاره به پروژه دکتری خود که موضوع «تأثیر فیس‌بوک بر نظام خانواده» بود، به بررسی حوزه فعالیت خود پرداخت و تشریح کرد: «سه حوزه از روابط در این مساله مورد توجه قرار دارد که به ترتیب: حریم خصوصی، روابط صمیمانه (اثرات فیس‌بوک بر روابط قدرت) و روابط سنتی و مستقر بین زنان و مردان در استفاده از شبکه‌های اجتماعی است. این مطالعه روی سه گروه «زنان-زنان»، «مردان-مردان» و «زنان-مردان» صورت گرفت و ویژگی خاص این گروه‌ها این بود که سه سال از زندگی مشترک زوجین گذشته باشد یا کاربران سه سال عضو شبکه‌های اجتماعی باشند.
وی در پایان سخنرانی خود نتیجه‌گیری کرد که اگر در خانواده، روابط و تعامل زوجین مثبت و مؤثر باشد، به‌طوری که خانواده کارکرد مؤثر خود را انجام دهد، شبکه‌های اجتماعی به هیچ عنوان نمی‌توانند نظام چنین خانواده‌ای را سست کند.
نظر شما :