مدیریت سبز، کمک به نهادینه‌شدن اصلاح الگوی مصرف و حفاظت محیط‌زیست

دکتر مهدی خان‌سفید، عضو شورای راهبری و دبیر کمیته فرهنگی و آموزشی مدیریت سبز، در گفت‌وگو با روابط عمومی دانشگاه تهران، ضمن برشمردن اقدامات، دستاوردها و برنامه‌های دانشگاه در حوزه مدیریت سبز، به اسناد بالادستی دانشگاه در این حوزه و هم‌چنین حرکت به سوی دانشگاه سبز و «بیانیه ارزش‌های دانشگاه در افق ۱۴۰۴» اشاره کرد.
وی افزود: «بر این اساس، اعتقاد به علم و فناوری کمال‌آفرین، توانمندساز، ثروت‌آفرین و هماهنگ با محیط‌زیست، از جمله ارزش‌های اصلی دانشگاه تهران به عنوان نماد آموزش عالی کشور، مطرح شده است. هم‌چنین در «سومین برنامه راهبردی توسعه دانشگاه» برای افق ۱۴۰۰، در قالب فعالیت‌های حوزه ارتقای اخلاق و مسئولیت‌پذیری اجتماعی، حفظ محیط‌زیست و حرکت به سوی دانشگاه سبز به عنوان یکی از اهداف اصلی دانشگاه، مورد نظر مدیران و برنامه‌ریزان قرار داشته است».
به گفته دکتر خان سفید، ابلاغ دستورالعمل مدیریت سبز (مدیریت مصرف انرژی، مواد و حفظ محیط‌زیست) در دانشگاه‌ها، مراکز پژوهشی و پارک‌های علم و فناوری از سوی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در سال ۱۳۹۵ به جهت‌گیری و فعالیت‌های دانشگاه در این زمینه شتاب بیشتری بخشیده است.
عضو هیأت علمی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه، در ادامه به تبیین روند شکل‌گیری این شورا و ایجاد کمیته‌های «اصلاح الگوی مصرف» و «فرهنگی و آموزشی» ذیل آن و ایجاد «دفتر مدیریت سبز دانشگاه» طی سه سال گذشته در اداره کل طرح‌های عمرانی و پشتیبانی معاونت اداری و مالی دانشگاه پرداخت و بر لزوم همکاری همه بخش‌های دانشگاه، برای نیل به اهداف مورد نظر این دفتر تأکید کرد.
دبیر کمیته فرهنگی و آموزشی شورای راهبری مدیریت سبز، تصریح کرد: «فعالیت‌های مؤثری در معاونت فرهنگی و اداره کل امور فرهنگی و اجتماعی، در قالب جشنواره‌های فرهنگ دانشگاه تهران در سال‌های گذشته در بخش‌های انجمن‌های علمی دانشجویی، کانون‌های فرهنگی، هنری، اجتماعی و دینی، نشریات دانشجویی، ایده‌های برتر فرهنگی، آثار و تولیدات فرهنگی و هنری دانشجویان، اعضای هیأت علمی و کارکنان و هم‌چنین پایان‌نامه دانشجویی برتر در حوزه فرهنگ دانشگاهی و مدیران و کارشناسان برتر فرهنگی، با محور مشخص و خاص «دانشگاه سبز و حفظ محیط‌زیست» صورت گرفته است».
وی با تأکید بر لزوم حمایت بیشتر از اقدامات فرهنگی و آموزشی، در سطوح و واحدهای مختلف دانشگاه افزود: «حوزه فرهنگ‌سازی مدیریت سبز، یکی از اصلی‌ترین موارد حائز اهمیت در دانشگاه و به عنوان نهادی پیشرو در این زمینه است. این امر مهم نیازمند مشارکت تمامی دانشگاهیان اعم از مدیران سطوح مختلف، اعضای هیأت علمی، کارکنان و دانشجویان است تا در آینده هم بتوانند جامعه گسترده‌تری را در خارج از دانشگاه در این موضوع تحت تأثیر قرار دهند، زیرا «اگر دانشگاه اصلاح شود، کشور اصلاح می‌شود»، یا حداقل می‌توان امیدوار بود که حرکت عمومی جامعه به سمت اصلاح امور مرتبط در کشور قرار بگیرد».
دکتر خان سفید، اظهار کرد: «در زمینه آموزش کارکنان، مرکز آموزش‌های ضمن خدمت دانشگاه، دوره‌هایی را برای سطوح مختلف مدیران و کارکنان در موضوع مدیریت سبز طراحی کرده است که سال گذشته با دوره آموزشی ویژه مدیران با موضوع دانشگاه سبز در محل پردیس کشاورزی و منابع طبیعی شروع شد. دوره آموزشی تخصصی آزمایشگاه سبز نیز برای گروه‌هایی از کارشناسان آزمایشگاه‌های واحدهای مختلف دانشگاه توسط این مرکز برگزار شده است. در این فرصت ضمن تشکر از مرکز آموزش‌های ضمن خدمت دانشگاه، امیدوارم این دوره‌ها در آینده ادامه و گسترش یابد».
عضو هیأت علمی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه، خاطر نشان کرد: «معاونت دانشجویی، سازمان خدمات دانشجویی و اداره کل خوابگاه‌ها هم در چارچوب طرح «سرای سبز» دانشگاه، موضوعاتی چون بهینه‌سازی مصرف آب، بهینه‌سازی مصرف انرژی، افزایش میزان فضاهای سبز، استفاده از آب‌های خاکستری، مدیریت پسماند و آموزش‌های محیط‌زیستی به دانشجویان را انجام داده‌اند. در واحدهای مختلف دانشگاه و در سطح خوابگاه‌ها، طرح‌های خوبی برنامه‌ریزی و اجرا شده که شایان توجه و تقدیر است».
دبیر کمیته فرهنگی و آموزشی شورای راهبری مدیریت سبز، هم‌چنین به تعامل خوب و مؤثر اداره کل طرح‌های عمرانی و پشتیبانی و دفتر مدیریت سبز دانشگاه با وزارت عتف، به‌ویژه کارگروه مدیریت سبز، معاونت اداری، مالی و مدیریت منابع و اداره کل طرح‌های عمرانی این وزارتخانه، در قالب ارائه گزارش‌های سالیانه اقدامات اجرایی مدیریت سبز در سطح دانشگاه طی سه سال گذشته اشاره کرد.
وی در ادامه به تعریف پروژه‌های مشخص در حوزه بهینه‌سازی مصرف آب و حامل‌های انرژی و مشارکت در برگزاری سه دوره نمایشگاه دستاوردهای اجرایی دانشگاه‌ها، مؤسسات آموزشی، پژوهشی و پارک‌های علم و فناوری در حوزه مدیریت سبز در محل سازمان برنامه و بودجه پرداخت.
به گفته دکتر خان سفید، دانشگاه تهران در ابتدای سال جاری به عنوان یکی از دانشگاه‌های برتر کشور در حوزه مدیریت سبز معرفی و از سوی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری مورد تقدیر قرار گرفته است.
عضو هیأت علمی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه، در زمینه برنامه‌ها و فعالیت‌های آتی ملی و بین‌المللی مدیریت سبز دانشگاه نیز به تلاش برای ایجاد شبکه دانشگاه‌های سبز در سطح ملی از طریق دبیرخانه دانشگاه‌های بزرگ کشور و پیوستن به شبکه بین‌المللی دانشگاه‌های سبز (ISCN) در سطح جهانی اشاره کرد.
دبیر کمیته فرهنگی و آموزشی شورای راهبری مدیریت سبز، افزود: «هم‌چنین با توجه به اینکه اتحادیه بین‌المللی دانشگاه‌ها (IAU)، یک کارگروه با عنوان آموزش عالی و پژوهش برای توسعه پایدار دارد و رئیس دانشگاه تهران در این نهاد مسئولیت و در این کارگروه هم عضویت دارند، می‌توان در آینده برخی فعالیت‌های مرتبط را در چارچوب همین نهاد یا نهادهای مشابه بین‌المللی دیگر پیگیری و اجرایی کرد. البته نیل به این اهداف، حمایت ویژه معاونت بین‌الملل دانشگاه را طلب می‌کند که بسیار امیدواریم تا این موضوع محقق شود».
وی خاطرنشان کرد: «از جمله اقدامات در دست بررسی و اقدام کمیته فرهنگی و آموزشی در حوزه آموزش، تدوین سرفصل و محتوای درس عمومی سواد محیط‌زیستی و مدیریت سبز است که مورد تأکید مسئولان وزارت علوم، تحقیقات و فناوری بوده است. در حوزه پژوهش هم حمایت ویژه از طرح‌های پژوهشی، رساله‌ها و پایان‌نامه‌های حوزه مدیریت سبز در سطح واحدهای مختلف دانشگاه مدنظر است. در حوزه پژوهش‌های کاربردی نیز نیازمند سازوکار بهتری برای حل مسائل مرتبط با مدیریت مصرف انرژی، مواد و حفظ محیط‌زیست در سطح دانشگاه هستیم».
دکتر خان سفید، در بخش دیگری از سخنان خود تدوین تقویم محیط‌زیستی از جمله مناسبت‌های ملی و بین‌المللی مرتبط و متناسب با آن تهیه و ابلاغ اطلاعیه‌ها، راهنماها و فهرست اقدامات و ساماندهی برخی اقدامات نمادین در سطح دانشگاه، را از جمله اقدامات صورت گرفته در دفتر مدیریت سبز دانشگاه برشمرد که در این زمینه، اقدامات خوب و ارزشمندی هم در سطح پردیس‌ها و دانشکده‌های مختلف از جمله پردیس‌های کشاورزی و منابع طبیعی، ابوریحان، علوم و فنی انجام شده است.
عضو هیأت علمی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه، گفت: «به منظور استفاده از تجربیات، اطلاع‌رسانی و الگوسازی برای سایر واحدهای دانشگاه و حتی دیگر دانشگاه‌های کشور، از کلیه واحدهای دانشگاه درخواست می‌شود که دستاوردهای خود را در قالب خبر و گزارش اقدامات اجرایی به دفتر مدیریت سبز ارسال کنند تا از طریق سایت دانشگاه سبز منتشر شود. هم‌چنین توصیه می‌شود، پیگیری برنامه‌های مرتبط با مدیریت سبز را در جلسات هماهنگی اجرایی و عمرانی و پشتیبانی به صورت جدی پیگیری کنند».
دبیر کمیته فرهنگی و آموزشی شورای راهبری مدیریت سبز، تصریح کرد: «پیشنهاد ایجاد صندوق سبز دانشگاه تهران (UT Green Fund)، به منظور کمک به انجام امور مرتبط با مدیریت سبز و اجرایی شدن سیاست‌ها و برنامه‌های دانشگاه در حوزه‌های اصلاح الگوی مصرف و امور فرهنگی و آموزشی مرتبط، در قالب یک صندوق مستقل مطرح شده است تا از طریق آن، اعتباراتی به صورت متمرکز برای اختصاص به طرح‌ها و ایده‌های مدیریت سبز در نظر گرفته شود. با توجه به محدودیت‌های مالی در تخصیص اعتبارات دانشگاه، عملی شدن این ایده به لحاظ برنامه و بودجه، مستلزم همکاری و تعامل معاونت اداری و مالی، معاونت طرح و برنامه و سایر بخش‌های مرتبط در سطح دانشگاه است».
وی با بیان اینکه تحقق دانشگاه سبز تنها از مسیر تعامل بین بخشی مسیر می‌شود، افزود: «به طور کلی در حرکت به سوی دانشگاه سبز و نهادینه کردن ملاحظات مدیریت سبز (اصلاح الگوی مصرف و حفاظت محیط‌زیست) در تمامی شئون و اقدامات دانشگاه در حوزه‌های آموزشی، پژوهشی و اجرایی، نیازمند همکاری بیشتر بین بخش‌های مختلف دانشگاه هستیم. به عنوان مثال، در موضوع آزمایشگاه سبز نیازمند تعامل معاونت‌ها و ادارات مختلف و متعددی در حوزه‌های اداری و مالی، پژوهشی و آموزشی و طرح‌های عمرانی و غیره می‌باشیم».
دکتر خان سفید، شرکت در رده بندی‌های ملی (تراز سبز) و بین‌المللی (گرین متریک) که توسط سنجش‌گر سبز دانشگاه و از طریق دفتر مدیریت سبز پیگیری می‌شود را از دیگر اقدامات سالیانه این دفتر توصیف کرد که اخبار و اطلاعات اقدامات انجام شده از طریق سایت مدیریت سبز و معاونت بین‌الملل دانشگاه به صورت ادواری اطلاع‌رسانی می‌شود.
عضو شورای راهبری مدیریت سبز، در ادامه اظهار کرد: «با حمایت و هدایت وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، همایش‌های ملی و بین‌المللی دانشگاه سبز در سال‌های گذشته در دانشگاه‌های خلیج فارس بوشهر، فردوسی مشهد و اصفهان، با حضور مؤثر استادان و متخصصان دانشگاه تهران برگزار شده است. در خرداد ماه سال آینده نیز سومین همایش بین‌المللی دانشگاه سبز و ششمین کارگاه بین‌المللی رتبه‌بندی دانشگاه‌های سبز جهان (گرین متریک) برگزار خواهد شد که متخصصان، دانشجویان و استادان دانشگاه می‌توانند در آن مشارکت و حضور به هم رسانند».
دبیر کمیته فرهنگی و آموزشی شورای راهبری مدیریت سبز در پایان از حمایت‌های معاون اداری و مالی دانشگاه درباره امور مرتبط با مدیریت سبز و فعال شدن این دفتر در دانشگاه وهم‌چنین از تلاش‌ها، همکاری‌ها و پیگیری‌های دیگر مسئولان و کارشناسان مرتبط با فعالیت‌های مدیریت سبز و اداره کل حوزه ریاست و روابط عمومی دانشگاه برای اطلاع‌رسانی مؤثر از طریق سایت دانشگاه سبز قدردانی کرد.
«دفتر مدیریت سبز دانشگاه» از طریق نشانی سایت ut.ac.ir/green و ایمیل greenut@ut.ac.ir آماده و مشتاق دریافت نظرات و پیشنهادات استادان، دانشجویان و کارکنان دانشگاه تهران است.