مراسم رونمایی از پایگاه لغتنامههای فارسی (قاموس نور) برگزار شد
رونمایی از پایگاه لغتنامه برخط قاموس نور با مشارکت مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی و مؤسسه لغتنامه دهخدا در تالار دکتر افشار مؤسسهٔ لغتنامهٔ دهخدا و مرکز بین المللی آموزش زبان فارسی دانشگاه تهران برگزار گردید. این مراسم به جهت رعایت پروتکلهای بهداشتی با حضور حداقلی میهمانان و پژوهشگران زبان و ادبیات فارسی، به صورت مجازی و به صورت پخش زنده در تاریخ ۲۱ مهر ۱۴۰۰ انجام گردید.
در این مراسم آقایان دکتر محمود بیجنخان، رئیس مؤسسه لغتنامهٔ دهخدا، حجتالاسلام دکتر محمد حسین بهرامی رئیس مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی و حجتالاسلام توحیدی متکفل پروژه قاموس نور به ایراد سخنرانی پرداختند.
رئیس مؤسسهٔ لغتنامهٔ دهخدا ضمن خیر مقدم گفت: بحث لغتنامه را با توجه به جامعه علمی کشور و از دیدگاه زبان فارسی به عنوان زبان علم میتوانیم مطرح کنیم. اساساً هر کشوری که تاریخ، ادبیات، فلسفه، فرهنگ و تمدن دارد -مانند ایران- باید یک فرهنگ لغت غنی داشته باشد و دسترسی به این فرهنگ غنی باید برای همه بسیار ساده و آسان فراهم باشد. این دسترسی ساده از دو جهت بسیار مهم است: یکی از جهت واژه سازی و دیگری از جهت رفع ابهام از معنای کلمات که ما از آن به ابهام زدایی معنایی یاد میکنیم.
دکتر محمود بیجنخان اضافه کرد: معادل سازی در زبان فارسی، تولید علم اصیل و ایجاد واژههای اصیل فارسی، واژهسازی و ابهامزدایی معنایی، گسترش یافتههای علمی در قالب کپسولهای واژگانی و صادرات آنها از نظر توسعه فرهنگ و تمدن ایرانی، نشان از اهمیت لغتنامه فارسی داشته و بنابراین پایگاه قاموس نور میتواند نقش مهمی در گسترش زبان فارسی داشته باشد.
دکتر بیجن خان، لغتنامه دهخدا را یکی از آثار بی نظیر علوم انسانی در دوره فارسی معاصر توصیف کرده و افزود: این لغتنامه شامل ۲۳۹۱۱ صفحه سه ستونی است که هر ستون آن شامل ۵۲ سطر و در مجموع حدود ۲۲۴۰۰۰۰۰ کلمه را در خود دارد. در تهیه این لغتنامه از مجموعه فرهنگهای موجود بهره گرفته شده و روش تولید آن نیز به شیوه نخبه سپاری بوده به ۷۰ نفر از استادان و نخبگان زبان و ادبیات فارسی بوده است.
ایشان در پایان ضمن اشاره به پروژه در جریان «لغتنامه بزرگ فارسی» که که به لحاظ زمانی و حجم شواهد و معادلهای فارسی کاملتر از لغتنامههای موجود است، اظهار امیدواری نمودند که این لغتنامه جامع نیز پس از نهایی شدن، امکان عرضه در پایگاه قاموس نور را داشته باشد.
حجت الاسلام دکتر محمد حسین بهرامی ضمن تشکر از همراهی و مساعدت مؤسسه لغتنامه دهخدا در برگزاری این مراسم گفت: ما در مرکز نور خود را موظف به فراهمسازی زیرساختهای پژوهشی برای محققان علوم اسلامی و انسانی میدانیم و بر این اساس حجم قابل توجهی از منابع علوم اسلامی در رشتههای مختلف را به نسخههای دیجیتال در قالبهای مختلف رومیزی، پایگاه، موبایلی و … تبدیل کردهایم.
یکی از حوزههایی که به صورت جدی مورد توجه ما بوده، زبان، ادبیات و لغت فارسی است و نرمافزارهای فاخری در این حوزه تولید شده که دانشنامه حافظ، مثنوی معنوی، شاهنامه فردوسی و پروین اعتصامی از جمله این آثار میباشند. در این نرمافزارها نسخههای مختلف، حواشی، شروح و اطلاعات پیرامونی اثر گردآوری شده و نسخههای صوتی ارزشمندی با صدای استادان و صداپیشگان مطرح نظیر مرحوم آهی و خانم ژاله علو و خانم بی نیاز تولید و عرضه گردیده است.
ایشان ضمن اشاره به در دست تولید بودن کتابخانه نظم و نثر فارسی، تولید پیکرههای تخصصی زبان فارسی، پیکرههای صرفی، نحوی و گفتمانی و پیکره دو میلیارد کلمهای از کتابها، مجلات متقدم و متأخر و … را از دیگر گنجینههای ارزشمند مرکز نور دانستند و افزودند پیکره حدود دو میلیون شکل کلمه فارسی غیرتکراری با برچسبهای متفاوت و نیز پیکره متناظر حدود ۶۰۰ کتاب فارسی و عربی که در سطح کلمه، فراز، جمله یا پاراگراف به هم متصل هستند از دیگر منابع ارزشمند مرکز میباشد.
ایشان در پایان ضمن اشاره به اینکه فناوری اطلاعات، ابزار، روش فنی و ماهیت غایات علوم را تغییر میدهند، تغییر رویکرد از دایره المعارف نویسی به تولید ویکی پدیا از جمله این آثار دانست و بر لزوم بازتعریف و بازآفرینی علوم در حوزه دیجیتال و علوم اسلامی و حرکت در مسیر جدید تأکید کرد.
در بخش پایانی حجتالاسلام والمسلمین مسیح توحیدی به توضیح امکانات و ویژگیهای پایگاه پرداخت و در پایان مراسم از پایگاه لغتنامه برخط قاموس نور رونمایی گردید.
علاقهمندان برای آشنایی بیشتر و مشاهده پایگاه قاموس نور می توانند اینجا را کلیک کنند.