بررسی ریشه‌ها، پیشران‌ها و چشم‌اندازهای مسائل ارمنستان در مرکز مطالعات عالی بین‌المللی
به گزارش روابط عمومی دانشگاه تهران به نقل از دانشکده حقوق و علوم سیاسی، با توجه به بحران سیاسی در ارمنستان و اعتراضات مردمی در این کشور، مرکز مطالعات اوراسیای مرکزی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران با همکاری بنیاد مطالعات قفقاز، نشست تخصصی با حضور کارشناسان این حوزه ۲۵ اردیبهشت ۱۳۹۷ در سالن کنفرانس مرکز مطالعات عالی بین‌المللی برگزار کرد.
در این نشست دکتر الهه کولایی، مدیر مرکز مطالعات اوراسیای مرکزی، با اشاره به اوضاع نابسامان سیاسی در ارمنستان گفت: «فروپاشی شوروی در ابتدا نوعی فرایند گذار به سوی باز توزیع قدرت و ثروت به نفع مردم برآورد می‌شد. در سال‌های پس از فروپاشی، برخی از جمهوری‌های بازمانده از فروپاشی شوروی، دستخوش امواج مردم‌سالار سازی شدند».
وی افزود: «شکل‌گیری انقلاب‌های رنگی در قفقاز و آسیای مرکزی نیز در این زمینه رخ داد. ارمنستان در آن دوره، درگیری قابل‌توجهی با امواج مردم‌سالار سازی (که نقش عوامل خارجی در آن‌ها پررنگ بود) پیدا نکرد. در کنار این فراز و فرودها در فضای پساشوروی، امروز نیز واکاوی ریشه‌ها و پیامدهای تحولات ارمنستان از اهمیت بسیاری برخوردار است».
سپس دکتر کارن خانلری، استاد دانشگاه و نماینده ارامنه شمال کشور در مجلس شورای اسلامی، ضمن تأکید بر این نکته که تحولات ارمنستان از جنس انقلاب‌های رنگی نیست گفت: «در ارمنستان یک انقلاب سیاسی به وقوع پیوست که براساس تقسیم‌بندی‌های کلاسیک که جانسون ارائه می‌دهد از نوع انقلاب‌های مسالمت‌آمیز بوده است که البته این ویژگی برای انقلاب ارمنستان بسیار جالب‌توجه بود».
نماینده ارامنه شمال کشور افزود: «یکی از دلایلی هم که من این انقلاب را رنگی نمی‌دانم این است که انقلاب‌های گرجستان یا اوکراین با حمایت سیاسی و انفورماتیک بسیار قوی از سوی رسانه‌های غربی همراه بودند و معترضان از آن حمایت‌ها بسیار بهره گرفتند. اما در مورد ارمنستان این فاکتور بسیار مهم وجود نداشت. البته این جنبش که از عمیق‌ترین اقشار ارمنستان برخاست به هدف خود رسید».
وی ادامه داد: «نخست‌وزیر جدید ارمنستان (سرژ سرکیسیان) که طبق قانون اساسی ارمنستان قدرت اصلی حکومتی در دست او بود در یک فرایند جالب و منطقی استعفا کرد و در بیانیه استعفای خودش هم خطاب به معترضان اظهار کرد که شما درست می‌گفتید و من اشتباه می‌کردم».
ولی کوزه‌گر کالجی، دانشجوی دکتری مطالعات منطقه‌ای دانشگاه تهران، دیگر سخنران این نشست، تحولات ارمنستان را از جهت وقوع قابل پیش‌بینی دانست و گفت: «گرچه عقب‌نشینی سیاستمدار کهنه‌کاری نظیر سرکیسیان از قدرت دور از انتظار و باعث شگفتی بود، بعد از فروپاشی در هر هشت جمهوری آسیای مرکزی و قفقاز سیستم ریاستی با محوریت رئیس‌جمهور شکل گرفت اما در چند سال اخیر این ساختار سیاسی دچار تغییر و تحولاتی شد. در سه جمهوری این ساختار ریاستی دچار تغییر و تبدیل به‌نظام پارلمانی شد».
کالجی با اشاره به تحولات ارمنستان افزود: «تکثر بسیار بالای احزاب سیاسی در سه کشور ارمنستان و گرجستان و قرقیزستان دیگر وجه تمایز آن‌ها با سایر کشورهای آسیای مرکزی و قفقاز است و چون ساختار رانتی نیست احزاب توسط دولت و از بالا به پایین شکل نگرفته‌اند بلکه از پایین به بالا شکل گرفته‌اند. فرهنگ سیاسی این سه کشور مشارکتی و فعال است و تبعی و منفعلانه نیست. لذا تحولات ارمنستان را می‌توان در یک سطح کلان‌تر در مقایسه با دیگر جمهوری‌های آسیای مرکزی و قفقاز نیز مورد تحلیل قرار داد».
نظر شما :