اعلام معیارهای خاص جذب هیات علمی، پذیرش دانشجو و ارایه دروس در دانشکده حکمرانی | نقاط تلاقی چهارگانه؛ چهار مفروضه اساسی شکل‌گیری دانشکده حکمرانی | حکمرانی محاسباتی بوروکراتیک، قاتل مدیران کارآفرین

به گزارش روابط عمومی دانشگاه تهران، دکتر سید محمد مقیمی رئیس دانشگاه تهران در مراسم بهره‌برداری از ساختمان جدید دانشکده حکمرانی، گفت: مفروضات اساسی شکل‌گیری این دانشکده مبتنی بر تلاقی موضوعات مختلف بوده است که در سایر رشته‌ها و دانشکده‌ها شاهد چنین تلاقی نبوده‌ایم یا اگر هم اتفاق افتاده، به صورت یک تلاقی حداقلی بوده است.

چهار نقطه تلاقی؛ چهار مفروضه اساسی شکل‌گیری دانشکده حکمرانی 
رئیس دانشگاه تهران از تلاقی بین رشته‌های حوزه علوم مدیریت با رشته‌های مختلف تخصصی و فنی؛ تلاقی بین مردم، دانشگاهیان و کارگزاران؛ تلاقی بین گذشته، حال و آینده و تلاقی بین نظریه و عمل به عنوان نقاط تلاقی‌هایی نام برد که انتظار می‌رود وجه تمایز دانشکده حکمرانی با سایر دانشکده‌ها باشد و خاطرنشان کرد: برقراری ارتباط با حوزه عمل در دانشکده حکمرانی، جزو دغدغه‌های ما است که جاری و ساری کردن این رویکرد در آموزش‌ها و سرفصل‌های درسی رشته‌های حکمرانی جای بهبود دارد و همواره متناسب با موضوعات روز حکمرانی کشور باید مورد بازنگری قرار گیرد.

استاد دانشکدگان مدیریت دانشگاه تهران در تبیین فلسفه دانشکده حکمرانی در زمینه تلاقی بین رشته‌های حوزه علوم مدیریت با رشته‌های تخصصی و فنی، بیان داشت: تجربیات و نتایج تحقیقات نشان می‌دهد، نقیصه‌ای که در رابطه با کسانی که به جایگاه حکمرانی دست پیدا می‌کنند و یا کسانی که اندیشمند حوزه حکمرانی هستند این است که نتوانسته‌ایم آمیختگی و ترکیب بین تخصص‌های مختلف و مهارت‌های مدیریتی را به شکل مناسب ایجاد کنیم.

دکتر مقیمی تصریح کرد: کسانی که در حوزه‌های تخصصی اعم از وزارت بهداشت، وزارت راه، وزارت نفت و وزارت نیرو و ... مسئولیت قبول می‌کنند، قاعدتا از نظر تخصصی جزو بهترین‌ها هستند و تخصص آن حوزه را دارند اما همیشه در سطح خط‌مشی‌گذاری و سیاستگذاری با این مشکل مواجه بوده‌ایم که آنها مهارت و دانش سیاستگذاری، تصمیم‌گیری، مدیریت و نحوه مدیریت کار با انسان‌ها و مهارت‌های انسانی، رفتاری، اداراکی و مفهومی که برای تصمیم‌گیری مورد نیاز است را در کمتر محیط آکادمیکی آموخته‌اند و لذا عمدتا این مهارت‌ها ناشی از هنر مدیریتی خود آنها بوده است که آن را با تخصص فنی خود آمیخته کرده‌اند. لذا ضروری است تا این مهارت‌های مدیریتی از طریق آموزش آکادمیک با مهارت‌های فنی و تخصصی تلفیق شوند تا اثربخشی حکمرانی تضمین شود.

وی از گروه‌های حکمرانی آموزش، حکمرانی نوآوری، حکمرانی انرژی، حکمرانی توسعه و پایداری، حکمرانی آب، حکمرانی کشاورزی و منابع طبیعی، حکمرانی اقتصادی و بازرگانی، حکمرانی عمومی، حکمرانی سرزمینی، حکمرانی سلامت و رفاه و حکمرانی فرهنگ و خانواده به عنوان گروه‌های ۹ گانه فعال در دانشکده حکمرانی نام برد و گفت: در حال حاضر ۱۰۶ دانشجو در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری در دانشکده حکمرانی تحصیل می کنند که ۳۶ نفر دانشجوی دکتری و ۷۰ نفر در مقطع کارشناسی ارشد مشغول به تحصیل هستند و تمامی ابعاد اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فناورانه در جامعه در قالب این گروه‌های ۹ گانه گنجانده می‌شود.

رئیس دانشگاه تهران در تبیین برخی معیارهای خاص پذیرش دانشجو در دانشکده حکمرانی، اعلام کرد: داوطلبان تحصیل در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری هر یک از رشته‌های حکمرانی لازم است حتما مقطع کارشناسی را در رشته‌ای نزدیک و مرتبط با رشته حکمرانی انتخابی خود تحصیل کرده باشد. همچنین با داوطلبان رشته‌های حکمرانی، مصاحبه می‌شود تا ظرفیت و استعداد مدیریتی آنها مورد سنجش قرار گیرد. ارزیابی فعالیت‌های مطالعاتی، ارزیابی مقالات و فعالیت‌های تجربی داوطلبان تحصیل در دانشکده حکمرانی، از دیگر مولفه‌هایی است که در پذیرش دانشجو در این دانشکده مورد توجه است.

وی نقطه تمایز پررنگ دانشکده حکمرانی با دیگر دانشکده‌ها را حرکت این دانشکده بر اساس تلاقی بین مردم، دانشگاهیان و کارگزاران دانست و تاکید کرد: وظیفه همه ما این است که به مردم خدمت کنیم. سیره ائمه معصومین علیهم‌السلام، توصیه‌ها و رهنمودهای امامین انقلاب اسلامی که برخی محورهای آنها در دیواره‌نگاره دانشکده حکمرانی حک شده است، مفروضات اصلی ما در عرصه حکمرانی است. همانگونه که در یک دیوارنگاره دانشکده حکمرانی، فرمایش مولای متقیان حضرت علی علیه‌السلام خطاب به مالک اشتر آمده است، اهمیت و جایگاه اندیشمندان و دانشمندان حکمرانی در ارتباط با آبادانی یک جامعه و ضرورت رجوع حکمرانان به مراجع علمی حکمرانی مورد تاکید قرار گرفته است، ما نیز خود را متعهد می‌دانیم برای تقویت این جایگاه و ارایه خدمات علمی و مشاوره‌ای به حکمرانان حداکثر تلاش خود را بکار بندیم.

رئیس دانشگاه تهران از «تلاقی بین گذشته، حال و آینده» به عنوان سومین مفروضه اصلی شکل‌گیری دانشکده حکمرانی یاد کرد و توضیح داد: ما برای اینکه مسیر آینده را ترسیم کنیم باید آینده‌پژوه هم باشیم.  در تمام دروس دانشکده حکمرانی، آینده‌پژوهی یکی از ارکان اصلی است. برای تربیت حکمرانان حتما بایستی نگاه به آینده داشته باشیم. البته شرایط آینده را گذشته و حال می‌سازد و باید به این توجه کنیم و رابطه خود را با پیشینه و تاریخ خودمان از یاد نبریم و حتما به فرهنگ و ارزش‌هایمان توجه کنیم.

استاد وابسته دانشکده حکمرانی دانشگاه تهران با بیان اینکه «تلاقی بین نظریه و عمل»، مفروضه دیگر طراحان راه‌اندازی دانشکده حکمرانی در دانشگاه تهران بوده است، خاطرنشان کرد: ضمن اینکه لازم است با نظریات ارائه شده در عرصه حکمرانی در دنیا آشنا شویم، نیاز داریم که نظریه‌های برخاسته از تئوری‌های بومی و آموزه‌های دینی را بعلاوه تجربه و عمل مدیران مورد توجه قرار دهیم. 

هر درس دانشکده حکمرانی با مشارکت حداقل دو استاد ارائه می‌شود 
رئیس دانشگاه تهران همچنین شیوه ارائه دروس در دانشکده حکمرانی را یک شیوه متفاوت نسبت به دانشکده‌های دیگر عنوان کرد و گفت: تلاش می‌کنیم که دروس دانشکده حکمرانی به شکل دو استادی یا چند استادی ارائه کنیم؛ یک استاد از منظر بحث‌های نظری و تئوریک خواهیم داشت و یک یا چند استاد صاحب نام نیز از عرصه عمل در ارائه درس مشارکت می‌کنند. انتظار می‌رود که از نیمسال آتی تحصیلی، این شیوه برای همه دروس اجرایی شود.

استفاده از ظرفیت مدیران باتجربه کشور در دانشکده حکمرانی فارغ از گرایش‌های سیاسی
دکتر مقیمی افزود: وقتی از تلاقی مردم، کارگزاران و دانشگاهیان صحبت می‌کنیم، یعنی تلاش داریم که رفت‌وآمد تمام مدیران باتجربه کشور را فارغ از گرایش‌ها و صف‌بندی‌های سیاسی در دانشکده حکمرانی برقرار کنیم. متاسفانه صف‌بندی‌های سیاسی که در کشور متداول است، خیلی به بدنه مدیریت کشور صدمه زده و باعث شده است که یک شکاف مدیریتی در دوره‌های مختلف ایجاد شود. مهمترین اتلاف منابع در کشورمان در بخش استفاده از تجربه‌های مدیران ادوار مختلف اتفاق افتاده است و ما این تجربه‌ها را نادیده گرفته‌ایم.

رئیس دانشگاه تهران با تاکید بر اینکه «اعتقاد دارم که حتما بایستی از تجربه مدیران انقلاب اسلامی در این دوره شکوهمند ۴۵ ساله استفاده کنیم.» خاطرنشان کرد: همکاران در دانشکده حکمرانی تلاش می‌کنند ظرفیت عزیزانی که به عنوان مدیران عالی رتبه کشورمان منشأ اثرات ارزشمند بوده و رویکرد دانشگاهی دارند را به عنوان استاد وابسته دانشکده حکمرانی بکارگیری نمایند.

جهتگیری دانشکده حکمرانی از زبان رئیس دانشگاه تهران
وی در بخش دیگر سخنانش درباره چرایی بهره‌برداری ساختمان جدید دانشکده حکمرانی با حضور رئیس کل دیوان محاسبات، بیان داشت: دعوت رئیس کل دیوان محاسبات در آیین بهره‌برداری از ساختمان دانشکده حکمرانی، به صورت تصادفی نبوده است بلکه یک پیام مهم دارد. معتقد هستم نقطه عزیمت فعالیت‌های دانشکده حکمرانی، گزارش‌های حسابرسی دیوان محاسبات کشور است و دیوان محاسبات کل کشور مهمترین شریک استراتژیک و راهبردی ما در دانشکده حکمرانی دانشگاه تهران است؛ چون معتقدم اگر بنای ما بر شکوفایی حکمرانی در کشور از طریق فعالیت‌های نظارتی و تنظیم‌گری باشد، لازم است تحلیل‌گری داده‌های دیوان محاسبات را در اولویت کارهای مطالعاتی دانشکده حکمرانی قرار دهیم.

ضرورت پوست‌اندازی نظام حکمرانی محاسباتی
موسس و رئیس کرسی کارآفرینی یونسکو در جمهوری اسلامی ایران، نظام حکمرانی محاسباتی مبتنی بر نظام بوروکراتیک را «قاتل مدیران کارآفرین» دانست و بیان داشت: یعنی وقتی نظام محاسباتی ما مبتنی بر نظامات بوروکراتیک باشد، مدیران فعال‌تر و کارآفرین‌تر و ریسک‌پذیرتر بیشتر در مظان اتهام و مورد پرسش و سوال قرار می‌گیرند. چراکه این مدیران معمولا راه‌های نرفته‌ای را برای اولین بار پیش می‌برند، بنابراین تصمیماتی اتخاذ می‌کنند که ممکن است شائبه‌های خلاف مقررات داشته باشد. اکنون در دانشکده حکمرانی می‌توانیم هم از طریق دروس و رشته‌هایی که طراحی کرده‌ایم و هم از طریق اندیشکده حکمرانی محاسباتی، فضای همکاری مشترک بین دانشگاه تهران و دیوان محاسبات را به گونه‌ای سامان دهیم که کل نظام حکمرانی کشور را به سمت حکمرانی حکیمانه هدایت نماییم.

پیشکسوتان دیوان محاسبات، استاد مکمل دروس حکمرانی می‌شوند
دکتر مقیمی درباره نحوه تامین نیروی لازم برای بدنه اندیشکده حکمرانی محاسباتی، گفت: پس از شکل‌گیری اندیشکده حکمرانی محاسباتی، تمامی مدیران ارشدی که از دیوان محاسبات بازنشسته می‌شوند، می‌توانند در این اندیشکده مستقر شوند. امیدواریم مدیران پیشکسوت و خبره دیوان محاسبات به صورت عملیاتی در اندیشکده حکمرانی یا به عنوان استاد مکمل در دروس مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری رشته‌های حکمرانی ایفای نقش نمایند.

داده‌های غیرمحرمانه دیوان محاسبات؛ منبع اطلاعاتی پژوهش‌های دانشکده حکمرانی
استاد دانشگاه تهران با اشاره به حجم بالا و گسترده تولید داده در حوزه‌های مختلف در دیوان محاسبات کشور، اظهار داشت: حجم وسیعی از داده‌ها را در اختیار داریم اما روی این داده‌ها پردازش آنچنانی نمی‌شود؛ چون بر اساس وظایفی که حسابرسان و کادر شبه قضایی در دیوان محاسبات انجام می‌دهند، دیگر آنها وظیفه ندارند که تحلیل یا رهنمود دهند و به استخراج مسائل و مشکلات بپردازند؛ چون آنها دغدغه دارند که سال به سال این داده‌ها را از نو تولید کنند. اما این مدیران و نهادهای علمی هستند که باید همت کنند و این داده‌ها را به اطلاعات قابل تصمیم‌گیری و سیاستگذاری تبدیل کنند.

از داده تا حکمت؛ چه اطلاعاتی باید در اختیار حکمرانان قرار گیرد؟
وی افزود: وقتی اطلاعاتی بخواهد قابل استفاده شود و بتواند در اختیار حکمرانان قرار گیرد، باید سلسله مراتب تحلیلی را طی کند. ابتدا داده پردازش‌نشده را در اختیار داریم. داده پس از پردازش، تبدیل به اطلاعات می‌شود و اطلاعات برای اینکه قابلیت استفاده بهتری پیدا کند باید تبدیل به دانش شود؛ یعنی اینکه آن گزاره‌های اطلاعاتی بایستی با تجربه‌های عملی ادغام شود و یک سری گزاره‌ پیش روی مدیران قرار دهد و در یک مرحله بالاتر از این دانش نافع در عرصه عمل استفاده شود و اصطلاحا به حکمت تبدیل شود.

«حکمرانی حکیمانه» به روایت سید محمد مقیمی
رئیس دانشگاه تهران خاطرنشان کرد: حکمرانی حکیمانه وقتی اتفاق می‌افتد که گزارشات و داده‌های حسابرسی مالی، رعایت و عملکرد تبدیل به اطلاعات و دانش و سپس تبدیل به خرد و حکمت شود تا در نظام خط‌مشی‌گذاری برای حکمرانی مطلوب و حکیمانه مورد استفاده قرار گیرد. این داده‌ها در یک حجم وسیعی در اختیار دیوان محاسبات است. پیشنهاد می‌کنم در اندیشکده حکمرانی محاسباتی، داده‌هایی که محرمانه نیست در اختیار محققان و اندیشمندان قرار گیرد و با پردازش این داده‌ها و تبدیل آنها به اطلاعات و دانش و حکمت، شرایط را برای حکمرانی حکیمانه در کشور فراهم نموده و آنها را به عنوان گزاره‌های سیاستی، در اختیار قوای سه گانه قرار دهیم.

دکتر مقیمی افزود: برای حکمرانی حکیمانه باید داده‌ها، اطلاعات و دانش به صورت جامع و سیستمی مورد توجه قرار گیرد. به عنوان نمونه اگر برای حکمرانی اقتصادی حکیمانه، بجای اینکه داده‌های بانکی، مالیات، تورم و .... را به صورت جزیره‌ای مورد توجه قرار  دهیم، صرفا به حکمرانی داده، اطلاعات یا دانش پرداخته‌ایم و در نتیجه مسائل اقتصادی را نه به عنوان یک کل، بلکه جزایری پراکنده در نظر گرفته‌ایم که صرفا به برطرف نمودن عوارض و مشکلات موضعی پرداخته‌ایم؛‌ ولی وقتی نگاهمان معطوف به حکمرانی حکیمانه باشد، همه اصلاعات و دانش‌های کسب‌شده در قالب حکمت تجمیع می‌گردد و اقتصاد را به صورت یک جمع کل مورد آسیب‌شناسی قرار می‌دهیم و راهکارهای برون‌رفت از مشکلات و خط مشی‌های تعیین‌شده بر اساس‌ این داده‌های حکیمانه طراحی و به اجر درخواهد آمد.‌

رونق تولید نظریه‌های بومی حکمرانی با راه‌اندازی اندیشکده حکمرانی محاسباتی
دکتر مقیمی با استقبال از شکل‌گیری اندیشکده حکمرانی محاسباتی با محوریت دیوان محاسبات کشور، ادامه داد: از سازمان بازرسی کل کشور و نهادهای نظارتی قوه مجریه نیز می‌توانیم دعوت کنیم تا پای کار بیایند تا بتوانیم در راستای فعالیت‌های نظارتی و تنظیم‌گری، داده‌ها و اطلاعات مورد نیاز دانشکده حکمرانی و اندیشکده حکمرانی محاسباتی را برای تولید نظریه‌های بومی حکمرانی و آموزش در بخش نظری و عملی و بکارگیری در زمینه حل مسائل جامعه فراهم نماییم.

آزمایشگاه حکمرانی؛ محلی برای محک زدن قابلیت اجرا و موفقیت سیاست‌های کشور
وی، محور دیگر زمینه همکاری مشترک دانشکده حکمرانی دانشگاه تهران و دیوان محاسبات کل کشور را آزمایشگاه حکمرانی دانست و تاکید کرد: گزارشات دیوان محاسبات کشور می‌تواند مبنایی در حرکت آزمایشگاه خط‌مشی و حکمرانی باشد. آزمایشگاه حکمرانی محلی برای محک زدن سیاست‌هایی است که در کشور اجرا می‌شود تا ببینیم این سیاست‌ها چقدر قابلیت اجرا داشته و چقدر موفق بوده است. یکی از محورهای حسابرسی در دیوان محاسبات، بحث حسابرسی عملکرد به صورت موضوعی است. در آزمایشگاه حکمرانی دانشگاه تهران می‌توانیم موضوعات مختلف را بر اساس رویکرد حسابرسی عملکرد مورد بررسی قرار دهیم و میزان توفیق و کارآمدی سیاست‌های اتخاذ شده را محک بزنیم. 

یک حکمرانی خوب را از دانشکده حکمرانی شروع کنیم
رئیس دانشگاه تهران در پایان سخنان خود خطاب به رئیس دانشکده حکمرانی، گفت: اگر می‌خواهیم حکمرانی خوبی داشته باشیم، یک حکمرانی خوب را از دانشکده حکمرانی شروع کنیم. ما بهترین استادان را در اختیار داریم. اعضای هیات علمی دانشکده حکمرانی که گلچین شده‌اند، جزو بهترین‌ها هستند؛ جزو دانشمندان سرآمدی هستند که آینده‌دار هستند. شخصا با تک تک اعضای هیات علمی دانشکده حکمرانی مصاحبه انجام داده‌ام و بر اساس شاخصه‌های تعیین شده برای هیات علمی دانشکده حکمرانی، متقاضیان مورد ارزیابی و مقایسه قرار گرفته‌اند.

دکتر مقیمی گفت: در حالی که هنوز دانشکده در ابتدای راه است و تازه شکل گرفته، چند مدیر ارشد کشور از میان اعضای هیات علمی دانشکده حکمرانی انتخاب شده‌اند و نشست‌های تخصصی و کنفرانس ملی اثرگذاری برگزار شده است و این روند باید با قوت ادامه یابد. در انتخاب اعضای هیات علمی این دانشکده سعی کرده‌ایم طوری نباشد که فقط فرد صرفا مقاله‌نویس خوبی باشد. اعضای هیات علمی جذب شده در دانشکده حکمرانی، علاوه بر سرآمدی علمی، دارای تجربیات اجرایی خوب و قابل اتکایی هستند.