دوفضایی شدن، آغاز تغییر پارادایم در حوزه علم، دانش و فرهنگ است

به گزارش روابط‌عمومی دانشگاه تهران، در این نشست، که ۱۴ دی‌ماه، با حضور جمعی از استادان و دانشجویان برگزار شد، دکتر شاه قاسمی، عضو هیأت علمی گروه ارتباطات دانشکده علوم اجتماعی، به معرفی موضوع نشست پرداخت و گفت: «در جست‌وجوی پژوهشگرانی هستیم که ایده‌های درخشانی در حوزه فضای مجازی دارند و حاضریم فضای لازم را برای تدوین و نشر ایده‌های آنها فراهم کنیم».

در ادامه این نشست، دکتر سعیدرضا عاملی، رییس کرسی یونسکو در فضای مجازی و فرهنگ، در سخنانی تحت عنوان، «بازخوانی پارادایم دوفضایی شدن‌ها و آینده فرهنگ در جهان» و با ذکر تاریخچه‌ای از شکل گیری این پارادایم، گفت: «ما گاهی اصطلاحات را درست استفاده نمی‌کنیم، «پارادایم» از نظر «کوهن»، یک تغییر زبان است و در جریان آن نظام رمزگذاری، رمزگشایی و رمزی‌شدن یافته‌های علمی متحول می‌شود. نظریه دوفضایی شدن‌، زمینه‌های یک انتقال پاردایمی و ایجاد یک پاردایم جدید است که هم بر حوزه معرفتی و نظری تأثیر می‌گذارد و هم رویکرد مدیریتی، نهادسازی و فرایندهای جدید کار و زندگی را تغییر می‌دهد. به عبارتی می‌توان ادعا کرد که پاردایم دوفضایی شدن‌، هم آغاز یک تغییر پاردایم در حوزه‌های مختلف علم و دانش است و هم ظرفیت تغییر در «نظام‌واره معرفتی، نهادی و فرایندی» زندگی به حساب می‌آید».

دکتر عاملی از یافته‌های جدید حوزه فناوری‌های اطلاعات و ارتباطات سخن گفت و سیر تحول آن را مورد بحث قرار داد.

استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران تاکید کرد: «بحث‌های نظری، آثار عملی بسیار گسترده‌ای دارد. پاردایم دو‌فضایی شدن، اگر مبنای حکمرانی جدید قرار گیرد، در عرصه اقتصادی، به صورت خیره‌کننده کاهش هزینه‌ها را به دنبال خواهد آورد.

وی در ادامه سخنان خود، عصر کنونی را عرصه ورود به دوره «مرکزی‌شدن فرهنگ» عنوان کرد و گفت: «مرکزی‌شدن فرهنگ جایگاه راهبردی فرهنگ را تقویت کرده است و مهندسی فرهنگ را در جهان دوفضایی شده پیچیده‌تر نموده است». وی دلیل این مرکزی‌ شدن فرهنگ را گسترش فردیت و توسعه دسترسی به اطلاعات خواند.

این استاد ارتباطات در بخشی دیگر از تحلیل خود، از شبکه‌های اجتماعی مانند فیس‌بوک به عنوان یک رسانه جدید، بنیان‌های «نو» در فضای آن را کاملاً ایدئولوژیک و دارای مبانی لیبرال عنوان کرد و لازمه بومی‌شدن این فضاها را طراحی یک پلتفورم جدید و مستقل بر مبنای خلاقیتی نو در هماهنگی با فضای توحیدی و اسلامی خواند و گفت: «ممکن است از نظر برخی این مسئله اوهام باشد، اما از نگاه واقعیت مجازی، چیزهایی که از ذهن انسان عبور می‌کند، هیچگاه اوهام نیست و سوررئال یک نوع رئال است و آنچه از ذهن ما می‌گذرد ظرفیت تبدیل شدن به واقعیت را دارد».

دکتر سعیدرضا عاملی راه حل فرهنگی برای جهت‌دادن به فضای مجازی را حکمرانی دوفضایی دانست و تاکید کرد که لازمه این امر، ساختن فضای دوم بر مبنای فرهنگ و بوم‌رنگ فضای اول است، به این معنی که فضای دوم بر مبنای هنجارهای اجتماعی خودی بومی‌سازی شود».

رییس کرسی یونسکو در فرهنگ و فضای مجازی در دانشگاه تهران، سخنان خود را با این نتیجه‌گیری که «فضای مجازی در تعارض با اسلام نیست»، به پایان برد و گفت: «از طریق آموزش پیوسته، حرفه‌ای و مهارتی از همان آغاز پیش‌دبستانی تا دانشگاه می‌توان فرهنگ اسلامی را پرورش داد و راه حل تسهیل و ساخت فرهنگی در جریان دو فضایی‌شدن را ایجاد یک سیستم منسجم دانست که شامل مواردی چون خلاقیت، قوانین و مقررات، مدیریت داده و سواد اینترنتی باشد».

پایان این نشست، با پرسش و پاسخ حاضرین و سخنران همراه بود که زوایایی دیگر از موضوعات طرح‌شده را مورد بحث قرار داد.