مهمترین دستورکارهای نظام حکمرانی از نگاه دکتر سیدیحیی صفوی | نقش محوری آمایش سرزمین و عدالت جغرافیایی در پیشرفت و آبادانی ایران اسلامی

به گزارش روابط عمومی دانشگاه تهران به نقل از دانشکده حکمرانی، دکتر سید یحیی رحیم‌صفوی رئیس شورای سیاستگذاری «کنفرانس حکمرانی دانش مبنا؛ حکمرانی سرزمینی» در جمع اعضای هیأت علمی دانشکده حکمرانی دانشگاه تهران، بر جایگاه دانشکده حکمرانی به عنوان یک دانشکده مسئله‌محور تاکید کرد و گفت: پیگیری راهبرد مساله‌محوری در کنفرانس «حکمرانی دانش مبنا؛ حکمرانی سرزمینی» مهمترین رسالت کمیته‌های علمی کنفرانس است.

دستیار و مشاور عالی فرمانده معظم کل قوا همچنین اهمیت پرداختن به موضوع حکمرانی سرزمینی با اتکا بر دانش تخصصی و علمی را به عنوان یکی از مهمترین دستورکارهای نظام حکمرانی مورد اشاره قرار داد و با برشمردن هفت محور ویژه، مشارکت همه پژوهشگران دغدغه‌مند را برای ارائه راهبردهای علمی و اجرایی در زمینه موضوعات فرهنگی و اجتماعی، اقتصادی، مسائل حوزه جمعیت، مساله آب با تمرکز بر کنترل آب‌های مرزی، مساله ناترازی انرژی، مساله حاشیه‌نشینی و مساله مهاجران در برنامه هفتم توسعه مطرح کرد.
دکتر سیدیحیی صفوی، تمرکز این کنفرانس بر پیشرفت و آبادانی ایران اسلامی مبتنی بر آمایش سرزمین و عدالت جغرافیایی را یکی از مهمترین ضرورت‌های راهبردی در برنامه‌ریزی کمیته‌های علمی کنفرانس معرفی کرد و به دبیران کمیته‌های علمی تاکید نمود تا ارزیابی مقاله‌های علمی ارائه شده به دبیرخانه کنفرانس بر اساس این مهم در اولویت قرار گیرد.

دکتر علی‌اصغر پورعزت، رئیس دانشکده حکمرانی دانشگاه تهران و دبیر علمی کنفرانس حکمرانی دانش مبنا؛ حکمرانی سرزمینی، با ارائه گزارشی از فعالیت‌های کمیته علمی کنفرانس، با تاکید بر مقوله حکمرانی سرزمینی به عنوان موضوع اصلی کنفرانس، گفت: تاکید بر حکمرانی سرزمینی برای پرداختن به مسائلی چون امنیت، تمامیت ارضی و حفظ امانت ملی در همه حوزه‌ها و نگاه فراگیر به مجموعه دارایی‌های ملی در حریم سرزمین است. لذا نگاه ما به این موضوع بسیار فراگیر، میان رشته‌ای و گسترده است و زمینه برای حضور علمی اصحاب مختلف عرصه‌های علم و دانش را انتظار داریم.
رئیس دانشکده حکمرانی دانشگاه تهران خاطرنشان کرد: با توجه به این نکته که جهان همواره در معرض تغییر و تحولات جدیدی است و احتمال اینکه این تحولات در منطقه تأثیر زیادی داشته باشد، لذا پرداختن به این مهم را در اولویت این همایش قرار داده‌ایم.

دکتر سیدعباس احمدی، دبیر شورای سیاستگذاری کنفرانس حکمرانی دانش مبنا؛ حکمرانی سرزمینی نیز با بیان اینکه اهمیت موضوع سرزمین و فضای جغرافیایی باعث شد تا اولین دوره از همایش حکمرانی دانش مبنا به حکمرانی سرزمینی اختصاص یابد، اولویت کنفرانس را ناظر بر تحلیل ابعاد دانش حکمرانی بر اساس اولویت‌ها و نیازهای نظام مسائل کشور دانست و گفت: در این کنفرانس بر همگرایی در زیست بوم دانش حکمرانی کشور و اولویت یافتن نگاه‌های میان‌رشته‌ای و فرارشته‌ای تاکید می‌شود.

**تاکید بر بومی‌سازی دانش حکمرانی
دکتر مجید غلامی، دبیر اجرایی کنفرانس حکمرانی دانش مبنا؛ حکمرانی سرزمینی در ادامه این نشست، با دعوت از همه پژوهشگران و علاقه‌مندان تحول و ارتقای کارآمدی در حکمرانی کشور، از برگزاری هفت پیش‌نشست علمی مرتبط با محورهای اصلی کنفرانس در آبان ماه خبر داد و گفت: حکمرانی، بومی‌ترین دانش در هر کشوری است و کنفرانس حکمرانی سرزمینی، تلاش خواهد کرد زمینه‌های بومی‌سازی دانش حکمرانی بر اساس ارائه راهکارهای سیاستی و اجرایی برای نظام مسائل کشور را در اولویت قرار دهد.

**حکمرانی سرزمینی؛ حکمرانی بوم‌اندیش
دکتر سامان یوسفوند، مدیر علمی کنفرانس حکمرانی دانش مبنا؛ حکمرانی سرزمینی نیز به تبیین مناسبات بازیگران زیست بوم حکمرانی در کشور و جایگاه دانشکده حکمرانی به عنوان کنشگر مرزی و حلقه میانی برای هماهنگ نمودن و تسهیل ارتباط نهاد دانشگاه و نهادهای اجتماعی با نظام حکمرانی پرداخت و گفت: حکمرانی سرزمینی را تجلی نوعی حکمرانی بوم‌اندیش و متکی بر هویت ایرانی اسلامی می‌دانم.
وی رویکرد علمی کنفرانس را مسئله‌محور تعریف کرد و محورهای کنفرانس را که شامل مسائل اولویت‌دار نظام حکمرانی هستند، برآمده از مطالعات پشتیبان دانست و گفت: ماهیت محتوایی کنفرانس، مبتنی بر خط‌مشی‌پژوهی است و مقیاس فضایی کنفرانس در سه سطح ملی، منطقه‌ای و محلی تعریف شده و برگزاری پیش‌نشست‌های تخصصی راجع به مسائل منطقه‌ای و محلی هر استان از خروجی‌های کنفرانس است.
وی عرصه‌های مطالعاتی کنفرانس را فرارشته‌ای تعریف کرد و اظهار داشت: این کنفرانس بستری برای گفتگوی عقلانی بر سر مسائل، فرصت‌ها و ظرفیت‌های پیشرفت و تحول از منظر تخصص‌های متفاوت است؛ بنابراین نبایستی مرزهای رشته‌های علمی مانع نگاه جامع ما به تحلیل مسائل و پدیده‌ها شود؛ چراکه ماهیت و پیچیدگی مسائل، مرزها و تعصبات رشته‌ای را برنمی‌تابد.

**محورهای اولویت‌دار حکمرانی فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی در کنفرانس حکمرانی دانش مبنا
در ادامه این نشست، حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر محمداسماعیل عبداللهی، دبیر کمیته حکمرانی فرهنگی اجتماعی کنفرانس حکمرانی دانش مبنا؛ حکمرانی سرزمینی، این کنفرانس را در راستای اداره علم‌محور کشور و اهتمام به هویت ملی و پیشران‌های توسعه کشور برای تعالی جغرافیایی و زیست بوم برتر برای زندگی بهینه‌تر دانست و از «فرصت‌ها و چالش‌های فرهنگی اجتماعی برای تعالی حکمرانی سرزمینی، راهکارها و سازوکارهای تجربی مشارکتی حل مساله جمعیت و پیری جامعه»، «راهکارها و سازوکارهای تجربی مشارکتی حل مساله تربیت رسمی در نظام تعلیم و تربیت کشور»، «حل مساله مدیریت فضای مجازی و فرهنگ استفاده از هوش مصنوعی»، «حل مساله پایداری اقتصاد مقاومتی»، «حل مساله خرده فرهنگ‌ها»، «حل مساله ناترازی سرمایه انسانی در نظام اداری کشور»، «حل مساله ساختارهای فرهنگی کشور و بازسازی انقلابی آن» و «مناسبات هوش فرهنگی و حکمرانی سرزمینی و اقتصاد و سیاست و امنیت فرهنگ پایه در حکمرانی سرزمینی» به عنوان مهمترین محورهای این کنفرانس نام برد.

دکتر مهدی پاکذات، دبیر کمیته اقتصادی کنفرانس حکمرانی دانش مبنا؛ حکمرانی سرزمینی نیز توضیح داد: کمیته اقتصادی کنفرانس در پیوند با سازمان برنامه و بودجه کشور به محورهایی نظیر آمایش سرزمین، معیشت، کشاورزی و امنیت آب و غذا؛ نظام سکونتگاهی و بارگذاری جمعیت در پهنه سرزمین؛ استراتژی توسعه صنعتی و بارگذاری فعالیت در پهنه سرزمین و سرزمین ایران و کریدورهای ترانزیتی می‌پردازد.

**تأملی درباره چالش‌های ایجاد نظام حکمرانی شایسته‌سالارانه
دکتر افسانه دهقان‌پور، دبیر کمیته حکمرانی عمومی کنفرانس نیز هدف این کمیته را تقویت نظام حکمرانی عمومی و اداری کشور بیان کرد و گفت: این کمیته در پی رصد مسائل و چالش‌های اساسی نظام اداری و حکمرانی کشور، آشناسازی حکمرانان و دانش‌پژوهان با آنها و تلاش برای ارائه راهکارهای مؤثر و بهینه برای حل آنها است. همچنین چالش‌های مرتبط با ایجاد نظام حکمرانی شایسته‌سالارانه، پاسخگو و کارآمد، مسائل مرتبط با ارزشیابی شایستگی‌ها و عملکرد حکمرانان و همچنین توسعه و تربیت حکمرانان در این کمیته مورد تاکید هستند.

**تقویت سرمایه اجتماعی در حوزه آب، کشاورزی و منابع طبیعی
دکتر مریم افخمی، دبیر کمیته حکمرانی آب، کشاورزی و منابع طبیعی کنفرانس هم در ادامه این نشست اظهار داشت: ذیل اهمیت موضوع حکمرانی مشارکتی و تقویت سرمایه اجتماعی در حوزه آب، کشاورزی و منابع طبیعی، این کمیته در نظر دارد تا تمام توان خود را در راستای شفاف‌سازی و حل مسائل مهم این حوزه بکار گیرد. بنابراین اعضای این کمیته متشکل از پژوهشگران و دغدغه‌مندان مسائل مرتبط با آب، کشاورزی و منابع طبیعی تلاش دارند تا در راستای محورهای اصلی کنفرانس شامل امنیت غذایی، تغییرات اقلیمی و آب‌های سرزمینی، مشترک و فرا سرزمینی، سه پیش‌نشست در انجمن دیپلماسی آب، صندوق بیمه بانک کشاورزی و رصدخانه کشاورزی ایران با حضور اندیشمندان و متخصصان حوزه حکمرانی منابع آب، کشاورزی و منابع طبیعی برگزار کنند.

**حل مساله ناترازی انرژی؛ مهمترین اولویت حکمرانی خدمات عمومی و زیربنایی
دکتر بهاره حیدری، دبیر کمیته حکمرانی خدمات عمومی و زیربنایی کنفرانس در این نشست، مهمترین اولویت کمیته حکمرانی خدمات عمومی و زیربنایی (انرژی) را تلاش برای حل مسائل مربوط به بهبود بهره‌وری انرژی، حل مساله ناترازی انرژی و کاهش مصرف ناکارآمد و پرتراکم انرژی دانست و گفت: مدیریت منابع انرژی، توسعه و استفاده از منابع انرژی تجدیدپذیر و حرکت به سمت توسعه پایدار، بهبود بهره‌وری انرژی و توسعه زیرساخت‌های انرژی، از اقداماتی است که در راستای حل این مسائل لازم است مورد توجه حکمرانان باشند.
وی با بیان اینکه کمیته حکمرانی خدمات عمومی و زیربنایی سعی می‌کند جهت مدیریت منابع موجود برای تأمین نیاز داخلی و صادرات راهکار ارائه دهد، افزود: کمیته حکمرانی خدمات عمومی و زیربنایی امیدوار است که با تلاش در زمینه ترویج استفاده از منابع انرژی تجدیدپذیر مانند خورشید، باد، آب و گرما و تدوین سیاست‌ها و برنامه‌هایی برای تشویق به استفاده از این منابع و همچنین ارائه راهکار جهت کاهش مصرف انرژی در صنایع، خانه‌ها و حمل و نقل و بهبود بهره‌وری انرژی و توسعه زیرساخت‌های لازم برای تولید، انتقال و توزیع انرژی شامل ساخت نیروگاه‌های تجدیدپذیر، بهبود شبکه برق و تنظیم قوانین و مقررات مربوط به انرژی، به تحقق جریان ایده و عمل در حکمرانی انرژی کمک می‌کند.

**ادبیات حکمرانی منطبق بر دغدغه‌های آینده‌پژوهی و آینده‌نگاری است
دکتر احد رضایان، دبیر کمیته حکمرانی آینده‌پژوهی کنفرانس حکمرانی دانش مبنا؛ حکمرانی سرزمینی نیز با بیان این موضوع که آینده‌پژوهی و حکمرانی به عنوان دو حوزه فرارشته‌ای، مکمل هم بوده و ادبیات حکمرانی منطبق بر دغدغه‌های آینده‌پژوهی و آینده‌نگاری است؛ بیان داشت: موضوع حکمرانی سرزمینی، تلاش علمی ما برای توسعه گفتمان آینده‌نگری و حکمرانی در بهره‌برداری پایدار از منابع و امکانات سرزمینی و در نگاهی فوق فعال، طراحی و ساخت سرزمینی پایدار با ضریب انطباق‌پذیری بالا و ضریب تاب‌آوری بالا است. کمیته آینده‌پژوهی در این کنفرانس تلاش خواهد کرد تا ترجمان ادبیات آینده‌پژوهی در توسعه پایدار سرزمینی با تکیه بر اصول و قواعد حکمرانی باشد.

**مهمترین اولویت در حکمرانی سرزمینی چیست؟
دکتر سید مصطفی جلیلی، دبیر کمیته حکمرانی سرزمینی در این کنفرانس نیز مهمترین اولویت کمیته حکمرانی سرزمینی را گردآوری، ترکیب و تولید دانش درون‌زا و برون‌نگر حکمرانی در مقیاس‌های مختلف محلی، ملی و بین‌المللی متناسب با مسائل اصلی و اساسی کشور برگرفته از انگاره‌های تمدنی، فرهنگ دینی و آموزه‌های وحیانی، جغرافیایی ملی و تجربیات معاصر حکمرانی داخلی و جهانی دانست و گفت: نقش‌آفرینی مؤثر ملی در نظام جدید حکمرانی جهانی به ویژه در میان کشورهای جهان اسلام، حفظ کیان سرزمین، امنیت ملی و ارتقای شاخص‌های پیشرفت در سطح ملی و مقتدرسازی و توانمندسازی حکمرانی محلی در چارچوب منافع ملی، سه کارویژه حکمرانی سرزمینی قلمداد می‌شود.

به گزارش روابط عمومی دانشگاه تهران، اولین کنفرانس ملی حکمرانی دانش مبنا؛ حکمرانی سرزمینی روز یکشنبه ۱۲ آذر ماه ۱۴۰۲ همزمان با روز قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، به میزبانی دانشکده حکمرانی دانشگاه تهران برگزار می‌شود.
حکمرانی سرزمینی با تاکید بر حوزه‌های حکمرانی سرزمینی و سیاست، اقتصاد، فرهنگ، جامعه، محیط زیست، کشاورزی، آموزش، امنیت، نوآوری و آینده تعیین شده است. محورهای ویژه کنفرانس نیز با تمرکز بر رویکردهای آزمایشگاهی و راهکارها و ساز و کارهای تجربی و مشارکتی حل مسئله‌های ناترازی انرژی، کاهش ارزش پول ملی، فقر و فاصله طبقاتی، تمرکزگرایی و کاهش منابع آب در کشور تعریف شده است.
مخاطبان کنفرانس حداکثر تا ۱۵ آبان ماه ۱۴۰۲ فرصت دارند تا اصل مقالات خود را در محورهای عمومی و ویژه کنفرانس از طریق سایت کنفرانس به نشانی    https://kbgc.ir ارسال کنند.

مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری، سازمان برنامه و بودجه، سازمان اداری و استخدامی کشور، بنیاد ملی نخبگان، شهرداری تهران و برخی دیگر از سازمان‌ها و نهادهای ملی و محلی کشور از جمله حامیان اولین کنفرانس ملی حکمرانی دانش مبنا؛ حکمرانی سرزمینی هستند.