نتایج یک مطالعه درباره سهم آموزش، قانون و تشویق در ترک سیگار / راهبردهای مناسب برای کاهش مصرف سیگار در دانشگاه

به گزارش روابط عمومی دانشگاه تهران، نشست تخصصی به مناسبت «روز جهانی بدون دخانیات» توسط معاونت دانشجویی دانشگاه تهران با همکاری دفتر نمایندگی سازمان جهانی بهداشت، دفتر مشاوره و سلامت وزارت علوم، جمعیت مبارزه با استعمال دخانیات ایران و دبیرخانه ستاد کشوری کنترل دخانیات با مشارکت بیش از ۲۰۰ نفر از متخصصان، کارشناسان و رؤسای مراکز مشاوره و بهداشت دانشگاه‌ها به صورت حضوری و مجازی در سالن امیرکبیر دانشگاه تهران برگزار شد.
دکتر زهره عزیزی، رئیس مرکز مشاوره دانشگاه تهران ضمن ارائه گزارشی از میزان شیوع مصرف دخانیات به خصوص در نسل جوان، به رسالت مراکز مشاوره دانشجویی در ارتقای سواد سلامت روان در دانشجویان، ترویج فرهنگ خودمراقبتی و دفاع از حق سلامت خود پرداخت.
دکتر مهدی شهبازی، عضو هیأت علمی دانشکده تربیت بدنی و علوم ورزشی دانشگاه تهران به عنوان اولین سخنران در نشست تخصصی روز جهانی بدون دخانیات، کاهش سن مصرف مواد دخانی از جمله سیگار را هشداری برای همه کشورها عنوان کرد و گفت: گزارشی مبنی بر استعمال ۳۸۰ نخ سیگار به ازای هر ایرانی در نیمه اول سال ۱۴۰۰ و همچنین افزایشی بودن آمار مصرف دخانیات در میان دختران و بانوان نیازمند یک نهضت ملی در زمینه فرهنگ‌سازی برای دوری از دخانیات است.
وی نمایش سبک زندگی برخی از سلبریتی‌ها در فضای مجازی را بر زندگی افراد جامعه مؤثر دانست و افزود: ورزشکاران نماد سلامت جامعه هستند اما گاهی نمایش سبک زندگی برخی از آنها در فضای مجازی به گونه‌ای است که مصرف بی‌رویه انواع مواد دخانی را به تصویر می‌کشد.
دکتر شهبازی با یادآوری اینکه افزایش ضربان قلب، آسیب به ریه، کمبود اکسیژن، افزایش فشار خون و … از عوارض مصرف سیگار و بهبود سیستم قلبی، تسریع جریان خون، افزایش هموگولوبین و انتقال بهتر اکسیژن از آثار سودمند ورزش است، خاطرنشان کرد: ورزش عامل کمک‌کننده در زمینه ترک سیگار، افزایش آگاهی درونی و اهمیت قائل شدن بیشتر به سلامت به وسیله انگیزش درونی است. ورزش یک عامل کمک‌کننده برای کنار گذاشتن عادت مصرف دخانیات است که در اثر تکرار صورت گرفته است.
استاد دانشکده تربیت بدنی و علوم ورزشی دانشگاه تهران درباره نقش ورزش در پیشگیری از مصرف دخانیات، اظهار کرد: توصیه ما برای جایگزین کردن ورزش به جای دخانیات این است که افراد از سرخوشی‌های ورزشی بهره‌مند شوند که نتیجه آن کاهش استرس و افزایش عزت نفس است که در هر مرحله از ورزش بروز پیدا می‌کند. اگر ورزش به صورت منظم اتفاق بیفتد، بر افزایش عزت نفس و کاهش استرس و اضطراب کمک می‌‌‌کند.
وی از پیاده‌روی سریع و منظم و دوچرخه‌سواری و در مجموع ورزش‌های هوازی که حالات سرخوشی و لذت موقت ناشی از سیگار را جایگزین می‌کنند، به عنوان ورزش‌های مناسب برای ترک سیگار نام برد و تصریح کرد: تا زمانی که جایگزین بهتری برای مصرف دخانیات معرفی نشود، نمی‌توان کاهش مصرف دخانیات را شاهد بود.

راهبردهای مناسب برای کاهش مصرف سیگار در دانشگاه
دکتر علیرضا وجهی، معاون دانشگاه و رئیس سازمان خدمات دانشجویی نیز در این نشست تخصصی با یادآوری تحصیل بیش از ۵۰ هزار دانشجو در دانشگاه تهران و اسکان حدود ۱۰ هزار دانشجو در خوابگاه‌های دانشجویی این دانشگاه، نسبت به افزایش مصرف دخانیات در بین دانشجویان طی سال‌های اخیر ابراز نگرانی کرد.
معاون دانشگاه تهران گفت: استعمال دخانیات علیرغم داشتن بار اجتماعی منفی و اطلاع‌رسانی‌های معمول در خصوص مضرات آن، یکی از شایع‌ترین رفتارهای پرخطر بخصوص در نسل جوان است.
وی اظهار داشت: هر چند آموزش و اطلاع‌رسانی در زمینه کاهش مصرف دخانیات کمک‌کننده خواهد بود، اما مهمترین گام برای کاهش مصرف دخانیات، خودباوری دانست که می‌تواند منجر به خودکنترلی شود.
دکتر وجهی، ضعف شخصیت‌بخشی به کودکان و نوجوانان در خانواده‌‌ها و آموزش و پرورش را عامل مهمی در زمینه مصرف دخانیات در سنین جوانی دانست و افزود: افراط و تفریط والدین در مراقبت از فرزندان، یعنی بی‌توجهی زیاد یا کنترل بسیار شدید آنها می‌تواند به جوان ضربه بزند و او را به سمتی ببرد که در سنین جوانی در معرض خطر جدی باشد.
رئیس سازمان خدمات دانشجویی دانشگاه تهران درباره راهبردهای مناسب برای کاهش مصرف سیگار در دانشگاه، اظهار داشت: همراهی استادان، کارکنان و دانشجویان در برخورد با مصرف دخانیات، به همراه افزایش قانون‌مداری و مشارکت برای فرهنگ‌سازی ضروری است.
وی تصریح کرد: شاید از این طریق نتوان باعث ترک مصرف سیگار شد ولی حتماً با این مشارکت می‌توان شاهد کاهش تدریجی مصرف سیگار بود. اگر مصرف سیگار محدود شود، مشکلات زیاد و بعدی را نیز محدود کرده‌ایم. اولویت با پیشگیری است؛ ۲۰ درصد مصرف‌کنندگان دخانیات نیازمند درمان هستند.

برگزاری نشست‌های سبک زندگی سالم دانشجویی در ۳۰ هفته
به گزارش روابط عمومی دانشگاه تهران، دکتر ابراهیم نعیمی، مدیرکل دفتر مشاوره و سلامت وزارت علوم نیز در این نشست، اظهار کرد: عدم توجه والدین و عدم حمایت روانی و غیرروانی لازم منجر به اضطراب، مشکل در روابط، تحقیر، شکست تحصیلی و اعتماد به نفس پایین خواهد شد و زمینه‌های تمایل به دخانیات را فراهم می‌کند.
وی با بیان اینکه هیجان‌طلبی، ویژگی‌های اضطرابی و تمایل به انجام رفتارهای پرخطر در گرایش به استعمال سیگار مؤثر است، افزود: افراد زودرنج و احساساتی، زودتر تحت تأثیر مواد اعتیادآور قرار می‌گیرند. گروه دیگر افراد باهوش هستند که گرایش به تجربیات جدید دارند و عامل دیگر، افزایش شکاف بین والدین و نوجوانان است که منجر به افزایش تمایل جوانان به الگوگیری از همسالان می‌شود. در واقع تأثیر دوستان به دلیل شکاف در خانواده افزایش پیدا می‌کند و اگر اعتماد به نفس ضعیف باشد، نوجوان یا جوان به شدت تحت تأثیر همسالان قرار خواهد گرفت.
مدیرکل دفتر مشاوره و سلامت وزارت علوم با تاکید بر توجه به رویکرد پیشگیری، گفت: محور پیشگیری، آموزش است و آموزش منجر به افزایش سواد سلامت می‌شود.
وی در پایان سخنانش گفت: منظور از سواد سلامت، خواندن و نوشتن و عمل کردن است؛ دانش و مهارتی که به صورت کاربردی و مهارتی بتوان از آن استفاده کرد. برای دستیابی به این هدف، اولین اقدام برگزاری اولین جشنواره سلامت دانشجویان کشور است.
مدیرکل دفتر مشاوره و سلامت وزارت علوم همچنین از طراحی و برگزاری نشست‌های سبک زندگی سالم دانشجویی در طول ۳۰ هفته خبر داد و گفت: در هر هفته یک نشست سبک زندگی سالم دانشجویی برگزار خواهد شد.

مالیات؛ بهترین راهکار برای مدیریت تولید و توزیع دخانیات اقتصادی‌شده
دکتر عبدالرحمن رستمیان عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران نیز مالیات را بهترین راهکار برای مدیریت تولید و توزیع دخانیات اقتصادی‌شده دانست و گفت: سیاست افزایش ۷۵ درصدی قیمت خرده فروشی دخانیات از جمله سیگار می‌تواند زمینه را برای دستیابی به هدف جهانی کاهش ۳۰ درصدی شیوع دخانیات تا سال ۲۰۲۵ و دستیابی به اهداف توسعه پایدار فراهم کند.
وی با بیان اینکه اگر پول سیگار برای ورزش هزینه شود، فضای ورزشی کشور به دو برابر افزایش پیدا می‌کند؛ تاکید کرد: برای افزایش سلامت کشور باید به صورت هوشمند و علمی در بحث مدیریت دخانیات پیش برویم.

به صورت دستوری نمی‌توان مصرف دخانیات را کاهش داد
دکتر محمدرضا مسجدی، مدیرکل جمعیت مبارزه با استعمال دخانیات کشور به عنوان دیگر سخنران نشست تخصصی به مناسبت روز جهانی بدون دخانیات، درباره الزامات کاهش مصرف دخانیات در فضاهای دانشگاهی، اظهار کرد: برای حل این معضل باید دانشجویان مشارکت داشته باشند؛ بنابراین به صورت دستوری نمی‌توان نسبت به حل مشکل اقدام کرد. باید از دانشجو کمک گرفت تا مشکل را ببینند و راه حل ارائه کنند.

نتایج یک مطالعه درباره سهم آموزش، قانون و تشویق در ترک سیگار
بر طبق این گزارش، دکتر منصور رنجبر، مدیر بخش بیماری‌های غیرواگیر و بهداشت روان دفتر سازمان بهداشت جهانی نیز با بیان اینکه میزان شیوع و مصرف دخانیات از جمله سیگار و قلیان در کشور در نوجوانان و جوانان و دختران و بانوان رو به افزایش است، گفت: مطالعات بین‌المللی نشان داده است که برای ترغیب افراد به ترک سیگار، ۱۶ درصد آموزش، ۱۶ درصد قانون و ۶۸ درصد تشویق و ترغیب مؤثر است. باید کاری کنیم که منافع رفتار صحیح بیش از منافع رفتار غلط شود.
وی همچنین از «بازاریابی اجتماعی» به عنوان یکی از برنامه‌های مهم در تغییر رفتار شهروندان نسبت به استعمال دخانیات نام برد و گفت: نقش بازاریابی اجتماعی در زمینه تغییر رفتار شهروندان نسبت به استعمال دخانیات، از آموزش اثربخش‌تر است.
به گزارش روابط عمومی دانشگاه تهران، دکتر بهزاد ولی‌زاده رئیس دبیرخانه کشوری کنترل دخانیات نیز در این نشست به تشریح برنامه ملی کنترل دخانیات و راهکارهای مختلف سازمان جهانی بهداشت برای کاهش مصرف دخانیات پرداخت و دکتر اباذر اشتری عضو هیئت علمی مؤسسه مطالعات فرهنگی اجتماعی وزارت علوم هم با اشاره به موضوع «شهر بدون دخانیات» با محوریت دانشگاه بدون دخانیات، به معرفی برخی برنامه‌های جمعیت مبارزه با استعمال دخانیات از جمله اپلیکیشن پیشگیری از دخانیات «پاد» پرداخت.