وظیفه دانشگاهیان در فرآیند شکل‌گیری تمدن نوین اسلامی، فقط تولید فکر نیست/ ساماندهی فرآیند دولت‌سازی و جامعه‌پردازی برعهده حوزه و دانشگاه است

به گزارش روابط عمومی دانشگاه تهران، دکتر سید محمد مقیمی رئیس دانشگاه تهران پیش از ظهر امروز در آیین افتتاح اولین نمایشگاه تخصصی «تمدن نوین اسلامی» در محل باشگاه دانشجویان دانشگاه تهران، با تسلیت سالروز شهادت حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها و گرامیداشت روز وحدت حوزه و دانشگاه، به مرور فرآیند ترسیم‌شده از تمدن نوین اسلامی در بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی پرداخت و گفت: در بیانیه گام دوم انقلاب، اینگونه ترسیم شده که پس از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی، به دنبال نظام‌سازی رفتیم و این نظام‌سازی تا حدودی هم محقق شده است اما دو گام دیگر برای تمدن نوین اسلامی نیاز داریم که اول بحث دولت‌سازی و بعد بحث جامعه‌پردازی است. 

رئیس دانشگاه تهران با تاکید بر ضرورت ساماندهی مجموعه‌ای از تلاش‌ها در زمینه دولت‌سازی و جامعه‌پردازی، سه مرحله در تکامل جامعه اسلامی از صدر اسلام تاکنون را برشمرد و اظهار کرد: در مرحله اول، رابطه توده مردم با حاکمان و کارگزاران مبتنی بر نگاه مستمع – محدث بوده است. در مرحله بعد، این رابطه به مجتهد – مقلد تبدیل شده و با پیروزی انقلاب اسلامی، این رابطه با تدبیر امام راحل دگرگون شد و بر مبنای یک رویکرد قرآنی به رابطه امامت – امت ارتقا پیدا کرد. امت به معنای افرادی است که بر اساس احکام دین تلاش می‌کنند تا به هدف مشترکی که محقق شدن جامعه دینی است، دست پیدا کنند. 

وی انجام فرآیند دولت‌سازی و جامعه‌پردازی را برعهده فرهیختگان حوزه و دانشگاه دانست و گفت: ما عمدتا در زمینه وحدت حوزه و دانشگاه دچار مشکلاتی هستیم و نتوانسته‌ایم به خوبی بین آبشخورهای فرهنگی و خوراک فکری حوزه و دانشگاه پیوند برقرار کنیم. 

دکتر مقیمی در بخش دیگر سخنانش، مفهوم اول در بحث تمدن‌سازی را ناظر بر حوزه فرهنگ تعریف کرد و گفت: فرهنگ مجموعه‌ای از مفروضات، نمادها و مولفه‌های نرم است که بیشتر جنبه نظری دارد ولی تمدن فقط منحصر به جنبه‌های نظری نیست و هنر ما باید این باشد که جنبه‌های نظری را به نمادهای عینی تبدیل کنیم؛ آن وقت است که تمدن نمود پیدا می‌کند.

وی افزود: برای رسیدن به نمادهای عینی و تمدنی و جنبه‌های ملموس و عینی قطعا باید نظریه‌پردازان حوزه و دانشگاه ایفای نقش کنند، جنبه‌های ذهنی و نظری را به زبان عامه مردم تبدیل کرده و در زندگی اجتماعی‌شان جاری و ساری کنند.

دکتر مقیمی همچنین با اشاره به وجود دو بعد اساسی ذهنی و مادی در فرآیند تمدن‌سازی، خاطرنشان کرد: لازم است این دو بعد را به صورت توامان سامان دهیم تا تمدن نوین اسلامی شکل بگیرد. البته نمایشگاه تمدن نوین اسلامی، جنبه ذهنی تمدنی را شامل می‌شود.

رئیس دانشگاه تهران افزود: نیاز به کار بسیاری در زمینه توجه به جنبه‌های نرم فرهنگی داریم. به نظر می‌رسد در زمینه تبدیل مولفه‌های نرم فرهنگی به نمادهای عینی و ملموس، مشکل داریم و نتوانسته‌ایم این فرآیند را با شرایط و پیشرفت‌های روز دنیا در مجموعه تمدنی خود شاهد باشیم.

وی تصریح کرد: البته آنجا که نیاز به ابزار تمدنی داریم، هیچ مشکلی ندارد که از دستاوردهای غربی‌ها استفاده کنیم ولی مشکل از آنجا شروع می‌شود که بخواهیم زمینه‌های معرفت‌شناسی و هستی‌شناسی خود را از آنها عاریه بگیریم. در این تبادل فرهنگی حتما باید با ملاحظه رفتار شود و ترازمان مثبت باشد یعنی اگر چیزی را هم می‌گیریم، اما چیزهای بیشتری را منتقل کنیم.

دکتر مقیمی، از «سبک زندگی» به عنوان بخش حقیقی تمدن نوین اسلامی و تمدن‌سازی نام برد و اظهار کرد: سبک زندگی، مولفه‌ای است که در بحث جامعه‌پردازی باید بیشتر به آن فکر کنیم ولی متاسفانه کمتر بر روی آن کار کرده‌ایم. در این زمینه باید به این پرسش جواب دهیم که آیا با آموزه‌های دینی‌مان که پشتوانه غنی فکری برای ما است، توانسته‌ایم نمادهای غنی فرهنگی را متناسب با آنها سامان دهیم یا خیر؟

رئیس دانشگاه تهران در پایان از نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه خواست تا نسبت به دائمی شدن دبیرخانه نمایشگاه تخصصی تمدن نوین اسلامی اقدام شود تا فعالیت‌های عملیاتی در حوزه تمدن‌سازی از طریق این دبیرخانه به صورتی منسجم پیش برود.

به گزارش روابط عمومی دانشگاه تهران، اولین نمایشگاه تخصصی «تمدن نوین اسلامی» همزمان با روز وحدت حوزه و دانشگاه و با حضور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، رئیس دانشگاه و رئیس نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه تهران در باشگاه دانشجویان دانشگاه تهران افتتاح شد. الگوی ایرانی اسلامی پیشرفت، سبک زندگی ایرانی اسلامی، بیانیه گام دوم انقلاب، حکمرانی دینی، علم تمدن‌ساز و فقه حکومتی، شش محور اصلی نمایشگاه «تمدن نوین اسلامی» است.

مرکز علوم نوین اسلامی (معنا)، موسسه فقاهت و تمدن اسلامی، موسسه تمدن و توسعه اسلامی، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، سازمان حج و زیارت، مجمع جهانی اهل بیت علیهم السلام، دانشگاه تهران، موسسه کریمه ولایت، حسینیه اندیشه، موسسه مطالعات راهبردی علوم و معارف اسلام، موسسه مطالعات تمدن اسلامی (متا)، فرهنگستان علوم اسلامی و پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در این نمایشگاه دارای غرفه هستند و محصولات و محتواهای خود در حوزه تمدن نوین اسلامی را عرضه کرده‌اند.