دلنوشته استاد دانشگاه تهران به یاد دکتر کردوانی، پدر علم کویرشناسی ایران

کویر و شوره و ریگ رونده            سنوم جانکاه شیر دمنده
دو عاشق را شده چون باغ خرم             از آن شادی کجا بودند با هم
(فخرالدین اسعد گرگانی)

خبر در گذشت استاد فرزانه پروفسور کردوانی، عضو هیئت علمی دانشکده جغرافیای دانشگاه تهران، دارنده نشان درجه یک دانش دانشگاه تهران و " پدر علم کویرشناسی ایران"، در ایام سوگواری سرور آزادگان امام حسین(ع)، ما را در غمی مضاعف فروبرد. او عالمی بود که به زبان ساده می‌نوشت و به زبان مردم عادی صحبت می‌کرد، اما در این سادگی عمقی وجود داشت که اهل فن به عمق بیاناتش پی می‌بردند و پژوهشگران فرهیخته می‌توانستند آن را به قالب قلم امروزی در آورند و با با مرزهای دانش هم جهت نمایند. او فرد تأثیر گذاری بود. کسانی که با او اوقاتی سپری کرده بودند بخوبی به شخصیت دوست داشتنی و متفاوت و دلسوز زمین و زمینیان او پی برده بودند. متفاوت بودن و غیر کلیشه‌ای عمل کردن او به دانشجویانش درس متفاوت بودن می‌آموخت. از تفاوت‌هاست که هم علم، هنر و هم ادب زاییده می‌شود. او کسی بود که لحظه‌ای آرام و قرار نداشت و این شور و نشاط با دانشجویانش درس عشق و زندگی می‌داد. از او درس‌ها آموختم. اما آخرین درسش به من آن بود که حدود یک ماه قبل از فوتش، به من حقیر زنگ زد و گفت علوی پناه در حال مبارزه با مریضی هستم اما مریضی‌ام از نوع کرونا نیست بلکه از نوع دیگری است. در واقع او به نوعی با من خداحافظی کرد! او خیلی حرف‌ها داشت و من در برابر علو طبع او هیچ حرفی برای گفتن نداشتم جز دعای خیر! او به گونه‌ای به دیگران رفتار می‌کرد گوی که از خاک بیشتر نه که از خاک کمتر است. او برای خاک‌های مناطق خشک کشور آن‌هم در شرایط سخت و طاقت فرسای کویری تلاش‌های زیادی کرد و در واقع او مصداق شعر حافظ بود:

ثواب روزه و حج قبول آن کس برد           که خاک میکده عشق را زیارت کرد حافظ

آیا فکر می‌کنید او حدیث عشق به خاک را از که آموخته بود؟!

حدیث عشق ز حافظ شنو نه از واعظ          اگر چه صنعت بسیار در عبارت کرد حافظ

او از زاویه‌ای خاص به بیابان و خاک‌های بیابانی می‌نگریست و او متخصص خاکشناسی بود و همچنین مصداق گفته مولانا شده بود: گر قالبت در خاک شد جان تو بر افلاک شد. او که دلسوز آب و خاک کشور بود که همچون قطره اشکی بر خاک بیابان می‌بارید. او چون می‌دانست عشقش را از ازل با خاک سرشته‌اند از این‌رو اگر ذره‌ای از خاک بصورت غبار در می‌آمد غبار غم سراسر وجودش را فرا می‌گرفت. او نه فقط به آب بلکه به عناصر چهار گانه حیات توجه داشت. این اهمیت خاک را به همه و بویژه به کسانی که اهل دین و مذهبند خطاب می‌کرد:

خلق ز خاک و ز آب و آتش و بادند           ور تو فقیهی و سوی شرع گرایی
(رودکی)

خدا روح آن مرحوم که تلاشش برای بهبود حال زمین و ساکنانش بود شاد نماید.

کویر و کوه او را بوستانست           بیارامید چون در بوستان است
(فخرالدین اسعد گرگانی)

انشالله که ما در حیات این استاد بزرگ، کم نگذاشته باشیم ولی در هر حال همگی و بویژه جغرافیدانان، این مصیبت بزرگ را به تمامی بازماندگان آن مرحوم بویژه همسرشان، جامعه علمی و دانشجویانش در سراسر کشور تسلیت عرض نموده و از خداوند علو درجاتش را طلب می‌نمایم.

انالله و انا الیه راجعون
سید کاظم علوی پناه
استاد سنجش از دور دانشگاه تهران