دکتر سعیدرضا عاملی، عضو هیئت علمی دانشگاه تهران: احترام به دیگران و تبادل موقعیت، تحقق معنای جامع روابط عمومی شبکه‌ای است/ توسعه روابط‌عمومی شبکه‌ای موجب افزایش سرمایه‌های سازمان می‌شود

به مناسبت روز جهانی ارتباطات و روابط عمومی، دکتر سعیدرضا عاملی رنانی، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی و استاد تمام گروه آموزشی ارتباطات اجتماعی دانشگاه تهران در نشست مدیران روابط عمومی دانشگاه‌ها، مؤسسات آموزش عالی، مراکز پژوهشی و پارک‌های علم و فناوری سراسر کشور که روز یکشنبه ۲۶ اردیبهشت ماه در وزارت علوم، تحقیقات و فناوری برگزار شد، به طرح مباحثی در این خصوص پرداخته‌اند که در ادامه می‌خوانید:

دکتر سعیدرضا عاملی رنانی، استاد تمام گروه آموزشی ارتباطات اجتماعی در نشست مدیران روابط عمومی دانشگاه‌ها، مؤسسات آموزش عالی، پژوهشی و فناوری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری که به مناسبت روز جهانی ارتباطات و هفته روابط عمومی برگزار شد، به بحث «روابط عمومی، تقویت‌کننده ارتباطات و سرمایه اجتماعی و رهیدن از تنهایی» پرداخت و گفت: فلسفه وجودی روابط‌عمومی یعنی تأمین احترام همگان، رعایت حقوق همه ذی‌نفعان، سخنگویی سازمان، تأمین حضور سازمان در همه عرصه‌های مرتبط و مدیریت مسئولیت اجتماعی سازمان.

عضو هیئت علمی دانشگاه تهران در ادامه با اشاره به ویژگی‌های روابط عمومی خلاق در انتقال‌های بهبودبخش گفت: روابط عمومی خوب، آن روابط عمومی است که خلاقیت و نوآوری را در مسیر انتقال به وضعیت بهتر قرار دهد.

وی در این حوزه به پنج انتقال اشاره کرد و گفت: این انتقال‌ها عبارتند از؛ انتقال از روابط عمومی مبهم به «روابط عمومی شفاف»، انتقال از روابط عمومی کند و تأخیری به «روابط عمومی به‌لحظه و قابل دسترسی»، انتقال از روابط عمومی احساسی، توجیه‌کنندۀ رفتار سازمان به «روابط عمومی واقعیت‌گرا و عقلانی»، انتقال از روابط عمومی خاموش به «روابط عمومی پاسخگو» و در نهایت انتقال از روابط عمومی موردی به «روابط عمومی سیستمی و الگوریتمی».

دکتر عاملی همچنین با اشاره به توسعه ارتباطات در شرایط کرونا و به‌حساب‌آوردن اعضای سازمان به‌عنوان یک اصل تعیین‌کننده سلامت و رضایتمندی، خاطرنشان کرد: روابط عمومی مسئولیت تقویت ارتباطات سازمانی و از انزوا خارج کردن همه اعضا را بر عهده دارد. تنهایی و انزوای منفی، منشأ بدرفتاری‌های بین‌فردی، بین‌گروهی و افسردگی سازمانی است. تنهایی زمانی امری مثبت تلقی می‌شود که کار مثبتی در حین تنهایی انجام می‌شود.

عضو هیئت‌علمی دانشگاه تهران در بخش دیگری از سخنان خود به استفاده از ارزش‌افزوده فناوری‌های نو برای تقویت سرمایه اجتماعی با استفاده از روابط عمومی شبکه‌ای و به طرح مسئله کارآمدی و افزایش سرمایه اجتماعی سازمان‌ها از طریق روابط عمومی شبکه‌ای پرداخت و گفت: در روابط عمومی شبکه‌ای به‌دنبال به فعلیت درآوردن ظرفیت‌های پنهان، خفته و ناکارآمد شده سازمان و ذی‌نفعان سازمان هستیم. مسئله اصلی روابط عمومی شبکه‌ای یافتن راه‌حل برای کارآمدی سازمان و افزایش سرمایه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی سازمان است.

وی با اشاره به سرمایه جهانی و اینکه ارزش افزوده فضای شبکه‌ای جدید مربوط به بهره‌گیری از ظرفیت منبع کردن انبوه جمعیت برای تولید ارزش اقتصادی است، گفت: در واقع منبع قراردادن جمعیت انبوه جهان برای تحقق یک هدف، منبع مالی عظیمی را به‌وجود آورد که باید از آن به «سرمایه جهانی» تعبیر کرد. تمام شرکت‌های بزرگ امروز جهان در فضای مجازی از همین مسیر تراکم سرمایه «اکسابایتی» فراهم کرده‌اند.

استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران در بخش دوم ارائه خود با طرح این سوال که روابط عمومی شبکه‌ای چیست؟، یادآور شد: در فضای جدید که در پرتوی «نظام فراگیر رایانه‌ای» شکل گرفته است، یک شبکه را می‌توان مجموعه‌ای از دستگاه‌ها تعریف کرد که از طریق واسطۀ ارتباطی به یکدیگر متصل شده‌اند. در چنین شبکه‌هایی، هر دستگاه به‌عنوان گره در نظر گرفته می‌شود و هر گره می‌تواند یک رایانه، پرینتر، گوشی همراه یا هر دستگاه ارتباطی دیگر و حتی دستگاه‌های اینترنت همه‌چیزها باشد.

وی در ادامه با اشاره به شبکه‌های ارتباطی گفت: شبکه‌های ارتباطاتی، مجموعه‌ای از افراد، سازمان‌ها و دیگر موجودیت‌های اجتماعی هستند که به واسطه مجموعه‌ای از روابط اجتماعی، مانند دوستی، همکاری یا تبادل اطلاعات به یکدیگر متصل می‌شوند که ارتباطات در چنین شبکه‌هایی به دو شکل صورت می‌گیرد: ارتباطات همزمان که در زمان واقعی تبادلات میان طرفین قرار می‌گیرد، و ارتباطات غیرهمزمان که پیام‌ها می‌توانند در هر زمان ارسال شوند و مخاطبان دریافت‌کننده نیز در هر زمان اقدام به خواندن آن‌ها کنند.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به روابط عمومی شبکه‌ای یادآور شد: روابط‌عمومی شبکه‌ای ظرفیتی است برای تأمین نظام‌مند و پایدار ارتباطات سازمان، به‌منظور حفظ و توسعه ارتباطات درون‌سازمانی، برون‌سازمانی و ایجاد مشارکت همه علاقه‌مندان در توسعه و پیشرفت سازمان از طریق افزایش داده‌ها و تراکنش‌های داده‌مبنا که منجر به افزایش سرمایه فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی شود.

استاد تمام گروه آموزشی ارتباطات اجتماعی افزود: روابط عمومی شبکه‌ها از ظرفیت تبدیل پراکندگی و دوری به نظام‌مند شدن و نزدیکی، تأمین ارتباط همزمان بین ذی‌نفعان و توسعه ارتباطات فردی محیطی و حضوری به ارتباطات شبکه‌ای فردی و جمعی فرامکانی برخوردار است.

دکتر عاملی با اشاره به این نکته که روابط عمومی شبکه‌ای ظرفیتی برای پویا کردن همه عناصر ارتباطی درون سازمان است، گفت: «روابط عمومی شبکه‌ای» را می‌توان قالب یا ریخت اجتماعی جدیدی برای روابط‌عمومی‌ها دانست که فعالیت‌های اساسی آن پیرامون شبکه‌ها سازمان یافته است. در چنین زمینه‌ای، شبکه‌ها اقتضائات خاص خود را برای روابط‌عمومی‌ها به همراه دارند که مبتنی بر خصوصیات شبکه‌هاست. در واقع در روابط عمومی شبکه‌ای، یک شبکه از ندها یا گره‌های به‌هم‌متصل تشکیل شده که این گره‌ها می‌توانند درون‌شبکه‌ای یا بیرون از شبکه باشند.

وی تبدیل روابط‌عمومی سلسله‌مراتبی به روابط‌عمومی شبکه‌ای، روابط‌عمومی مخاطب‌گرا به روابط‌عمومی تعاملی، روابط‌عمومی تک‌فضایی به روابط‌عمومی شبکه‌ای دوفضایی و روابط‌عمومی مقطعی و مناسبتی به روابط‌عمومی نظامند و ماندگار را از پیامدهای روابط عمومی شبکه‌ای دانست.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی به‌عنوان نتیجه‌گیری نهایی از سخنان خود در این جلسه، به غیر‌مرکزی و همه‌مرکزی‌شدن شبکه‌ای روابط‌عمومی و استحکام ارتباطات درونی، بیرونی سازمان نیز اشاره کرد و گفت: ظرفیت غیرمرکزی و مرکزی فضای مجازی و بستر ارتباطی اینترنتی امکانی است که می‌تواند منجر به مشارکت جمعی، انسجام گروه‌های درون‌سازمانی و برون‌سازمانی را افزایش دهد و سطح، دامنه و تراکم ارتباطات سازمان را افزایش دهد.

دکتر عاملی در پایان یادآور شد: توسعه و تعمیق روابط‌عمومی شبکه‌ای موجب افزایش سرمایه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی سازمان می‌شود. روابط‌عمومی شبکه‌ای منتهی به توسعه منابع انبوه انسانی سازمان که در پیوند و مشارکت اعضا، مشتریان و علاقه‌مندان می‌شود و قابلیت بالایی برای افزایش سرمایه اقتصادی، سرمایه اجتماعی و سرمایه فرهنگی سازمان دارد.