به گزارش روز چهارشنبه ایرنا، علیخانی این مطلب را در سخنرانی علمی خود از طریق ویدیو کنفرانس (وبینار) با عنوان «اسلام بر دوراهی صلح و خشونت؛ منازعات پایان‌ناپذیر در غرب آسیا» به میزبانی دانشگاه میجی گاکوئین ژاپن بیان کرد.
این نشست وبیناری پنجم دی ماه جاری و به دعوت مؤسسة بین‌المللی و پژوهشی صلح دانشگاه میجی گاکوئین ژاپن (International Peace Research Institute Meiji Gakuin University (PRIME)) و مؤسسة پاگواش ژاپن (Pugwash Japan) و مؤسسة ادیان برای صلح ژاپن (Religions for Peace Japan) برگزار شد.
دانشیار دانشگاه تهران با طرح این پرسش که رویکرد اسلام به صلح و خشونت چیست و اگر اسلام دین صلح و عشق است، پس چرا برخی جنگ‌ها و خشونت‌ها با نام اسلام اتفاق می‌افتد؟ افزود: «امروز در جهان، به‌خصوص در غرب آسیا، بسیاری از درگیری‌ها و خشونت‌ها با نام اسلام و با انگیزه‌های مذهبی در حال انجام است. بسیاری از مسببان یا رهبران این قبیل فعالیت‌های خشونت‌بار تصور می‌کنند از فرامین اسلام پیروی می‌کنند، در حالی که اغلب متفکران معتقدند اسلام دین صلح و همزیستی است و جنگ و خونریزی با ماهیت این دین در تضاد است و همین‌جاست که دوراهی صلح و خشونت درباره اسلام مطرح می‌شود.»
به باور این استاد حوزه مطالعات اسلامی و صلح، اسلام دینی الهی است و به لحاظ عقلی و منطقی ً باید مسیر اخلاق، محبت، شفقت، کرامت انسانی و پرهیز از خشونت و ویرانی را بپیماید.
علیخانی با بیان این که در دنیای امروز تفاسیر و خوانش‌های متفاوتی از اسلام وجود دارد و در اصل با چندین رویکرد به اسلام مواجهیم، تأکید کرد: بر اساس قواعد علوم قرآنی و آیات قرآن، تمامی این آیات دفاعی است و قرآن اجازه شروع هیچ‌گونه جنگی را به مسلمانان نمی‌دهد.
وی در تحلیل جنگ‌های پیامبر اسلام (ص) این فرضیه را رد کرد که ایشان برای گسترش اسلام جنگیده است ، چرا که اساساً پذیرش دین و ایمان امری قلبی و معرفتی است و باید بر اساس بینش و پذیرش درونی افراد صورت گیرد. از این رو و طبق مستندات تاریخی، تمامی جنگ‌های پیامبر اسلام (ص) دفاعی بوده است.
این استاد دانشگاه با تبیین اصول همزیستی مسالمت‌آمیز در قرآن خاطر نشان کرد: برخی آیات قرآن خشونت و خونریزی را بالاترین مصداق فساد در زمین می‌دانند و به‌شدت آن را نهی می‌کنند.
علیخانی با طرح این پرسش که اگر تمامی آیات قرآن درباره جنگ و جهاد دفاعی است و اگر تمامی جنگ‌های پیامبر اسلام (ص) دفاعی بوده و اگر اصول متعدد صلح و همزیستی در قرآن و سنت وجود دارد، پس چرا پس از وفات پیامبر اکرم (ص) تا به امروز، جهان اسلام درگیر جنگ‌ها و خشونت‌های متعددی بوده است؟ تاکید کرد: ریشه‌های خشونت در جهان اسلام و تفاسیر خشونت آمیز قرآن و سنت روایت خشونت آمیز تاریخ اسلام از همان ابتدا، ریشه در خشونت جاهلی پیش از اسلام داشته است که گرچه پس از بعثت پیامبر اکرم (ص) تا حدی فروکش کرد، ولی پس از رحلت آن حضرت، این تعصبات و فرهنگ خشونت جاهلی دوباره زنده شد و هم در عرصه سیاست عملی و هم در عرصه‌های علمی و تفسیر قرآن و تاریخ‌نگاری به حیات خود ادامه داد و مرتب خود را در طول تاریخ بازتولید کرد، در حالی که این‌بار به انگیزه‌های دینی و ایدئولوژیکی نیز آمیخته شد.
وی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به اینکه ژاپن یکی از کشورهای مورد احترام در جهان است، آن را کشوری توسعه‌یافته و دارای اقتصاد و شرایط رفاهی خوب و مردمی تحصیل‌کرده و بافرهنگ دانست و افزود: «بر مبنای شاخص‌های علمی، ژاپن یکی از کشورهای بزرگ و مهم در دنیاست. راز این موفقیت در ماده ۹ قانون اساسی این کشور نهفته است. به‌موجب این ماده از قانون اساسی، ژاپن در ۷۰ سال گذشته به‌جای صرف وقت، انرژی و منابع مالی خود در امور نظامی و درگیرشدن در دیگر کشورها، تمرکز خود را بر امور سازنده و مثبت صرف کرد و به کشوری پیشرفته با اقتصادی پویا و مردمی رشدیافته تبدیل شد. این تغییر رویکردِ ژاپن می‌تواند الگویی مطلوب برای سایر کشورها باشد.»
این استاد و پژوهشگر مطالعات اسلام و صلح، اقدام درخور توجه دیگر در حوزه صلح در دنیای امروز را بیانیه اینشتین- راسل در ۱۹۵۵ عنوان کرد که در پی آن همایش‌های پاگواش شکل گرفت. ایده «پرهیز از جنگ» (renunciation of war) که این بیانیه مطرح کرد و به‌دنبال آن مؤسسات و گروه‌های فعال صلح آن را پی گرفتند ایده‌ای است که با مبانی همه ادیان الهی و از جمله اسلام سازگار است.
علیخانی گفت: «به‌موجب همین فعالیت‌ها و اقدام‌های صلح‌طلبانه دانشمندان، عالمان و پژوهشگران است که امروز جهانی صلح‌آمیزتر با خشونت کمتر در شرق آسیا وجود دارد و در غرب آسیا نیز به چنین اقدام‌ها و فعالیت‌هایی نیاز داریم.»
وی در پایان سخنان خود پیشنهاد کرد: « مؤسسه بین‌المللی و پژوهشی صلح دانشگاه میجی گاکوئین ژاپن، شبکه همایش‌های پاگواش، مؤسسه ادیان برای صلح ژاپن، و دیگر مؤسسات و سازمان‌های مردم‌نهاد صلح در جهان، طرحی را تنظیم، و اجرای آن را از طریق سازمان ملل متحد پیگیری کنند. در این طرح از کشورهای عضو سازمان ملل متحد خواسته شود، که ماده‌ای مشابه مادة ۹ قانون اساسی ژاپن را در قانون اساسی کشور خود بگنجانند. سازمان ملل نیز مطابق با برنامة زمان‌بندی‌شده و با توجه به شرایط هر منطقه و کشور، طرحی را تنظیم کند که کشورهای عضو به‌تدریج این ماده را اجرایی کنند و متقابلاً سازمان ملل متحد امنیت آن‌ها را تضمین کند.»
علی‌اکبر علیخانی، دبیر علمی و بنیانگذار «همایش بین‌المللی صلح و حل منازعه» است. این همایش تاکنون دو دوره برگزار شده است: نخستین دوره این همایش در ۹ و ۱۰ اردیبهشت ۱۳۹۸، و دومین آن در ۳ و ۴ آذر ۱۳۹۹ در دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران برگزار شد. این همایشِ سالانه با استقبال استادان و پژوهشگران صلح در ایران و سایر کشورهای دیگر همراه بوده است.
نظر شما