نشست تخصصی «نگاهی به تغییر اهداف و رویکردها در ایران‌شناسی، از روسیه تزاری به شوروی»

به گزارش روابط عمومی دانشگاه تهران به نقل از دانشکده ادبیات و علوم انسانی، نشست تخصصی «نگاهی به تغییر اهداف و رویکردها در ایران‌شناسی، از روسیه تزاری به شوروی»، ۱۵ بهمن ۱۳۹۸ با حضور دکتر دنیس ولکوف، برگزیده بخش جهانی کتاب سال جمهوری اسلامی ایران و استاد دانشگاه مدرسه عالی مطالعات اقتصادی مسکو و دکتر گودرز رشتیانی، عضو هیأت علمی گروه تاریخ در دانشکده ادبیات و علوم انسانی برگزار شد.
در ابتدای این نشست دکتر رشتیانی، نخست به معرفی سوابق و پیشینه علمی دکتر ولکوف پرداخت و در ادامه گزارشی کوتاه درباره پیشینه ایران‌شناسی روسی و پیوندهای تاریخی ایران و روسیه ارائه کرد.
وی گفت: «پیشینه تلاش روس‌ها برای شناخت ایران بر اساس متون بر جای مانده، به سده پانزدهم میلادی باز می‌گردد. هنگامی که «آفاناسی نیکیتین»، سیاح و بازرگان روسی با گذر از دریای خزر به ایران وارد شد و تا سواحل خلیج فارس و کرانه‌های غربی هندوستان را پیمود. سفرنامه افاناش سی امروزه موجود است. دوره صفویان و به خصوص روزگار فرمانروایی شاه عباس اول، یکی از دوره‌هایی است که روابط ایران و روسیه بر اساس پیوندهای تجاری و بازرگانی بسیار گسترش یافت».
عضو هیأت علمی گروه تاریخ در دانشکده ادبیات و علوم انسانی، با اشاره به تحولات واپسین سال‌های فرمانروایی صفویان و تلاش‌های پتر اول برای تسخیر سواحل شمالی ایران، بر این نکته تأکید کرد که از روزگار پتر اول تلاش روس‌ها برای شناخت ایران، وارد مرحله نوینی شد.

در ادامه این نشست دکتر دنیس ولکوف سخنان خود را با یک پرسش آغاز کرد: لفظ شرق‌شناس چه بازتابی در میان جوامع و مردمان مختلف خواهد داشت؟ وی سخن خود را با نشان دادن چند نقاشی از نقاش شرق‌گرای معروف روسی، واسیلی واسیلیوویچ ورشچگین، ادامه داد.
دکتر دنیس ولکوف، هم‌چنین این پرسش را مطرح کرد که دو اصطلاح شرق‌شناسی و شرق‌گرایی چه بازتاب و چه ادراکی در میان مردمان و به‌ویژه روس‌های سده نوزدهم میلادی داشته است؟ آیا نقاشان شرق‌گرای روسی و شرق‌شناسان این دوره همان نگاه کلاسیک و جای افتاده را به شرق داشتند که نزد همگان معمول و شناخته شده بود؟
استاد دانشگاه مدرسه عالی مطالعات اقتصادی مسکو، تصریح کرد: «بحث شرق‌شناسی و مفاهیم این حرفه بحث سیال است و این ویژگی تا به امروز نیز ادامه داشته است. واژه اورینتالیسم و واژه اورینتال امروزه در غرب و جوامع غربی جنبه‌ای منفی پیدا کرده و واژه اورینتالیست نیز چیزی شبیه دشنام شده است. لذا در بسیاری از دانشگاه‌ها و محافل علمی غرب این رشته مطالعاتی دیگر وجود ندارد و تنها در برخی دانشگاه‌ها مانند دانشگاه‌های کمبریج و آکسفورد که شیوه کلاسیک خود را حفظ کرده‌اند این رشته مطالعاتی باقی مانده است».
دکتر ولکوف بحث خود را با دسته‌بندی گروه‌های عمده شرق‌شناس روسی در سده نوزدهم میلادی ادامه داد و اظهار کرد: «چهره‌های معروف و شرق‌شناس روسی در سده نوزدهم و اوایل سده بیستم میلادی، بخشی از گروه‌های زیر بودند ولی این دسته‌ها و گروه‌ها چنان با یکدیگر ادغام شده بودند و چنان پیوند در هم تنیده‌ای با یکدیگر داشتند که عملاً جدا کردن آنان از یکدیگر، کاری دشوار است».

برای مشاهده متن کامل خبر اینجا کلیک کنید.